Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.03.2020, Blaðsíða 6

VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.3. 2020
Í ensku er til hugtak sem heitir silfurrönd(silver lining). Það kom fyrst fyrir í ljóði á17. öld og þýðir í raun að það gæti verið
hægt að finna eitthvað jákvætt við atburði
sem eru það alls ekki, eða með öðrum orðum:
Fátt er svo með öllu illt að ekki boði nokkuð
gott.
Ég held að það sé aldrei mikilvægara en nú
að reyna að hugsa á þennan hátt.
Ef ég væri svokallaður áhrifavaldur þá
myndi ég hrinda af stað mikilli herferð þar
sem allir kæmu fram með einhver dæmi um
það hvernig við getum séð bjartar hliðar á
þessu erfiðu tímum. Og ég skal byrja.
Fundir.
Mér reiknast til að ég hafi sennilega eytt
tveimur árum ævi minnar á fundum. Fund-
um! Sennilega einhverju ofmetnasta fyrirbæri
sögunnar. Vissulega þarf stundum að koma
saman, ræða mál og ákveða, en þetta form
samskipta er stórkostlega of- og misnotað.
Ég hef alltaf átt erfitt með fundi. Erfitt
með að halda athyglinni nógu lengi til að
hlusta á fólk tala sem þekkir engan hljóm feg-
urri en sína eigin rödd. Tala um það sem í
stóru myndinni skiptir engu máli.
Þarna situr maður eins og dæmdur og veit
að það er ekki nokkur leið að koma sér út úr
þessu. Maður bítur á jaxlinn og reynir að
þrauka og hugsa um eitthvað annað. Er ekki
bara hægt að setja þetta í tölvupóst?
Stundum held ég að fundir séu bara haldn-
ir til að fólk geti sett eitthvað í dagbókina hjá
sér. Búið sér til dagskrá sem geri það að
verkum að það líti út fyrir að það sé gasalega
upptekið og algjörlega ómögulegt að komast
af án þess. Tilgangurinn er ekki aðalatriðið,
miklu frekar að geta bókað gott fundar-
herbergi til að drekka vont kaffi og hlusta á
fólk sem hefur í raun ekkert sérlega mikið til
málanna á leggja. Ef þið haldið að langir
fundir skili einhverju ættuð þið kannski að
skella ykkur á tíu tíma fund í borgarstjórn.
Það eru nokkrar týpur fundamanna sem
mér finnst erfiðastar. Þeir sem vilja alltaf
tala. Þeir byrja gjarnan ræður sínar á að taka
undir það sem sá síðasti sagði og helst endur-
segja það. Þar geta þeir náð sterkum mínút-
um án þess að koma með neitt frá eigin
brjósti. Þá líður þeim best. Svo finnst þeim
gott að fara yfir þekktar staðreyndir málsins
áður en þeir renna í langa samantekt.
Svo eru þeir sem eru haldnir gagnablæti og
vilja helst drekkja öllum fundum í allskonar
skýrslum og úttektum og kalla fyrir fundi
allskonar fólk. Þetta fólk er sennilega með
ákvörðunarfælni og óttast ekkert meira en að
fundurinn kom-
ist að raunveru-
legri niðurstöðu.
Jafnvel á þann
hátt að það verði
ekki bókaðir
fleiri fundir. Það
væri hræðilegt.
Svo eru þeir
sem mæta bara
á fundi af því
þeim er sagt að mæta. Þeir hafa ekkert til
málanna að leggja, hlusta jafnvel ekkert og
eru víðsfjarri í huganum. Bíða bara eftir að
þessi fundir klárist svo þeir komist á þann
næsta.
En nú er staðan sú að það eru engir fundir
nema í tölvunni. Fundarherbergin standa
auð, löngu ræðurnar virka ekkert sérlega vel
í fjarfundarbúnaði og smám saman virðist það
vera að renna upp fyrir fólki að kannski séu
bara of margir tilgangslausir fundir.
