Fréttablaðið - 21.07.2020, Qupperneq 8

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Kristjón Kormákur Guðjónsson kristjon@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sighvatur
Arnmundsson
sighvatur@frettabladid.is

Það að
einkafyrir-
tæki glími
við erfið-
leika, þótt
umtalsverðir
séu, getur
ekki vikið til
hliðar
lögbundnum
réttindum
launafólks.

Það fram-
fleytir sér
enginn á
grunnat-
vinnuleysis-
bótum
einum og
enn síður á
fjárhagsað-
stoð sveitar-
félaga sem er
á bilinu um
150–200
þúsund
krónur á
mánuði.
Það er ánægjuefni að samningar hafi loksins tekist milli Icelandair og Flug-freyjufélags Íslands. Ef samningurinn sem undirritaður var um helgina verður samþykktur þýðir það endalok afar langra og flókinna viðræðna þessara
aðila. Flugfreyjur höfðu verið án samnings í rúm-
lega eitt og hálft ár og rúmlega fimmtíu samninga-
fundir verið haldnir hjá ríkissáttasemjara. Þessi
deila á sér því dýpri rætur en þau vandræði sem
Icelandair og flugfélög um allan heim standa
frammi fyrir vegna heimsfaraldursins.
Fyrstu mánuðirnir í starfi Aðalsteins Leifssonar
sem ríkissáttasemjara hafa heldur betur verið
viðburðaríkir. Skrifað var undir fjölmarga kjara-
samninga á opinberum vinnumarkaði í miðjum
heimsfaraldri, sem hafði veruleg áhrif á alla
umgjörð viðræðna. Ríkissáttasemjari lagði fram
miðlunartillögu í viðræðum hjúkrunarfræðinga
við ríkið, sem virtust komnar í algjöran hnút og var
hún samþykkt nokkuð örugglega. Það var svo að
frumkvæði ríkissáttasemjara sem samninganefndir
Icelandair og flugfreyja settust að borðinu á ný og
náðu samningum þegar öll sund virtust lokuð. Hér
verður að hrósa Aðalsteini og hans fólki fyrir góðan
árangur við erfiðar aðstæður.
Þrátt fyrir samninga við flugfreyjur og aðra hópa
starfsmanna er staða Icelandair enn afar viðkvæm.
Stórir óvissuþættir eru enn til staðar, eins og niður-
staða úr viðræðum við Boeing, væntanlegt hluta-
fjárútboð og hvenær ferðamannaiðnaðurinn fer að
glæðast fyrir alvöru. Við þessar aðstæður þarf félag-
ið á stuðningi alls samfélagsins að halda. Lífeyris-
sjóða sem fjárfesta, almennings sem viðskiptavina
og stjórnvalda sem bakhjarls. Forsætisráðherra
hefur lagt áherslu á að ástæða fyrir mögulegum
stuðningi stjórnvalda sé að félagið geri íslenska
kjarasamninga á íslenskum vinnumarkaði.
Þess vegna hlýtur sú leið sem forsvarsmenn
Icelandair kusu að fara gegn flugfreyjum að teljast
afar misráðin. Það að einkafyrirtæki glími við
erfiðleika, þótt umtalsverðir séu, getur ekki vikið
til hliðar lögbundnum réttindum launafólks. Slíkt
myndi setja afar hættulegt fordæmi. Það er langfar-
sælast að deilur sem þessar séu leystar við samn-
ingaborðið.
Sú spurning vaknar líka óhjákvæmilega hvaða
áhrif atburðarás síðustu daga munu hafa til fram-
búðar. Samskipti verkalýðshreyfingarinnar og for-
ystu atvinnulífsins hafa verið stirð að undanförnu
svo ekki sé fastar að orði kveðið. Miðað við yfir-
lýsingar og ummæli sem hafa fallið er erfitt að sjá
fyrir sér að það breytist í bráð. Þá styttist í að endur-
skoðunarákvæði lífskjarasamninga verði virkt en
ljóst er að þar þurfa að eiga sér stað viðræður vegna
gjörbreyttra aðstæðna. Þar mun ekki síður reyna á
stjórnvöld en aðila vinnumarkaðar.
Hættulegt
fordæmi
Alltaf nóg til af humri hjá Norðanfiski...
STÓRUM HUMRI!!
Norðanfiskur ehf. sérhæfir sig í framleiðslu á
úrvals sjávarfangi til veitinga- og stóreldhúsa.
Einnig má finna vörur Norðanfisks í
neytendapakkningum í verslunum
Bónus um land allt.
Hafið samband á nordanfiskur@nordanfiskur.is eða í síma 430 1700
Í haust blasir sárafátækt við mörgum fjölskyldum á Suðurnesjum ef ekkert verður að gert. Suðurnesin er landshlutinn sem í heild verður verst úti vegna
atvinnuleysis en í mörgum sveitarfélögum um landið
sem orðið hafa fyrir tekjufalli, verða fjölskyldur í
miklum vanda.
Á íslenskum vinnumarkaði öðlast fólk fullan rétt á 30
mánaða atvinnuleysisbótum eftir 12 mánuði á vinnu-
markaði, þar af eru sex mánuðir tekjutengdir. Hámark
tekjutengingar er um 456 þúsund krónur á mánuði
og grunnatvinnuleysisbætur eru rúmar 289 þúsund
krónur. Margir þeirra sem fóru á atvinnuleysisbætur
eftir fall WOW höfðu ekki verið á vinnumarkaði í 12
mánuði. Vel á annað hundrað manns mun fullnýta rétt
sinn á næstu vikum. Við þessu fólki blasir ekkert annað
en fjárhagsaðstoð sveitarfélaga og aðstoð sjálfboðaliða
með matargjafir. Það framfleytir sér enginn á grunnat-
vinnuleysisbótum einum og enn síður á fjárhagsaðstoð
sveitarfélaga sem er á bilinu um 150–200 þúsund krónur
á mánuði. Aðstoðin er misjöfn eftir sveitarfélögum og
skilyrðin fyrir aðstoð eru það líka. Afkoman fer eftir því
hvar fólkið býr.
Í Reykjanesbæ, þar sem atvinnuleysið var mest fyrir
og er mest eftir COVID, mun sárasta vandans fyrst gæta.
Þar er fjárhagsaðstoðin 45% af lágmarkslaunum og
helmingur grunnatvinnuleysisbóta.
Hvað er til ráða? Ríkisstjórnin þarf í fyrsta lagi að
hækka grunnatvinnuleysisbætur upp um krónutölu-
hækkun lægstu launa samkvæmt lífskjarasamningi. Og
því til viðbótar að lengja í því tímabili sem fólk getur
verið á atvinnuleysisbótum. Með þessum aðgerðum
mun ríkið gera sveitarfélögunum kleift að hlúa að
börnum sem búa við fátækt og tryggja að þau fái mat í
skólanum, geti notið tómstunda og farið í leikskóla líkt
og önnur börn. Aukaverkanir langtímaatvinnuleysis
eru vel þekktar og slæmar. Stöðugar fjárhagsáhyggjur
og félagsleg einangrun eykur líkur á varanlegri örorku.
Vímuefnaneysla, þunglyndi og heimilisofbeldi eru einn-
ig þekktar aukaverkanir.
Það er skylda ríkisstjórnarinnar að bregðast við.
Úrræðalaus verður hún að víkja strax!
Hætta á sárafátækt
Oddný G.
Harðardóttir
þingmaður
Samfylkingar-
innar
Breyttur veruleiki
Þjóðin hefur fylgst með kjarabar-
áttu f lugfreyja með öndina í háls-
inum. Stéttin er að horfast í augu
við gjörbreyttan veruleika og því
var samningsstaðan ekki sterk.
Dæmi um slíkan viðsnúning
hjá stéttum eru kannski ekkert
sérstaklega mörg en finnast þó ef
vel er athugað. Í kjölfar efnahags-
hrunsins horfði hin fordæmda
stétt bankastarfsmanna fram á
gjörbreyttan veruleika. Upp-
gjörið þá var einnig dramatískt
enda voru margir starfsmenn
reknir en hinir heppnu fengu til-
boð um verulega skert launakjör.
Yfirgnæfandi meirihluti skrifaði
möglunarlaust undir, dauðfegnir
að halda vinnunni.
Dauðasyndin
Vinsælasta fréttin á helstu vef-
miðlum landsins um helgina
voru ummæli ungrar leikkonu
um nokkur sjávarpláss úti á
landi. Gaf hún í skyn að henni
þætti lítið til þessara staða komið
og framdi þar með einhvers
konar dauðasynd. Innan tíðar
var leikkonan tekin af lífi með
orðum og mátti hún hafa sig alla
við að biðjast forláts til þess að
lægja öldurnar. Á þessum síðustu
og verstu tímum virðist nefni-
lega vera afar varhugavert að
hafa einhvers konar skoðun. Þá
er sérstaklega hættulegt ef að sú
skoðun kemur við kauninn á ein-
hverjum sem þjáist af þjakandi
séríslenskri minnimáttarkennd
og hefur ekki burði til þess að
halda þeim í skefjum.
2 1 . J Ú L Í 2 0 2 0 Þ R I Ð J U D A G U R8 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN