Morgunblaðið - 18.03.2020, Blaðsíða 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. MARS 2020
Guðrún Ýr Eyfjörð Jóhannesdóttir,
betur þekkt sem tónlistarkonan
GDRN, var beðin um að mæla með
listaverkum sem hægt er að njóta
innan veggja
heimilisins í
samkomubann-
inu.
„Mér finnst of-
boðslega gaman
að lesa bækur.
Les þær á kvöld-
in og velti þeim
svo fyrir mér á
daginn. Nú er ég
að lesa Um tím-
ann og vatnið eftir Andra Snæ og
gríp líka í ljóðabókina Okfruman
eftir Brynju Hjálmsdóttur ef tími
gefst.
Ég varð örlítið
sein á lestina en
ákvað að horfa á
Game of Thrones
í fyrsta skiptið.
Klikkaðir þættir,
skil af hverju all-
ir voru að missa
sig yfir þeim á
sínum tíma. Er
komin á fjórðu
seríu og mun örugglega klára þær
allar áður en samkomubanni verð-
ur létt.
Þegar ég er ekki að lesa bækur eða
horfa á spennandi þætti hlusta ég á
tónlist. Alls konar tónlist. Þegar ég
hlusta ekki á sjálfa tónlistina er ég
örugglega að spila hana á píanóið í
hinum og þessum útsetningum.
Undanfarið hef ég, einhverra hluta
vegna, bara viljað spila lagið „Viki-
vaki“. Þetta er svo jákvætt lag, og
ég held að jákvæðnin sé akkúrat
það sem að maður þurfi að temja
sér í ástandi eins og þessu.
Sunnan yfir sæinn breiða
sumarylinn vindar leiða
draumalandið himinheiða
hlær og opnar skautið sitt.
Vorið kemur, heimur hlýnar,
hjartað mitt!“
Krúnuleikar Barátta góðs og ills nær miklum hæðum í Game of Thrones.
GDRN
Bóklestur, Krúnu-
leikar og jákvæðni
Mælt með í samkomubanni
Vorboði Lóan mun vera komin.
Morgunblaðið/Ómar
Að fæðast og deyja,
jafn sjálfsagt og það er sárt.
Þannig hljóðar ljóð Hörpu Rúnar
Kristjánsdóttur „Á einni manns-
ævi“, örstutt en fjallar um lykilþætti
lífsins, að við fæðumst og að við
munum deyja. Og upphaf og endir
lífsins er viðfangsefnið í vel mótaðri
verðlaunabók hennar, Eddu, sem
hreppti í fyrrahaust Bókmennta-
verðlaun Tómasar Guðmundssonar.
Í umsögn dómnefndar segir að um
sé að ræða látlaust verk „um
dramatískustu andartök hverrar
mannsævi; upphaf hennar og endi. Í
bókinni fylgist ljóðmælandi með
nýju lífi kvikna er annað fjarar út.“
Þá sé Edda
„heillandi og hóf-
stillt verk þar
sem hugsanir um
æsku og elli flétt-
ast saman, vega
salt“.
Harpa Rún
hefur lokið meist-
araprófi í al-
mennri bók-
menntafræði. Þetta er fyrsta
ljóðabók hennar en hún hefur þó birt
ljóð í tímaritum og skrifað ljóða-
prósa í tvær ljósmyndabækur. Hún
er uppalin í sveit og starfar á sauð-
fjárbúi, og er því að segja má í mik-
illi snertingu við upphaf lífs og endi,
viðfangsefni bókarinnar. Það birtist
í endurtekinni en marghliða og fal-
legri umfjöllun um annars vegar ný-
fædda stúlku og hins vegar mömmu
og ömmu sem nálgast lok ævinnar
og glímir við elliglöp. Í ljóðinu
„Silfurvatn“ er til dæmis fyrst sagt
að þegar lítið barn gráti, þá „hugg-
um við það brosandi / svonasvona /
því það grætur / undan heiminum /
sem það skilur ekki ennþá…“
En þegar gömul kona grætur
getum við ekkert gert
því hún
grætur yfir heiminum
sem hún skilur ekki
lengur.
Ástinni sem enn er svo heit
Hreyfingunum sem skrokkurinn
bannar.