Mögulega, þegar allt verður komið í eðli-
legt horf, getum við þá hætt að bregðast við
öllum málum með því að bóka fundarher-
bergi? Það væri varanleg silfurrönd.
’Þetta fólk er sennilega meðákvörðunarfælni og óttastekkert meira en að fundurinnkomist að raunverulegri nið-
urstöðu. Jafnvel á þann hátt að
það verði ekki bókaðir fleiri
fundir. Það væri hræðilegt.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Silfurröndin
Allt er nú opið til endurskoð-unar. Skyndilega er fjár-málakerfi heimsins opnað
upp á gátt. Gallharðir frjáls-
hyggjumenn skrifa í hægrisinnuð
málgögn sín að nú verði allir að ger-
ast sósíalistar ef bjarga eigi hag-
kerfi kapítalismans. „Bara í bili,“
flýta þeir sér að bæta við, „annars
gætum við setið uppi með sósíal-
ismann.“ Ekki þykir þeim það góð
tilhugsun.
Í hið hægrisinnaða breska stór-
blað, Telegraph, skrifar stækur
hægri maður, að hið gamla húsráð
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, um nið-
urskurð inn að beini í kreppu, dugi
ekki, enda hafi slíkar ráðleggingar
reynst „galdralækningar“ sem lask-
að hafi samfélögin en ekki lagað
neitt!
Öryrki grípur allt þetta á lofti og
spyr á samfélags-
miðlum, undir
mynd af manni frá
Nasaret, hvort nú,
þegar í ljós komi að
engar fjárveitingar
úr ríkissjóðum séu
taldar of háar, og
mælast þær þó í
hundruðum og þús-
undum milljarða,
reiknað í hvaða
gjaldmiðli sem er
megi þá ekki bæta
kjör öryrkja og lág-
tekjuhópa svo um
muni; hann kveðst ekki skilja hvað
gerst hafi því fyrir aðeins fáeinum
vikum hafi verið talið útilokað, og
stefna efnahag samfélaganna í
bráða hættu, að veita þessum hóp-
um brota-brota-brotabrot af því sem
nú rynni út úr fjárhirslunum á
ábyrgð ríkissjóðanna.
Við þessu á enginn svar, enda það
sem svart var í gær, nú orðið hvítt.
Og það á líka við um ímynd forn-
eskjunnar, sjálfan Guðna Ágústs-
son, þann mann sem öðrum fremur
hefur barið bumbur í fjölmiðlum
landsins um mikilvægi matvæla-
öryggis og að lífsnauðsynlegt sé að
tryggja íslenskum landbúnaði líf-
vænleg skilyrði; talað þar fyrir dauf-
um eyrum í Stjórnarráði Íslands og
setið undir háðsglósum álitsgjafa
sem svo kalla sig, hann er nú á góðri
leið með að verða maður framtíð-
arinnar!
Ekki er enn komið að því að Al-
þingi endurkalli heilmildir til að
flytja inn hrámeti sem okkar bestu
sérfræðingar hafa varað við að ógni
velferð dýra og lýðheilsu í landinu.
En að því mun koma. Því eftir þær
hamfarir í heilabúi mannkynsins
sem við verðum nú vitni að, gengur
ekki lengur að segja okkur að vegna
ákvæða einhvers staðar í regluverki
einstakra ríkja eða ríkjasamstæða
verði engu hnikað um alla framtíð.
Við erum í þann veginn að setja
slíka nauðhyggju á ís.
Sama mun gilda um sjávarútveg-
inn. Þar mun vanahugsun ekki leng-
ur verða liðin. Krafist verður rót-
tækrar endurskoðunar á kerfinu
öllu, hver áhrif það hefur á þróun
samfélags og byggðar og einnig á
lífríki sjávar. Eða er líklegt að tals-
menn stórútgerðanna, sem eru í
þann veginn að hreinsa upp allar
þær smærri og þar með leggja heilu
sjávarbyggðirnar í auðn í atvinnu-
legu tillliti, treysti sér til að horfast í
augu við íslenskan almenning og
segja, aðeins mitt kerfi er í boði?
