Morgunblaðið - 13.01.2020, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 13. JANÚAR 2020
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Pedro Sanchez,forsætisráð-herra Spán-
ar, tókst með herkj-
um í liðinni viku að
mynda nýja ríkis-
stjórn eftir að
spænski Sósíalistaflokkurinn
tapaði fylgi í þingkosningunum í
nóvember. Í ljósi þess að ríkis-
stjórn Sanchez var minnihluta-
stjórn jafnvel áður en gengið var
til kosninga var úr vöndu að ráða
fyrir hann. Lausnin fólst í mynd-
un samsteypustjórnar með
vinstrisinnaða popúlista-
flokknum Podemos, sem var
fjarri því óskastaða ef marka má
ummæli Sanchez í kosninga-
baráttunni.
Þetta er í fyrsta sinn sem slík
samsteypustjórn er mynduð á
Spáni frá því að lýðræði var aftur
komið á í landinu á áttunda ára-
tugnum, en Podemos náði að
tryggja sér fimm ráðherra í
ríkisstjórninni. Það sem helst
gæti spillt gleði ríkisstjórnar-
flokkanna er að saman eru þeir
einungis með 155 þingsæti af
350, og vantar því 21 þingmann
upp á að ná meirihluta.
Afleiðingar þessa mátti þegar
sjá á þriðjudag, þegar ríkis-
stjórnin þurfti að standast van-
traust, en þar fékk hún 167 at-
kvæði gegn 165, og naut þar
stuðnings ýmissa smáflokka á
vinstri kantinum.
Mestu munaði þó
um atkvæði kata-
lónskra og bask-
neskra aðskilnaðar-
sinna, sem sátu hjá
fremur en að greiða
atkvæði gegn hinni nýju stjórn.
Sú vöggugjöf kann að reynast
eitraður kaleikur, enda sagði
Pablo Casado, leiðtogi helsta
stjórnarandstöðuflokksins,
Þjóðarflokksins, að ljóst væri að
Sanchez hefði ekki unnið flest at-
kvæði í þingkosningunum ef
spænskur almenningur hefði vit-
að að hann ætlaði sér að treysta á
Podemos og hina smáflokkana.
Þá er fyrsta prófraunin ekki
langt undan, en fjárlög Spánar
hafa mátt sitja á hakanum. Ríkis-
stjórnin nýja þarf að samþætta
loforð sín um aukna skatta á há-
tekjufólk og stórfyrirtæki og
hærri útgjöld til velferðarmála
við frekara aðhald í fjármálum
ríkisins, en skuldir ríkisins eru
nær jafn háar og öll landsfram-
leiðsla Spánar. Við það bætist
mikið atvinnuleysi, sem og deilur
við aðskilnaðarsinna í Katalóníu.
Slíkar aðstæður væru hverri
ríkisstjórn erfiðar, hvað þá
minnihlutastjórn. Líkurnar á að
Sanchez takist að koma stöðug-
leika á stjórnmál og efnahagsmál
Spánar geta því tæpast talist
honum í hag.
Fyrsta samsteypu-
stjórn Spánar frá
tíma Francos er ekki
mjög burðug}
Óveðursský á
sjóndeildarhringnum
Opinber heim-sókn Pútíns
Rússlandsforseta
til Tyrklands, þar
sem hann fagnaði
ásamt Erdogan,
forseta Tyrklands, opnun nýrr-
ar gasleiðslu, TurkStream, milli
ríkjanna, vakti líklega minni at-
hygli en efni stóðu til vegna þess
að athygli heimsins beindist að
Íran og farþegaþotu sem í ljós
er komið að íranski herinn skaut
niður.
TurkStream-leiðslan, sem
liggur í gegnum Tyrkland og til
Evrópu, gerir Rússum kleift að
flytja út jarðgas til Tyrklands
og ríkja Mið-Evrópu án þess að
það þurfi að fara í gegnum
Úkraínu, sem hefur til þessa
haft um þrjá milljarða banda-
ríkjadala í flutningstekjur á ári
af útflutningi Rússa. Þá dregur
leiðslan úr hættunni á að deilur
við Úkraínu verði til þess að
trufla sölu Rússa til ríkja
Evrópusambandsins, sem
treysta í síauknum mæli á jarð-
gas frá Rússlandi.
Sú eftirspurn er ekki síst í
Þýskalandi, sem er orðið mjög
háð Rússum að þessu leyti, með-
al annars vegna þess að Merkel
kanslari ákvað að hætta notkun
kjarnorku. Rússar vilja einnig
mæta þýsku eftirspurninni með
því að leggja Nord
Stream 2-gasleiðsl-
una gegnum
Eystrasaltið,
framhjá Eystra-
saltsríkjunum og
Póllandi. Það verkefni er langt
komið og er mikill áhugi á því
hjá bæði Þjóðverjum og Rúss-
um, og hefur það ekki orðið til
að fæla Þjóðverja frá, að Banda-
ríkjaþing ákvað seint á síðasta
ári að beita öll þau fyrirtæki
sem kæmu að gerð Nord Stream
2 og TurkStream viðskipta-
þvingunum.
