Bændablaðið - 20.02.2020, Side 37

Bændablaðið | Fimmtudagur 20. febrúar 2020 37
Kúabúið á Flatey í Hornafirði leitar eftir starfsfólki
Á búinu eru að jafnaði 200-220 mjólkandi kýr en heildarfjöldi gripa með kálfum, kvígum og geldum kúm er að jafnaði um 550.
Flatey er við þjóðveg 1, í um 40 km fjarlægð vestur af Höfn í Hornafirði, sem er næsti þéttbýliskjarni. Samgöngur til og frá Flatey
eru greiðar árið um kring. Í Flatey er stórkostlegt útsýni til fjalla og jökla og stutt í einstakar náttúruperlur.
Um framtíðarstörf er að ræða.
Starfið felur í sér öll almenn bússtörf, s.s. umhirða kúa, jarðvinnslu, vinnu
við heyskap, dagleg umhirða véla og tækja og önnur störf sem tilfalla á búinu.
Kostur er að viðkomandi hafi lokið búfræðinámi og eða hafi reynslu af vinnu við kýr.
Jafnframt er kostur að viðkomandi hafi færni og áhuga á viðhaldi og umhirðu véla.
Laun eru samkvæmt kjarasamningum. Húsnæði í boði.
Æskilegt er að viðkomandi hefji störf frá og með 1. apríl nk.
Umsóknum skal skilað til Birgis Freys Ragnarssonar, bústjóra, á netfangið selbakki@sth.is.
Birgir veitir nánari upplýsingar um starfið í síma 868 4590.
Fræðasetur um forystufé:
Kollótt forystufé
Áhugi á forystufé hefur aukist á
síðustu árum. Bændur nýta sér æ
meira hæfileika fjárins til að hjálpa
til við rekstur og fjárrag. Almennur
áhugi jókst mikið þegar bókin
Forystufé eftir Ásgeir frá Gottorp
var endurútgefin.
Þá má segja að með tilkomu
Fræðaseturs um forystufé hafi
áhuginn einnig aukist enda eru þar
miklar upplýsingar um forystu-
fé og nú síðast með skemmtilegri
,,Facebook-síðu“.
Í bókinni Forystufé eftir Ásgeir
frá Gottorp er safnað saman sögum
af afrekum forystufjár í fortíðinni.
Við lestur bókarinnar sjá lesendur
fjallað um kollótt forystufé. Það var
talsvert til af því áður fyrr. Víðast
hvar á landinu dó það út við niður-
skurð vegna mæðiveiki og riðu. Í
Norðausturhólfi þar sem aldrei hefur
verið skorið niður hefur alltaf verið
talsvert um ræktun forystufjár og er
svo enn. Allt forystufé í landinu á
rætur sínar að rekja í Norðausturhólf,
bæði í gegnum sæðingar og líffé sem
þar hefur verið keypt. Á nokkrum
bæjum í hólfinu voru til kollóttar for-
ystukindur, auðvita ekki hreinkoll-
óttar þar sem kollóttir forystuhrútar
voru sjaldgæfir. Þó ekki hafi verið
notaðir kollóttir forystuhrútar fæddust
af og til kollótt forystulömb, aðallega
gimbrar auk þess sem aðeins hefur
verið um hnýflóttar ær.
Það er vitað að á nokkrum
bæjum var þessu haldið við eins
og á Gunnarsstöðum í Þistilfirði,
Bjarnastöðum í Öxarfirði,
Miðfjarðar nesi og Bakka í Bakka-
firði og Strandhöfn í Vopnafirði. Um
1990 kom í Gunnarsstaði hyrndur
mórauður forystuhrútur frá Bakka í
Bakkafirði og var nefndur Liði. Hann
var notaður lengi á Gunnarsstöðum
og seinna á Bjarnastöðum. Hann var
fínhyrndur og hefur því líklega verið
arfblendinn. Hann er líklega forfaðir
kollóttu forystukindanna á svæðinu
í dag.
Á síðustu 3–4 árum hefur áhugi
á kollóttu forystufé komið upp.
Til voru kollóttir forystuhrútar í
Miðfjarðarnesi og fóru bændur með
sínar forystuær undir þá og nú eru
til kollóttir forystuhrútar á nokkrum
bæjum á þessu svæði. Þess ber þó
að geta að þetta kollótta forystufé er
flest með áhættuarfgerð gagnvart riðu
og þarf því að huga vel að hvaða ær
eru notaðar til undaneldis. Í hólfinu
er búið að greina arfgerð gagnvart
riðu í stærsta hluta forystufjárins.