Öllum sem eru
utan
seilingar.
Um sextíu ljóð eru í bókinni.
Nokkur eru örstutt eins og það
fyrstnefnda hér og í þeim birtast
knappar vangaveltur um tilveruna
út frá tveimur orðum í hvert sinn, og
kallast á við grunnþema verksins, líf
og dauða. Ljóðið „Óttaleit“ er til að
mynda svona:
Orðin hér og nú
nálar í heystakki
sem við óttumst
að muni stinga.
Og „Sólarlag“:
Æskan og ástin
síðustu geislarnir
þegar sálin hnígur til viðar.
Eins og hér má sjá fer Harpa Rún
smekklega og af hófsemi með orða-
leiki og myndmál, en gerir það líka
vel. Flest ljóðin eru þó lengri og
birta hugleiðingar eða upplifanir,
um bernskuna og ellina, sem oft eru
borin saman. Gott dæmi er „Biðu-
kolluhár“, þar sem hárinu er líkt við
fífil; hár barnsins er „sólgult og gisið
/ silkimjúkt“ en hár gömlu konunnar
„fölnaður dúnn / biðukolla“, þar sem
hver fræpoki er minning, „svo auð-
velt / að blása burtu“.
Í mörgum ljóðanna er fjallað með
áhrifaríkum hætt um minningar sem
hverfa úr huga gömlu konunnar og
jafnframt sektarkennd aðstandenda
sem finnst þeir ekki heimsækja hana
nógu oft eða sinna henni sem skyldi,
á sama tíma og fögnuður ríkir yfir
litla barninu sem er að upplifa heim-
inn og að safna að sér nýjum og
ferskum minningum.
Edda Hörpu Rúnar er býsna vel
mótuð og skrifuð bók; þétt, heild-
stætt og vel þroskað byrjendaverk
þar sem haldið utan um umfjöllunar-
efnið með markvissum hætti.
Þegar gömul kona grætur
getum við ekkert gert
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Verðlaunabók „… þétt, heildstætt og vel þroskað byrjendaverk,“ segir
gagnrýnandi um Eddu, fyrstu ljóðabók Hörpu Rúnar Kristjánsdóttur.
Ljóð
Edda bbbbn
Eftir Hörpu Rún Kristjánsdóttur
Sæmundur, 2019. Kilja 80 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Sakamálaþættirnir Brot urðu að-
gengilegir á streymisveitunni Netflix
á föstudaginn var, en þeir heita Val-
halla Murders á ensku. Áhugi not-
enda á þáttunum virðist vera mikill,
þar sem þættirnir voru komnir ofar-
lega á lista Netflix yfir vinsælasta efn-
ið þegar aðeins þrír dagar voru liðnir
frá því að þeir voru settir í veituna.
Davíð Óskar Ólafsson, einn fram-
leiðenda þáttanna og leikstjóri
tveggja þeirra, bendir á þetta á Face-
book-síðu sinni og segir magnað að ís-
lensk þáttaröð nái slíku áhorfi á
þremur dögum. Birtir hann lista Net-
flix yfir áhorf í ólíkum löndum og er
Brot í 8. sæti í Bandaríkjunum, 5.
sæti í Þýskalandi, 6. sæti á Spáni, 9.
sæti í Frakklandi, 1. sæti í Hollandi, 4.
sæti í Svíþjóð, Noregi og Póllandi, 7.
sæti í Nýja-Sjálandi, 8. sæti í Tyrk-
landi, Brasilíu og Ítalíu og 9. sæti í
Kanada.
Í viðtali við sunnudagsblað
Morgunblaðsins á dögunum sagði
Davíð að Netflix fjármagnaði 40% af
Broti og að ný sjónvarpssería Baltas-
ars Kormáks, Katla, yrði að óbreyttu
fyrsta íslenska serían sem Netflix
fjármagnaði að fullu.
Úr Broti Nína Dögg Filippusdóttir, Tinna Hrafnsdóttir og Björn Thors í ein-
um þátta Brots, sem á ensku nefnast Valhalla Murders og eru nú á Netflix.
Brot nýtur vinsælda á
Netflix víða um lönd