Augljóst er að allt þetta mun
koma til endurmats, einfaldlega
vegna þess að það liggur í loftinu.
Kröfurnar eru þegar farnar að rísa.
Svo er spurningin, hvað gerist
þegar komið er út fyrir nær-
umhverfi okkar. Þar er ég ekki eins
bjartsýnn. Þegar veira herjar á okk-
ur þá skiljum við það. Þegar veirur
herja á fjarlægar þjóðir þá skiljum
við það síður. Og allra síst skiljum
við þegar herjað er á fjarlægar þjóð-
ir til að hafa af þeim auðlindir þeirra
og það í okkar nafni, þá viljum við
sem minnst af því vita og alls ekki til
að taka á því ábyrgð.
Alla vega reyna fáir að setja slík-
ar hremmingar í sitt rétta sam-
hengi. Sagðar eru fréttir af þreng-
ingum almennings vegna skorts á
lyfjum og nauðsynjum en látið undir
höfuð leggjast að greina frá því að
þetta sé til komið
að verulegu leyti
vegna viðkipta-
þvingana af hálfu
ríkja sem vilja
svipta fólkið auð-
lindum sínum.
Þetta er sjaldnast
rætt eða hvenær
voru Íslendingar
spurðir hvort þeir
væru samþykkir
því að beita al-
menning í Írak,
Sýrlandi eða Vene-
súela við-
skiptaþvingunum, svo herfilegum að
leitt hafa til hræðilegra hörmunga
og mannfellis?
Það er góður samhljómur með
Bandaríkjunum, flaggskipi heims-
valdastefnu 21. aldarinnar, NATÓ
og Evrópusambandinu, um hvaða
ríki skuli skilgreind sem hryðju-
verkaríki, hvaða samtök skuli skoð-
ast hryðjuverkasamtök og ein-
staklingar að sama skapi. Virk
andstaða við heimsvaldastefnu
þeirra er nánast skilgreiningin á
hryðjuverki.
Á vef utanríkisráðuneytisns segir
að það geti verið „íþyngjandi“ að
vera látinn heyra undir slíka skil-
greiningu en hægt sé að sækja um
að vera tekinn af listanum með því
að leggja inn umsókn sem stíluð
væri:
Alþjóðlegar þvingunaraðgerðir
Utanríkisráðuneytið
Rauðarárstíg 25
105 Reykjavík
Ísland
… eða til Evrópusambandsins:
Council of the European Union
General Secretariat
DG C 1C
Rue de la Loi/Wetstraat 175
1048 Bruxelles/Brussel
Póstfang er hvorki gefið upp hjá
Trump né NATÓ og vita þó allir að
þar eru ákvarðanirnar teknar.
Gæti verið að okkar þrengingar
nú muni opna augu almennings fyrir
því að ekki aðeins veirur geti valdið
eyðileggingu og þjáningum; að líka
séu til hamfarir af mannavöldum og
að stundum séum við einmitt menn-
irnir sem þar eigi hlut að máli?
Tími endurmats
’ Sama mun gildaum sjávarútveg-inn. Þar mun vana-hugsun ekki lengur
verða liðin. Krafist
verður róttækrar end-
urskoðunar á kerfinu
öllu, hver áhrif það
hefur á þróun sam-
félags og byggðar og
einnig á lífríki sjávar.
Úr ólíkum
áttum
Ögmundur Jónasson
ogmundur@-
ogmundur.is
Smiðjuvegi 9 • 200 Kópavogur • s. 567 9911 • www.alltikoku.is
ALLT FYRIR PÁSKANA
Netverslunin opin allan sólarhringinn - alltikoku.is
Matur