Viðskiptaþvinganir Banda-
ríkjanna stafa af ótta þeirra við
að Rússar nái efnahagslegu
tangarhaldi á mikilvægum
bandamönnum Bandaríkjanna í
Evrópu með því að beita jarð-
gasinu fyrir sig. Sá ótti er ekki
ástæðulaus. Rússar hafa sýnt að
þeir eru reiðubúnir að beita
jarðgasinu á þennan hátt, m.a.
gagnvart Úkraínu. En vandinn
er sá að aðgerðir Bandaríkjanna
hafa í raun engu skilað, Nord
Stream 2 og TurkStream eru að
verða að veruleika og ríki Evr-
ópu sýna litla tilburði til að leysa
orkuþörfina á annan hátt. Það
stefnir þess vegna allt í að
draumur Pútíns um að gera
Evrópuríkin háðari Rússlandi
um orku sé að rætast.
Gasleiðslur Rússa til
ríkja Evrópu vekja
ugg í Washington}
Evrópskur orkudraumur Pútíns
L
ögregluráð hefur nú tekið til
starfa. Í ráðinu eiga sæti allir
lögreglustjórar landsins auk
ríkislögreglustjóra sem verður
formaður þess. Tilgangur ráðs-
ins er að auka samvinnu lögregluembætt-
anna, gera störf lögreglunnar skilvirkari,
draga úr tvíverknaði og nýta betur þá fjár-
muni sem lögreglan fær á fjárlögum hverju
sinni. Nýr ríkislögreglustjóri mun leiða
þessa vinnu í samráði við aðra lög-
reglustjóra í landinu.
Þegar ég tók við embætti dómsmála-
ráðherra var hart deilt innan lögreglunnar.
Ég efndi þá til funda með öllum hags-
munaaðilum til að finna leiðir til lausnar.
Áhersla mín var sú að það væri ekkert
athugavert við heilbrigð skoðanaskipti en
nauðsynlegt væri að rökræða málin af yf-
irvegun og málefnalega. Þá kom í ljós samstaða um
ákveðin grunnatriði og þar á meðal um nauðsyn form-
legs samráðsvettvangs; lögregluráðsins sem nú hefur
tekið til starfa. Með stofnun þess eflist samvinna lög-
reglustjóra landsins og dregið er úr hættunni á hvers
kyns hagsmunaárekstrum. Ætlunin er að embætti rík-
islögreglustjóra verði öflugt samræmingar- og þjón-
ustuafl fyrir lögregluna í heild, leiði stefnumörkun og
veiti öðrum lögreglustjórum aðstoð og stuðning
í lögreglustörfum.
Lögreglan er ein af mikilvægustu stofnunun
þjóðfélagsins. Henni ber að tryggja öryggi al-
mennings og halda uppi lögum og reglu í land-
inu. Þetta er ekki lítið hlutverk. Almenningur á
að geta borið mikið traust til lögreglunnar.
Þetta traust byggist upp á löngum tíma og hvíl-
ir á orðum, athöfnum og allri framgöngu lög-
reglunnar. Traust er forsenda árangurs í störf-
um hennar.
Framtíðarsýn mín fyrir lögregluna er sú að
hún sé öflug, fagleg, vel tækjum búin og áreið-
anleg. Byggja verður upp öflugt og óháð eftirlit
með störfum hennar. Lögreglan á að vera fær
um að takast á við sífellt flóknari brota-
starfsemi og búa yfir nægilegum styrk til að
bregðast við nýjum áskorunum. Borgararnir
eiga að geta treyst á færni og þekkingu lög-
reglumanna við fjölbreyttar og erfiðar aðstæður í raun-
heimum sem og í stafrænum heimi fjölþjóðlegrar brota-
starfsemi. Skipulag lögreglunnar á að vera með þeim
hætti að það styðji þessi markmið og stuðli að auknu ör-
yggi og þjónustu við almenning.
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Öryggi og þjónusta við almenning
Höfundur er dómsmálaráðherra.
aslaugs@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Alexander Kristjánsson
alexander@mbl.is
Rétt tæplega tvær milljónirerlendra ferðamannakomu hingað til lands ásíðasta ári, 14,2% færri en
árið áður. Þetta kemur fram í tölum
frá Ferðamálastofu, sem birtar voru
fyrir helgi.
Skarphéðinn Berg Steinarsson
ferðamálastjóri
segir að nið-
urstöður ársins
séu ákveðinn
varnarsigur.
„Þegar WOW
hætti starfsemi [í
lok mars] varð
strax ljóst að
fjöldinn myndi
dragast töluvert
saman, enda
þeirra hlutur á
markaðnum um þriðjungur. Ég held
því að það megi una vel við 14% sam-
drátt,“ segir Skarphéðinn.
Enn fjölgar Kínverjum
Sem fyrr voru Bandaríkjamenn
fyrirferðarmestir meðal erlendra
ferðamanna en rúmlega 460.000
þeirra komu hingað til lands á árinu.
