Hugur og hönd - 01.06.2008, Blaðsíða 23

Hér er verið að endurhlaða hluta af hestaréttinni. Þar var grjót lagt
í streng alla vegghœðina.
1. Torf sem byggingarefni; eðli þess og notkun, torfhleðsla og
verkfæri sem tengjast vinnslu efnisins.
2. Grjót og grjóthleðslur og nauðsynleg verkfæri.
3. Timbur; öflun þess og nýting, verkfæri og vinnubrögð.
4. Járn; eldsmíði járns til heimilishalds og húsbygginga.
I stjórn Fornverkaskólans eiga sæti deildarstjóri Tréiðnað-
ardeildar Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra, deildarstjóri
Ferðamáladeildar Fiólaskóla - Fíáskólans á Hólum og safnstjóri
Byggðasafns Skagfirðinga.
Um leið og handverkið er kennt gefst tækifæri til að
safna heimildum um það og varðveita til komandi kyn-
slóða. Hlutverk samstarfsaðilanna eru skilgreind þannig að
Byggðasafn Skagfirðinga safnar og skráir heimildir um
aðferðir og vinnubrögð á námskeiðunum og varðveitir þær
upplýsingar í formi ljósmynda, myndbandsupptakna, uppmæl-
inga, teikninga, nákvæmra ritaðra lýsinga og hljóðupptakna ef
þarf. Byggðasafnið leggur einnig til vettvang fyrir námskeiðin
að Tyrfingsstöðum á Kjálka, þar sem torfhúsin eru á fallanda
fæti, og að Suðurgötu 5 á Sauðárkróki þar sem gamalt timb-
urhús frá 1923 bíður aðhlynningar. Safnið gerði samning við
eigendur Tyrfingsstaða um aðgang að öllum húsum jarðarinn-
ar til þess að nota þau sem vettvang handverkskennslu, með
það fyrir augum að þau fái að standa í upprunalegri mynd
að námskeiðum loknum. Iðnaðarmannafélagið á Sauðárkróki
afhenti Arbakka, Suðurgötu 5, gagngert til námskeiðahalds
Fornverkaskólans og varðveislu. Fjölbrautaskóli Norðurlands
vestra (FNV) leggur til sérhæfða kennsluaðstöðu í verk-
námshúsi sínu og annan búnað eftir þörfum. FNV varðveitir
einnig gögn um kennslu á námskeiðunum. Ferðamáladeild
Hólaskóla leggur til kennsluaðstöðu og veitir aðgang að
mannvirkjum Hólastaðar sem fela í sér fornan byggingararf og
fer með alla umsýslu fyrir skólans hönd.
Námskeiðin eru ætluð starfsfólki fyrirtækja í byggingariðn-
aði, sem vinna verkefni tengd minjavörslu, starfsfólki safna,
staðarvörðum, áhugafólki um varðveislu handverkshefða, land-
eigendum, húseigendum, og öðrum sem vilja nýta og varðveita
gömul mannvirki t.d. í ferðaþjónustu eða læra handverk til
viðhalds og varðveislu eigna sinna. Kallað er til Þjóðminjasafns
Islands, Fornleifaverndar ríkisins og Húsafriðunarnefndar rík-
isins, Fornverkaskólanum til halds og trausts þegar upp koma
mál sem einungis verða leyst með þeirra aðstoð. Námskeið
Fornverkaskólans eru að því leyti sérstök að fornt bygging-
Þarna er verið að setja bönd d raft sem var sérstaklega valinn í
ftörunni á Hrauni á Skaga ogfluttur á vinnslustaðþar sem grindin
var unnin.
arhandverk er ekki skilgreint sem löggilt iðngrein og þau eru
fyrst og fremst verkleg. Nemendur kynnast gömlum verkfær-
um, en læra jafnframt að beita verkfærum nútímans á þann
hátt að það rýri ekki gæði handverksins né breyti því. Námið
krefst þess að nemendur tileinki sér viðhorf minjaverndar til
viðfangsefna er lúta að varðveislu og viðhaldi. Kennsla í fornu
handverki hefurþað að markmiði að viðhalda sem mestu og breyta
sem minnstu. Vinnureglur við nýtingu friðaðra mannvirkja eru
hafðar að leiðarljósi.
Með námskeiðunum er stefnt að því að útskrifa nemendur:
1. sem þekkja vinnubrögð við íslenskt byggingarhandverk, s.s.
torfskurð, torf- og grjóthleðslu, trésmíði og málmsmíði.
2. með þekkingu á einkennum, þróun og varðveislu menning-
arlandslags á Islandi.
3. sem eru færir um að kynna þann menningararf sem felst í
menningarlandslagi og mannvirkjum til sveita.
4. sem geta aukið við þekkingu sína á fornu byggingarhand-
verki og viðhaldið verkkunnáttu sinni.
5. sem með tímanum öðlast færni sem arfberar, sem t.d. geta
beitt fornu handverki af nægri kunnáttu til að geta kennt
öðrum, og með því bera þekkinguna áfram og miðla til þess
næsta.
Þakviðir lagðir á Hólhús sem eru tvíása hús. Reft er á ása og spor
í vegg þar sem undir eru steinhellur. Stoðir undir ásum afmarka
breidd garðans, sem er með garðaböndum úrflettum borðviði. Þakið
var svo tyrfl á seinna torfhleðslunámskeiðinu.
HUGUR OG HÖND 2008 2 3