Bændablaðið - 20.02.2020, Qupperneq 36

Bændablaðið | Fimmtudagur 20. febrúar 202036
Heildarútflutningur á kindakjöti
árið 2019 var 2.866 tonn sem
er 19% samdráttur frá árinu
áður þegar salan var 3.524 tonn.
Heildarverðmæti útflutnings var
1.907 milljónir en var árið 2018
2.231 milljón. Reiknað eininga-
verð útflutnings 2019 er 665 kr/
kg, hækkar milli ára um 5%, var
árið 2018 633 kr/kg.
Útflutningur á fersku kindakjöti
árið 2019 var aðeins 61 tonn saman-
borið við 323 tonn árið áður. Munar
hér mestu um að Whole Foods-
verslunarkeðjan í Bandaríkjunum
hættu innflutningi á íslensku lamba-
kjöti á síðastliðnu ári.
Heildarútflutningur af frosnu
kindakjöti árið 2019 var 2.805
tonn. Dregst saman um 400 tonn
frá árinu áður. Á sama tíma eykst
heildarútflutningsverðmæti á frosnu
kindakjöti úr 1.820 milljónum árið
2018 í 1.847 milljónir árið 2019.
Einingarverð á frosnu kindakjöti
hækkar þannig um 16% milli ára,
fer úr 569 kr/kg árið 2018 í 659 kr/
kg árið 2019. Frosið kindakjöt er
98% af öllum útflutningi árið 2019.
Útflutningi á frosnu kindakjöti
má skipta í þrjá meginflokka.
Lambakjöt, sem telur um 1.399
tonn (49% af heildar útflutningi),
kjöt af fullorðnu sem telur um 720
tonn (25%) og annað fryst kindakjöt
með beini og annað fryst úrbeinað
lamba- og kindakjöt, sem telur 686
tonn (24%). Í síðasta flokknum er
fyrst og fremst um að ræða slög.
Reiknað einingaverð á frosnu
lambakjöti hækkar um 16,3% milli
ára, fer úr 669 kr/kg árið 2018 í 779
kr/kg árið 2019.
Árið 2019 voru flutt út 428 tonn
af lambakjöti í heilum og hálfum
skrokkum fyrir um 318 milljónir.
Reiknað meðalverð ársins er 745
kr/kg, það er 55% hækkun milli ára
þar sem einingaverð ársins 2018 var
481 kr/kg.
Afkoma af útflutningi kindakjöts
árið 2019 er talsvert betri en hann
var árið á undan. Kemur þar bæði
til að verðþróun á mörkuðum er
hagstæð sem og gengisáhrif. Þá er
ljóst að samhliða minni framleiðslu
dregur úr útflutningi. Eftir standa
þeir markaðir sem greiða besta
verðið. Sú þróun skýrir að hluta
til þann viðsnúning sem greinilega
er orðinn í útflutningi. Þróun
erlendra markaða benda til þess
að það verði áfram hækkun á
heimsmarkaði á þessu ári. En hins
vegar eru nokkuð stórir óvissuþættir
sem geta haft veruleg áhrif á
endanlega niðurstöðu. Má þar m.a.
nefna þróun á kjötmörkuðum í
Kína og áhrif af útgöngu Breta úr
Evrópusambandinu.
(Tölulegar upplýsingar eru
upprunar í útflutningsskýrslum
Hagstofu Íslands)
Unnsteinn Snorri Snorrason
framkvæmdastjóri
Landssamtaka sauðfjárbænda
unnsteinn@bondi.is

Útflutningur á kindakjöti dróst
saman um 19% á síðasta ári
Þróun á útflutningsverði á frosnu dilkakjöti í heilum og hálfum skrokkum. Verð í hverjum mánuði reiknað út frá
samanlögðu magni og verðmæti 3 mánaða.
LESENDABÁS
Á þjóðgarður ekki að sameina frekar en sundra?
Það er kannski að bera í
bakkafullan lækinn að ræða
um Miðhálendisþjóðgarð nú
en meðan ekki fæst skynsamleg
niðurstaða í því máli þá finnst
mér rétt að vekja athygli á
nokkrum atriðum varðandi það.
Undanfarin misseri hafa verið
haldnir fjöldi funda á vegum
umhverfisráðuneytisins til að
kynna málið fyrir heimafólki
víðs vegar um landið. Ekki er
að heyra að þessir fundir hafi
snúið þeirri gagnrýni sem komið
hefur fram á málið frá lunga þess
fólks sem þá hefur sótt og verr
er að það virðist vera lítill áhugi
fundarboðenda á að hlusta á
athugasemdir heimamanna á þeim
svæðum sem snúa að hugsanlegum
þjóðgarðshugmyndum. Hefur þetta
gert það að verkum að frekar hefur
vaxið tortryggni og vantraust á
efndir og loforð þeirra sem boða
þessar þjóðgarðshugmyndir og er
það eitt og sér nægjanlegt til að
kominn sé tími á endurmat málsins.
