Slökkviliðsmaðurinn - 01.08.1974, Blaðsíða 12

Nútíma eldvarnir og
hlutverk slökkviliða
í þeim
Hin gömlu góðu spakmæli eins og „brennt barn
forðast eldinn“ og „byrgið brunninn áður en barn-
ið dettur ofan i“ eru bæði í fullu gildi þegar rætt
skal um eldvarnir. Hitt er svo annað mál, hvort
þessi hugtök eru höfð í huga sem skyldi, þegar að
framkvæmd þessara mála er staðið hér á íslandi.
Til að gera þessu efni nokkur skil þarf að gera
sér ljóst, í hverju nútima eldvarnir eru helst
fólgnar, hverjum stendur næst að sjá um fram-
kvæmd þeirra og síðast en ekki síst hvers er að
vænta af þeim. Eldvörnum sem slíkum má skipta
í tvo aðalflokka: Almenna uppfræðslu og ýmsar
fyrirbyggjandi aðgerðir.
Ástæðan fyrir því að ég nefni uppfræðslu fyrst
sem aðalþátt í eldvörnum er byggð á því að reynsl-
an hefur sýnt okkur að flestir brunar verða til af
mannavöldum, vegna vankunnáttu í meðferð efna
og hluta sem orsakað geta eld og kemur gáleysi
þar oft til. Til að menn geti forðast að valda
íkveikju óviljandi með verknaði sínum þurfa þeir
að bera nokkurt skynbragð á helstu undirstöðu-
atriði um, hvernig og hvaða aðstæður orsaka eld
og hvernig skuli standa að hlutunum til þess að
fyrirbyggja að svo verði við hinar ýmsu aðstæður.
Til að þessu marki verði náð þarf almenn upp-
fræðsla að koma til frá áhugasömum og sérhæfð-
um mönnum í þessum efnum ef vel á að vera.
Til að ná árangri á þessu sviði þarf kennsla i
eldvörnum að vera fastur liður á öllum skólastig-
um þó ekki væri nema hálfan dag fyrir hvern
nemanda árlega. Einnig þarf að ná til þeirra, sem
eru komnir af skólastiginu og er tímar líða til
upprpifjunar og væri hægt að koma því í fram-
kvæmd með heimsóknum á stærri vinnustaði, þar
sem sýnikennsla færi fram og með reglubundnum
upplýsingaþáttum og erindum um þessi mál í
fjölmiðlum.
Hinar fyrirbyggjandi aðgerðir gagnvart brun-
Sveinn K. Eiríksson, slökkviliðsstjórí, Keflavíkurjlugvelli.
um geta verið margvíslegar og má þar fyrst nefna
þátt tæknimanna, svo sem arkitekta og verkfræð-
inga um skipulag og val efniviðar til hinna ýmsu
byggingaframkvæmda. Reynslan hefur sýnt að
eldvörnum hverrar byggingar er best við komið á
meðan framkvæmdir eru í höndum hannaðarins,
þ. e. a. s. á frumstiginu. Sé vilji fyrir hendi af
hans hálfu að gefa raunhæfan gaum að eldvörn-
um, þá er oftast hægt að koma þeim fyrir á hag-
kvæman og ódýran máta á hönnunarstiginu. Hér
á ég sérstaklega við fyrirkomulag öryggisútbún-
aðar, nægilega neyðarútganga, eldföst skilrúm,
staðsetningu kyndiklefa, loftræsti- og rafmagns-
tækja o. s. frv. En ekki er þáttur verkfræðingsins
þýðingarminni í þessum efnum, því hann ræður
oftast til um val efnis til framkvæmdarinnar. Hér
á landi hefur mér virst tiltölulega lítið tillit vera
tekið til þessa þáttar í byggingaframkvæmdum
hinna ýmsu stórhýsa og enn minna til áhættu-
eðlis þeirrar starfsemi sem byggingunni er ætlað
að þjóna. Til dæmis er ekki óalgengt að sjá stein-
steypt stórhýsi með einangrun, inniklæðningu og
skilrúmsveggi úr mjög eldfimum og reykmyndandi
efnum svo sem frauðplasti, viðarlíkisklæðningu,
10 SLÖKKVILIÐSMAÐURINN