Fréttablaðið - 22.05.2020, Qupperneq 10

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is,
Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Kristjón Kormákur Guðjónsson kristjon@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is

Hluthafar
hafa tapað
nánast öllu
sínu og
flugstétt-
unum, sem
munu áfram
njóta betri
kjara en
almennt
þekkist, er
engin
vorkunn að
samþykkja
aukið vinnu-
framlag.

Stéttarfélög
eru hluti af
því sam-
félagslega
öryggisneti
sem grípur
fólk þegar
það missir
vinnuna.
mánudaga-föstudaga 7.30 -17.30
laugardaga 8.00 -16.00
sunnudaga 9.00 -16.00
Austurströnd 14 • Hringbraut 35
....................................................Sími: 561 1433
www.bjornsbakari.is
MUNDU EFTIR GÖMLU GÓÐU
AFMÆLISKRINGLUNNI
- fyrir 25-30 manns
VELDU GÆÐI!
Tilboð í maí
Allar tertur
á 2900 kr.
Daim terta
Kaka ársins
Hindberja og súkkulaðiterta
Jarðarberjaterta.
VELJUM
ÍSLENSKT
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
formaður BHM
Atvinnumissir er mikið áfall. Mikil­vægt er að fólk sem lendir í slíkum hremmingum geti treyst á stuðning samfélagsins. Í kjölfar kórónuveiru­faraldursins hefur atvinnuleysi rokið upp, einkum meðal fólks sem
starfar í ferðaþjónustu. Þá hafa þúsundir lent í því
að starfshlutfall þeirra hefur verið minnkað. Á
þessum erfiðu tímum kemur það í hlut hins opin­
bera að tryggja þeim framfærslu sem misst hafa
vinnuna eða þurfa að sætta sig við skert starfshlut­
fall. Hér gegna Vinnumálastofnun og Atvinnu­
leysistryggingasjóður lykilhlutverki.
Stéttarfélög eru hluti af því samfélagslega örygg­
isneti sem grípur fólk þegar það missir vinnuna.
Félögin veita félagsmönnum sínum margvíslega
aðstoð og ráðgjöf er varðar kjara­ og réttindamál. Ef
félagsmaður telur t.d. að ekki hafi verið rétt staðið
að uppsögn getur hann eða hún leitað aðstoðar
stéttarfélags síns sem fylgir þá málum eftir gagn­
vart atvinnurekanda. Sama á við ef félagsmaður
telur sig eiga inni vangoldin laun. Að auki starf­
rækja stéttarfélög ýmsa sjóði í þágu félagsmanna
sem launagreiðendur fjármagna með sérstökum
framlögum samkvæmt kjarasamningum. Félags­
menn geta sótt um styrki úr þessum sjóðum vegna
veikinda, til að sækja námskeið eða til að stunda
líkamsrækt, svo dæmi séu nefnd.
Innan BHM eru 27 stéttarfélög sem standa vörð
um lögbundin og kjarasamningsbundin réttindi
félagsmanna sinna og aðstoða þá í samskiptum við
atvinnurekendur. Til að eiga þess kost að fá aðstoð
stéttarfélags og geta sótt um styrki úr sjóðum þess
þarf að greiða félagsgjald mánaðarlega.
Ég vil hvetja alla félagsmenn aðildarfélaga BHM
sem eru án atvinnu að huga sérstaklega að þessu.
Mikilvægt er að fólk haldi áfram að greiða bæði
stéttarfélagsgjald og iðgjald í lífeyrissjóð. Hægt er
að láta draga þessi gjöld af atvinnuleysisbótum.
Það er nógu slæmt að missa vinnuna svo ekki
bætist við missir mikilvægra réttinda.
Haltu í réttindin
Ísland á í alþjóðlegri samkeppni um vinnuafl og fjármagn. Launakostnaður hefur hækkað margfalt meira hér en í öðrum löndum og það hefur valdið því að mörg fyrirtæki, eins og Icelandair, hafa orðið undir í harðri samkeppni. Núna þegar flugfélagið
horfir fram á nánast algjöran tekjubrest og er á barmi
gjaldþrots er meira af því sama ekki í boði. Ferðaþjón­
ustan, og þá um leið flugsamgöngur, verður ekki sú hin
sama næstu árin. Fjöldi fyrirtækja á eftir að fara í gjald­
þrot og störfum á eftir að fækka gríðarlega. Við sjáum
nú þegar unnið er að endurreisn Icelandair, sem felst
meðal annars í breyttum kjarasamningum, að það ætlar
að reynast mörgum erfitt að aðlaga sig að þessum nýja
veruleika. Skilningsleysið er á köflum átakanlegt.
Fullkomin óvissa er um framtíð Icelandair. Áform
um að sækja sér allt að 30 milljarða með því að efna til
almenns útboðs eru í uppnámi eftir að samninganefnd
Flugfreyjufélags Íslands hafnaði lokatilboði Icelandair.