Mikilvægt er að huga vel að því að
útrýma áhættuarfgerð úr forystufjár-
stofninum eins og verið er að gera
í hinum fjárstofninum. Það tekur
einungis 2–3 ættliði ef réttir foreldrar
eru notaðir. Allir forystufjáreigendur
geta látið greina arfgerð í sínu fé.
Spurningar hafa vaknað hvers
vegna sé verið að standa í þessari
ræktun á kollóttu forystufé. Kollótt
forystufé hefur líklega alltaf verið til
og er leiðinlegt ef það tapast alveg
en vonandi tekst að bjarga því með
þeim áhuga sem þessir bændur sýna.
Eitthvað hefur verið um það að for-
ystufé hafi verið blandað ferhyrndu
fé en það er ekki algengt. Ekki eru
til sögur af því. Sumir hafa gaman
af slíkri ræktun og er öllum frjálst
að gera það. Allir verða að fá að hafa
sína sérvisku.
Mikilvægt er í ræktun á forystufé
að það sé skráð í gagnagrunninn
Fjárvís. Flest forystufé er skráð
þar en eitthvað skortir þó á og eru
fjáreigendur beðnir um að skoða
hvort sitt fé er þar skráð sem
forystufé. Það er auðveld aðgerð
fyrir ráðunaut að laga slíkt en það
skiptir miklu máli fyrir ræktunarstarf
forystufjár að allt fé sé þar skráð,
einnig arfblendið.
Forystufé er sér stofn með önnur
ræktunarmarkmið en hinn fjárstofn-
inn í landinu og reiknast því afurðir
forystufjár ekki inn í útkomu hvers
bónda. Vitað er að sumir bændur
hafa haft forystufé utan skráningar í
Fjárvís, m.a. til að það komi ekki inn
í útreikninga. Þar sem þetta er annar
stofn er hann ekki inni í útreikning-
um nema fjáreigendur tilgreini ekki
forystufé sem slíkt.
Daníel Hansen
forstöðumaður Fræðaseturs
um forystufé.
Anna Englund
formaður Áhugamannafélags um
forystufé.
Á FAGLEGUM NÓTUM
Forystuhrútarnir Örn og Fálki á Bjarnastöðum í Öxarfirði. Annar er alveg kollóttur en hinn aðeins hnýflóttur, báðir
stórir og myndarlegir. Þeir voru notaðir í vetur af nokkrum bændum sem vilja halda við kollótta forystufjárstofninum.
Mynd / Halldís Gríma Halldórsdóttir.
LANDSBYGGÐIN
Norðurland vestra:
Sameiningar
safna
Samtök sveitarfélaga á Norður­
landi vestra hafa gert samning
við Rannsóknasetur Háskóla
Íslands á Ströndum um gerð
fýsileikakönnunar um aukið
samstarf og mögulegar sam ein­
ingar safna á Norðurlandi vestra.
Um er að ræða verkefni sem hefur
vísun í byggðaáætlun 2018–2024 og
er fjármagnað af mennta- og menn-
ingarmálaráðuneytinu. Markmið
verkefnisins er að efla safnastarf
í landshlutum. Stefnt er að því að
vinnu við verkefnið ljúki í október
í haust, að því er fram kemur á vef
Samtaka sveitarfélaga á Norðurlandi
vestra.
Í lok nóvember í fyrra gerði
mennta- og menningar mála-
ráðuneytið samninga við fjögur
landshlutasamtök sveitarfélaga,
þar á meðal SSNV, vegna vinnu
við fýsileikakönnun á samstarfi
og sameiningu safna. Samkvæmt
samningnum var landshlutasam-
tökum sveitarfélaga falið að gera
fýsileikakönnun um aukið samstarf
eða sameiningu safna á sínu svæði
í samstarfi og samráði við höfuð-
safn og viðurkennt safn með vísan
til safnalaga. Árangur af verkefninu
verði svo mældur í fjölda safna sem
hefja samstarf eða sameinast.
/MÞÞ
Jón Jónsson hjá Rannsóknasetri
Háskóla Íslands á Ströndum og
Unnur Valborg Hilmarsdóttir, fram­
kvæmdastjóri SSNV, undirrita samn­
ing. Mynd / SSNV