Fækkar þeim þó um þriðjung milli
ára.
Næst á eftir fylgja Bretar,
262.000, Þjóðverjar, 132.000, og Kín-
verjar, 99.000.
Ferðamönnum fækkar frá nær
öllum helstu heimsóknarríkjum, ef
frá eru talin Kína og Frakkland. Kín-
verskum ferðamönnum fjölgaði um
10,9% milli ára og fjöldi franskra
ferðamanna stóð nær í stað.
Kínverskum gestum hefur fjölg-
að hér á landi ár frá ári, og segir
Skarphéðinn að sú fjölgun haldist í
hendur við alþjóðlega þróun.
Kínverska millistéttin fer vaxandi og
ferðast æ meir. „Það er full ástæða til
að ætla að þessi þróun haldi áfram,“
segir Skarphéðinn.
Bindur enda á níu ára vöxt
Samdrátturinn í fyrra bindur
enda á níu ára samfelldan vöxt ferða-
manna á Íslandi, en milli áranna
2010 og 2018 nærri fimmfaldaðist
fjöldi ferðamanna hingað til lands,
eða sem nemur að meðaltali 22%
aukningu á ári. Því er árið í ár engu
að síður þriðja mesta ferðamanna-
árið frá upphafi mælinga, á eftir ár-
unum tveimur á undan, þrátt fyrir
samdráttinn milli ára
Mestur samdráttur í sumar
Sé fjölda ferðamanna skipt
niður eftir mánuðum sést að þeim
fækkar alla mánuði ársins. Sam-
drátturinn var þó æði misjafn milli
mánaða. Þannig fækkaði ferðamönn-
um einungis um 4,7% fyrstu þrjá
mánuði ársins, sem skýrist sennilega
af því að flugfélagið WOW air lagði
ekki upp laupana fyrr en í lok mars.
Á tímabilinu apríl-október fækkaði
gestum um rúm 18% frá sama tíma-
bili árið áður. Samdrátturinn virðist
hafa gengið saman á síðustu mán-
uðum ársins því í nóvember komu
hingað til lands 131.000 ferðamenn,
12,7% færri en árið áður, og í desem-
ber reyndist samdrátturinn aðeins
8,6%.
Spurður hvort minni sam-
dráttur í desember veki vonir um
bjartari tíð fram undan segir Skarp-
héðinn að það sé ekki endilega víst.
„Við sáum það í desember fyrir árið
[árið 2018] að WOW var farið að
draga sætaframboð sitt saman frá
því þegar mest var. Því þarf að skoða
samdráttinn milli desembermánaða í
ljósi þess,“ segir Skarphéðinn.
Óttast aukna árstíðasveiflu
Einn af styrkleikum íslenskrar
ferðaþjónustu undanfarin ár hefur,
að sögn Skarphéðins, verið minni
árstíðasveifla í komum ferðamanna
en þekkist víða annars staðar. Mikil
vinna hefur verið lögð í að fjölga
ferðamönnum sem koma hingað til
lands að vetri til og meðal annars
ráðist í átakið Ísland allt árið,
Iceland all year round, í því skyni.
Skarphéðinn segir að hin mikla
fækkun bandarískra og breskra
ferðamanna milli ára sé áhyggjuefni
enda dreifist ferðamenn þessara
landa betur á milli árstíða en evr-
ópskir ferðamenn. Mikilvægt sé að
leita leiða til að draga enn úr þeim
mismun sem er milli fjölda gesta að
sumri og vetri.
Hætt að telja alla ferðamenn
Fram í október á síðasta ári var
þjóðerni allra brottfararfarþega á
Keflavíkurflugvelli skráð. Þurfti
hver einasti farþegi að gefa sér-
stökum starfsmanni upp þjóðerni
sitt áður en farið var í gegnum ör-
yggisleit vallarins. Eftir breytingu í
október er skráning á þjóðerni nú
aðeins framkvæmd á kerfisbundnu
úrtaki, þ.e. stundum er starfsmaður
á vakt sem spyr gesti um þjóðerni,
en jafnan ekki. Spurður hvers vegna
ráðist hafi verið í þá breytingu segir
Skarphéðinn að það hafi verið kostn-
aðarsamt að hafa starfsmann í vinnu
við það öllum stundum að spyrja fólk
til þjóðernis. Sá kostnaður hafi að
mestu fallið á Isavia. Hið kerfis-
bundna úrtak sem spurt er út í þjóð-
erni er um 13-14% af öllum ferða-
mönnum, sem þykir gefa nægilega
nákvæma niðurstöðu án þess að ör-
yggisbil verði of stórt.
Morgunblaðið/Eggert
Fækkun Ferðamönnum fækkar frá flestum heimsóknarlöndum milli
áranna 2018 og 2019, ef frá eru talin Kína og Frakkland.
14% fækkun ferða-
manna varnarsigur
Skarphéðinn
Berg Steinarsson