Eitt er að stofna þjóðgarð og
annað að þjónusta svæði hans
og huga að uppbyggingu. Því
miður kennir sagan okkur það að
ríkisvaldið hefur, í gegnum tíðina,
ekki staðið sig sem skyldi á þeim
stöðum sem búið er að friðlýsa,
jafnvel fyrir áratugum síðan.
Mörgum þeim svæðum hefur ekki
verið sinnt sem skyldi og eru mörg
þeirra mjög illa á sig komin vegna
ágangs ferðamanna og ónógrar
landvörslu. Þó svo ríkar kröfur hafi
komið frá íbúum landsins um slíkt
og ekki hefur fengist fjármagn í
nauðsynlegar framkvæmdir eða
viðhald á þeim. En á sama tíma á að
fara að friðlýsa enn meira án þess
að gert hafi verið fyllilega grein
fyrir því hvernig skuli fjármagna
slíkt og á meðan sitja hin fjölmörgu
friðlýstu svæði sem utan þjóðgarðs
eru enn eftir.
Höldum í hestana
Það er mín skoðun að skynsamlegra
sé nú fyrir stjórnvöld að doka
aðeins við með þessar ráðagerðir
sínar. Enda er þetta fley á leið upp
á sker og ljóst að hægja þarf á.
Skoða fyrst hina ýmsu vankanta
sem á málinu eru. Því ekki verður
þjóðarsátt um þjóðgarð ef skella
á skollaeyrum við gagnrýni. Þau
mál sem brýnast er að skoða betur
í þessu samhengi eru skipulagsvald
sveitarfélaga, sem þarf að tryggja
að verði óskert algerlega hjá þeim.
Fjármögnun verði að fullu tryggð
í Miðhálendisþjóðgarð sem og
önnur friðlýst svæði á landinu.
Sennilega er best að byrja á
því að tryggja fjármagn í verkefni
utan garðsins svo þau verði ekki
hornreka áfram. Tryggja þarf með
óyggjandi hætti áframhaldandi
beitarrétt bænda án þess að í
löggjöfinni séu holur sem eru til
þess fallnar að hægt verði að loka
ákveðnum svæðum með klækjum.
Tryggja verður orkuöflun fyrir
komandi áratugi og að hægt verði
að leggja nauðsynlegar línur inni
á hálendinu. Síðast en ekki síst er
æskilegast að sveitarfélög verði
sjálfráð um það hvort og hvenær
þau þá koma inn með sitt land í
þjóðgarðinn. Og veigamest er
náttúrlega það að stærstur hluti
sveitarfélaga er málið varðar
og land eiga að áðurnefndum
Miðhálendisþjóðgarði eru
áformunum andsnúinn eins og þau
eru sett fram í dag. Það eitt og sér
er nóg að mínu mati til að stoppa
nú við og meta málin upp á nýtt
í samráði við þau og íbúa þeirra.
Offors og æsingur
Einnig, eins og ég hef áður vikið
að í grein um málið, má segja
að einu sinni enn sé verið að
byrja á röngum enda í jafn stóru
máli og hér er á ferðinni. Við
þurfum að byrja á því að tryggja
innviði fyrir íbúa landsins áður
en haldið verður lengra. Gerum
áætlun um hvernig skal tryggja
raforkuöryggi með uppbyggingu
flutningskerfis raforku um land
allt ásamt fjarskiptatengingum.
Hvar við ætlum að virkja til
framtíðar til að tryggja okkur
endurnýjanlega orkugjafa vegna
orkuskipta. Tökum þetta samtal
við sveitarfélögin, hvernig
þessum málum er best háttað
fyrir landið okkar. Þegar þetta
liggur fyrir, þá skulum við svo
taka til við þjóðgarðamál aftur
og byggja hann í kringum þessa
framtíðarsýn. Getum við ekki öll
verið sammála um það?
Jón Björn Hákonarson,
ritari Framsóknarflokksins
Jón Björn Hákonarson.
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
2017
2018
2019
Út
flu
tt
k
in
da
kj
öt
, t
on
n
Frosið - Lambakjöt Frosið - Kindakjöt
Frosið - Annað (slög) Ferskt Heimild. Hagstofa Íslands
0
200
400
600
800
1000
1200
Jan. Feb. Mar. Apr. Maí Jún. Júl. Ágú. Sep. Okt. Nóv. Des.
Út
flu
tn
in
gs
ve
rð
, k
r/
kg
2017 2018 2019
Þróun á útflutningsverði á frosnu dilkakjöt í heilum og hálfum skrokkum
Heimild: Hagstofa Íslands
0
100
200
300
400
500
600
Heilum og hálfum
skrokkum
Hryggir Læri Frampartur Úrbeinað
Út
flu
tt
la
m
ba
kj
öt
, t
on
n
2017 2018 2019
Frosið lambakjöt
Heimild. Hagstofa Íslands
Afkoma af útflutningi kindakjöts árið 2019 er talsvert betri en hann var
árið á unda. Kemur þar bæði til að verðþróun á mörkuðum er hagstæð
sem og gengisáhrif. Þá er ljóst að samhliða minni framleiðslu dregur úr
útflutningi.