Formaður Flugfreyjufélagsins gagnrýnir Icelandair fyrir
að hafa sett þeim afarkosti og segir það almennt ekki
tíðkast í kjaraviðræðum á Íslandi. Þau ummæli vekja
furðu. Ekki er að undra að enginn árangur hafi náðst ef
forystufólk flugliða nálgast viðræðurnar líkt og um sé að
ræða gerð kjarasamnings í venjulegu árferði. Icelandair
gæti gefið eftir í sínum kröfum, sem felast í því að ná yfir
20 prósenta hagræðingu í launakostnaði, gagnvart Flug­
freyjufélaginu. Það væri hins vegar til einskis. Samningar
sem bæta ekki umtalsvert bágborna samkeppnisstöðu
Icelandair þýða að fjárfestum verður ekki stætt á að
leggja félaginu til aukið fjármagn og rekstur þess mun því
stöðvast. Í þeim skilningi er það rétt að flugliðar standa
frammi fyrir afarkostum. Að fá engin laun eða skert laun.
Við þessar aðstæður eru allir nauðbeygðir til að taka á
sig einhvern skell. Hluthafar hafa nú þegar tapað nánast
öllu sínu og flugstéttunum, sem munu áfram njóta betri
kjara en almennt þekkist hjá öðrum flugfélögum, er
engin vorkunn að samþykkja aukið vinnuframlag. Önnur
flugfélög hafa fyrir margt löngu náð fram sambærilegum
breytingum á kjarasamningum við sín stéttarfélög og
Icelandir fer nú fram á. Sömu flugfélög, meðal annars
Lufthansa, reyna nú að auka enn samkeppnishæfnina
með betri nýtingu á flugáhöfnum en þau félög sem gera
ekkert munu eiga erfitt um vik að ná viðspyrnu þegar
kreppunni lýkur. Með hliðsjón af slíkum aðgerðum
annarra félaga er því ljóst að hugsanlegir fjárfestar að
Icelandair munu spyrja sig hvort samkeppnisstaðan verði
í raun óbreytt, jafnvel þótt kjarasamningar náist, og félag­
ið enn einu skrefi á eftir sínum helstu keppinautum.
Samninganefnd Flugfreyjufélagsins hefur verið stutt
áfram af forystu verkalýðshreyfingarinnar sem nýtir
hvert tækifæri fyrir skemmdarverkastarfsemi. Formaður
ASÍ og VR, sem hafa hótað að beita sér gegn því að lífeyris­
sjóðirnir fjárfesti í Icelandair ef félagið semur við flugliða
utan Flugfreyjufélagsins, segja ekki sjóðunum fyrir
verkum. Ummælin eru skýrt merki um skuggastjórnun
og hljóta að verða til þess að Fjármálaeftirlitið taki málið
til skoðunar. Lífeyrissjóðirnir, sem hafa umboðsskyldur
gagnvart sjóðsfélögum, fjárfesta ekki í Icelandair nema
á viðskiptalegum forsendum og með arðsemismarkmið
að leiðarljósi. Einn liður í því er að styrkja rekstrarhorfur
til frambúðar með hagræðingu í launakostnaði. Klukkan
tifar.
Afarkostir 
Hörður
Ægisson
hordur@frettabladid.is
Fyrirlitleg spilling
Frá ársbyrjun 2018 hafa formenn
f lokkanna hist reglulega til að
ræða um endurskoðun stjórnar-
skrárinnar. Fyrir um ári voru til-
lögur að ákvæðum um umhverf-
isvernd og náttúruauðlindir
kynntar til sögunnar. Nýlega
bættist svo við tillaga um ákvæði
um íslenska tungu. Stjórn-
lagaráðsmaðurinn Þorvaldur
Gylfason er ekki hrifinn. Hann
segir tilburðina við endurskoðun
stjórnarskrárinnar afhjúpa fyrir-
litlega spillingu Alþingis enn eina
ferðina. Enginn ágreiningur sé
um þetta efnisatriði og tillagan
óþörf enda bæti hún engu efnis-
lega við frumvarp Stjórnlagaráðs.
Hafi einhver bundið vonir við að
endurskoðunarferlið nú myndi
útkljá þetta eilífðarmál íslenskra
stjórnmála þyrfti sá hinn sami að
fara að komast niður á jörðina.
Ber er hver að baki
Forsætisráðherra hefur verið
áhugasöm um verkefnið og staðið
fyrir samráði við almenning. Það
hlýtur að taka á taugarnar að
stýra fundum þar sem reynt er
að sætta sjónarmið Sigmundar
Davíðs og Pírata um þjóðarat-
kvæðagreiðslur og kjördæma-
skipan. Ráðherranum barst þó
á dögunum glaðningur þegar
Íslensk málnefnd lýsti í umsögn
yfir eindregnum stuðningi við
ákvæði um íslenska tungu.
Reyndar vill svo til að formaður
nefndarinnar er bróðir forsætis-
ráðherra. Það verður því áfram
gaman í fjölskylduboðunum.
2 2 . M A Í 2 0 2 0 F Ö S T U D A G U R10 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN