Morgunblaðið - 07.01.2020, Blaðsíða 13

FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. JANÚAR 2020
Guðmundur Sv. Hermannsson
gummi@mbl.is
Á fundi Norður-Atlantshafsráðsins, sem sendi-
herrar aðildarríkja Atlantshafsbandalagsins
(NATO) skipa, voru Íranar hvattir til að forðast
frekari ofbeldisverk og ögranir.
„Á fundi okkar hvöttu aðildarríkin til still-
ingar og að dregið yrði úr spennu. Ný hern-
aðarátök væru í engra þágu,“ sagði Jens Stol-
tenberg, framkvæmdastjóri NATO, eftir
fundinn í Brussel í gær.
Boðað var til fundarins vegna óveðursskýja,
sem hafa hrannast upp í Miðausturlöndum eftir
að Bandaríkjamenn réðu Qasem Soleimani, einn
valdamesta herstjóra Írans, af dögum í lok síð-
ustu viku. Á blaðamannafundi lagði Stoltenberg
áherslu á, að þetta hefði verið ákvörðun Banda-
ríkjamanna en sagði jafnframt, að sendiherr-
arnir hefðu ítrekað áhyggjur sínar af framferði
Írana í Miðausturlöndum.
„Við höfum nýlega séð stigmögnun aðgerða af
hálfu Írana, þar á meðal árás á olíustöðvar Sádi-
Arabíu og að bandarískur dróni var skotinn nið-
ur,“ sagði hann.
Tilkynnt var einnig í gær að utanrík-
isráðherrar aðildarríkja Evrópusambandsins
myndu koma saman í Brussel á föstudag til að
ræða ástandið á svæðinu. Þá mun Angela Mer-
kel, kanslari Þýskalands, eiga fund með Vladím-
ír Pútín, forseta Rússlands, í Moskvu síðar í vik-
unni um málið.
Andspyrnuöfl sameinuð
Soleimani verður jarðsettur í dag í Kerman,
heimabæ sínum í Íran. Útför hans fór fram í höf-
uðborginni Teheran í gær og sagði íranska rík-
issjónvarpið að margar milljónir manna hefðu
komið saman á götum úti til að syrgja. Ali
Khamenei, æðsti leiðtogi landsins, stýrði athöfn-
inni og felldi tár yfir kistu Soleimanis.
Sérfræðingar, sem AFP-fréttastofan ræddi
við í gær, sögðu að drápið á Soleimani, sem átti
að draga úr áhrifum og umsvifum Írana í Mið-
austurlöndum, virðist hafa haft þveröfug áhrif
og orðið til þess að auka samtökum hliðhollum
Írönum þrótt í andspyrnu gegn Bandaríkjunum.
„Árásin sameinaði andspyrnuöflin og leiddi til
þess að nú er aðalmarkmið þeirra að berjast
gegn Bandaríkjunum,“ hefur AFP eftir Qassem
Qassir, líbönskum sérfræðingi í íslömskum sam-
tökum. „Drápið var hernaðarleg mistök og mun
kalla á viðbrögð á öllu svæðinu – ekki aðeins í
Írak,“ sagði Qassir.
Bandaríska dagblaðið New York Times segir
að það hafi komið embættismönnum og örygg-
isráðgjöfum Donalds Trumps Bandaríkja-
forseta í opna skjöldu að hann skyldi ákveða að
gerð yrði árás á Soleimani sl. föstudag.
Hernaðarráðgjafar forsetans hefðu lagt fram
nokkra kosti sem viðbrögð við ofbeldisverkum
herskárra hópa, hliðhollra Íran, í Írak að und-
anförnu, þar á meðal að Soleimani yrði ráðinn af
dögum, en ekki talið að Trump myndi velja
þann kost þar sem of langt væri gengið með því.
Blaðið segir að Trump hafi hafnað því 28. des-
ember sl. að Soleimani yrði ráðinn af dögum. En
tæpri viku síðar, eftir að hafa horft á sjónvarps-
fréttir af árásum á sendiráð Bandaríkjanna í
Bagdad, hefði hann skipt um skoðun og fyr-
irskipað árásina. „Æðstu yfirmenn Pentagon
voru agndofa,“ segir í frétt New York Times.
Demókratar á Bandaríkjaþingi hafa gagn-
rýnt harðlega að Trump hafi tekið þessa
ákvörðun án þess að ráðfæra sig við þingið.
Nancy Pelosi, forseti fulltrúadeildar þingsins,
sagði í bréfi til þingmanna í gær að lögð yrði
fram þingsályktunartillaga á næstu dögum, sem
hefði það að markmiði að takmarka svigrúm
forsetans til að grípa til hernaðaraðgerða gagn-
vart Íran.
Verð á hráolíu hefur hækkað um rúmlega 5%
í kjölfar loftárásarinnar á Soleimani og fór verð
á olíutunnu yfir 70 dali á heimsmarkaði í gær í
fyrsta skipti í fjóra mánuði. Þá hækkaði verð á
gulli og hefur ekki verið hærra frá árinu 2013.
Íranar hvattir til að sýna stillingu
 Ný hernaðarátök væru í engra þágu, sagði framkvæmdastjóri NATO eftir neyðarfund í gær
Hæstiréttur Danmerkur dæmdi í
gær karlmann á sextugsaldri í 30
daga skilorðsbundið fangelsi fyrir að
skrifa athugasemd á samfélagsvef-
inn Facebook þar sem hann fagnaði
hryðjuverkaárás í London árið 2017.
„Sá sem þetta gerði á skilið heið-
ursmerki,“ skrifaði maðurinn. Þetta
taldi rétturinn brjóta gegn hegning-
arlagaákvæði sem fjallar um stuðn-
ing við hryðjuverk.
Maðurinn slapp með áminningu
þegar málið var fyrst tekið fyrir í
héraðsdómi í Randers. Ákæruvaldið
áfrýjaði þeirri niðurstöðu og Vestri
Landsréttur dæmdi manninn í 30
ára skilorðsbundið fangelsi og til að
gegna samfélagsþjónustu. Þeim
dómi áfrýjaði maðurinn til hæsta-
réttar, sem féllst á að taka málið fyr-
ir og staðfesti dóm landsréttar í
meginatriðum.
Fram kemur í frétt Ritzau að tíu
athugasemdir hafi verið gerðar við
facebookfærslu mannsins. Þá fékk
hún tvö „læk“.
AFP
Samúð Mannfjöldi utan við mosku í London árið 2017 eftir að maður ók bíl
á vegfarendur með þeim afleiðingum að einn lét lífið og 11 særðust.
Dæmdur fyrir að
fagna hryðjuverki
 Málið fór fyrir hæstarétt Danmerkur