Fréttablaðið - 14.12.2019, Qupperneq 100

1 4 . D E S E M B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R
MENNING
ÉG BYRJA OG EITT
LEIÐIR AF ÖÐRU.
ÞANNIG HEF ÉG ALLTAF UNNIÐ.
ÉG KALLA ÞETTA SJÁLF­
SPROTTNA ABSTRAKTLIST.
Verk eftir Sigríði Björnsdóttur
MYND/MAGNÚS REYNIR JÓNSSON
Ég segi alveg eins og er að þessi tilfinning var svo sterk að hún var eins og köllun, segir Sigríður. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Bók um listferil Sig-ríðar Björnsdóttur er nýkomin út. Bókin ne f n i s t My nd ve rk 1950-2019. Rúmlega 700 myndir prýða bók-
ina. Aðalsteinn Ingólfsson skrifar
megingrein bókarinnar og fjallar
þar um einstök tímabil á mynd-
listarferli Sigríðar, sem var braut-
ryðjandi í listþerapíu hér á landi og
vann á því sviði ásamt listsköpun.
Sigríður er níræð og er enn að
mála. Hún segist vera afar ánægð
með bókina. „Mér finnst hún mjög
vel heppnuð og vönduð. Aðalsteinn
hefur sínar kenningar um myndlist
mína og er athugull fræðimaður.“
Fékk köllun
Sigríður, sem er prestsdóttir, er
fædd á Flögu í Skaftártungu. „Alveg
frá því ég man eftir mér var ég að
búa eitthvað til. Fullorðna fólkið
var alltaf svo upptekið og ég var
minn eigin herra, gerði það sem mér
sýndist og var alltaf úti. Ég var að
drullumalla, raðaði steinum og bjó
til alls kyns hluti úr spýtum. Svo gat
ég legið á bakinu tímunum saman,
horft upp í himininn og séð myndir
í skýjunum.“
Þegar Sigríður var tíu ára f lutti
fjölskyldan til Reykjavíkur og faðir
hennar hætti prestskap. Sigríður
og bróðir hennar, Oddur Björns-
son leikritaskáld, voru í barnadeild
Handíða- og myndlistarskólans og
sem unglingur var Sigríður síðan í
kvöldtímum í skólanum. Hún lauk
myndlistarkennaranámi við Hand-
íða- og myndlistarskólann árið
1952. „Ég kom heim með prófskír-
teinið mitt. Það var eldspýtnastokk-
ur á borðinu og ég fór að handleika
hann og á bakhliðinni var mynd af
unglingi á hækju. Þá fór ég að hugsa
um það að í náminu hafði mér ekki
verið kennt að vinna með börnum
sem væru að takast á við veikindi
eða fötlun. Það greip mig óvið-
ráðanleg löngun til að vinna með
þeim og þá sem myndlistarkennari
á sjúkrahúsum. Ég segi alveg eins og
er að þessi tilfinning var svo sterk
að hún var eins og köllun. Ég held
að við séum öll fædd með sköpunar-
gáfu en það er misjafnt hvernig hún
þróast hjá okkur og hversu mikið
við notum hana. Í listþerapíu fara
börnin í gegnum skapandi ferli, sem
er styrkjandi fyrir sjálfsöryggið og
sjálfsmyndina.“
Handverk að hugsa um heimilið
Hún fór til Bretlands í verknám
sem myndlistarkennari, vann með
starfsfólki á spítala og kynntist
veikum börnum. „Ég var þar í tvo
mánuði. Þarna voru börn sem höfðu
enga dægrastyttingu. Þau voru dauf
og lokuð en þegar ég fékk þau til
að mála þá breyttust þau og urðu
opnari. Þá missti ég áhugann á að
vera kennari og ákvað að helga mig
myndlistarþerapíu. Ég réð mig á
Hef aldrei unnið eftir reglum
Myndverk 1950-2019 er bók um listferil Sigríðar Björnsdóttur.
Fékk nokkurs konar köllun eftir myndlistarkennaranám.
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is
barnageðdeild í London og þar fékk
ég að vinna á mínum forsendum.“
Hún var í starfsnámi í listmeðferð
á barnadeild Rigshospitalet í Kaup-
mannahöfn þegar hún kynntist
svissnesk-þýska listamanninum
Dieter Roth sem hún giftist. Þau
bjuggu hér á landi og hún vann á
barnadeild Landspítalans við list-
þerapíu.
„Eftir að ég gifti mig, var með
heimili og í fullri vinnu á barna-
deildinni hafði ég ekki mikinn tíma
til að sinna myndlistinni. Það var
allt svo frumstætt þegar ég byrjaði
að búa, ég var ekki með þvottavél,
ekki með ísskáp, ekki með ryk-
sugu þannig að það var heilmikið
handverk að hugsa um heimilið.
Við Dieter vorum mjög gamaldags
og höfðum alist upp við það að
konan sæi um allt á heimilinu. Við
ræddum þá hluti ekki einu sinni. Ég
sá alfarið um heimilisstörfin.“
Kærulaus með myndlistina
Spurð hvort henni þyki leitt að hún
hafi ekki getað sinnt myndlistinni
meir segir hún: „Nei, ég sé ekki eftir
neinu. Ég hef verið mjög kærulaus
með myndlistina mína og ekki tekið
hana hátíðlega. Ég er alveg hissa
hvað aðrir taka hana hátíðlega. Ég
leit á Dieter sem listamanninn og
hann fékk allt það frelsi sem lista-
maður þarf. Hann vann þá í strang-
flatarlist sinni og smám saman varð
ég mjög hrifin af henni en reyndi
aldrei að vinna þannig sjálf.“
Um eigin list segir hún: „Ég byrja
og eitt leiðir af öðru. Þannig hef ég
alltaf unnið. Ég kalla þetta sjálf-
sprottna abstraktlist. Á tímabili
málaði ég líka landslagsmyndir
vegna áhrifa frá Hellnum á Snæ-
fellsnesi þar sem Dieter byggði
hús. Svo fór ég aftur í abstraktið. Ég
vann líka með alls kyns hluti sem
ég sankaði að mér héðan og þaðan
og setti saman í verk. Ég hef alltaf
verið mjög persónuleg í því sem ég
geri. Ég hef aldrei unnið eftir reglum
og ákveð aldrei fyrirfram hvernig
verkið eigi að vera.“
Gertrude Stein í stofu
sinni í París. Á veggnum
má sjá fræga mynd
Pablo Picasso af henni.
Miðstöð íslensk ra bók-mennta hefur úthlutað rúmum 11 milljónum
króna í 27 styrki til þýðinga á
íslensku, í seinni úthlutun ársins.
Þar af hljóta 11 bækur fyrir börn og
ungmenni styrk.
Verkin sem hlutu styrki að þessu
sinni eru afar fjölbreytt og þar má
sjá meðal annars skáldsögur, ljóð,
myndríkar barna- og ungmenna-
bækur, heimspekirit, endurminn-
ingar og fræðitexta, jafnt nútíma-
bókmenntir og sígild verk sem
þýða á úr þýsku, ensku, rússnesku,
frönsku, ítölsku, spænsku og fleiri
tungumálum.
Meðal verka sem hlutu þýðingar-
styrki eru: Kentoshi eftir Yoko
Tawada í þýðingu Elísu Bjargar Þor-
steinsdóttur. Un Perro eftir Alej-
andro Palomas í þýðingu Sigrúnar
Á. Eiríksdóttur. 10 Minutes and 38
Seconds in this Strange World eftir
Elif Shafak í þýðingu Nönnu B. Þórs-
dóttur. Az ajtó eftir Magda Szabó í
þýðingu Guðrúnar Hannesdóttur.
Scherzetto eftir Domenico Star-
none, þýðandi Halla Kjartans-
dóttir. The Autobiography of Alice
B. Toklas eftir Gert-
rude Stein, þýðandi:
Tinna Björk Ómars-
dóttir. Smásögur
heimsins V. bindi:
Evrópa eftir ýmsa.
Ritstjórar: Kristín
G. Jónsdóttir, Jón
K a rl Helgason
og Rúnar Helgi
Vignisson. Die
Aufzeichnungen
des Malte Lau-
rids Brigge eftir
R a i ner Ma r ia
Rilke í þýðingu Bene-
dikts Hjartarsonar.
Meðal bóka í flokki
barna- og ungmenna-
bóka eru Where the
Wild Things Are eftir
Maurice Sendak. Þýð-
andi: Sverrir Norland.
I, Cosmo eftir Carlie
Sorosiak, þýðandi: Marta
Hlín Magnadóttir. William Wenton
& Kryptalporten eftir Bobbie Peers
í þýðingu Ingunnar Snædal. Bat-
man eftir Grant Morrisson, Mark
Millar, Scott Snyder, Mike Martz
o.fl. Þýðandi: Pétur Yngvi Leósson.
Billionarie Boy eftir David Walliams
og myndhöfundur er Tony Ross. Þýð-
andi: Guðni Kolbeinsson. – kb
Gertrude Stein og fleira gæðaefni kemur út á íslensku
Verkin sem hlutu styrki
að þessu sinni eru afar
fjölbreytt.
60 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð