Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.03.2020, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.3. 2020
N
óttin er komin í minnihluta í mín-
útum talið og sól hækkar á lofti
svo um munar. Mars þráast enn
við að ganga erinda vetrar sem
veit að kaldranalegt veldi hans
er að tapast. Við þekkjum þessa
baráttu frá vorum sem lengi virtust við það að springa
út. Maður hélt með þeim og taldi aftur og aftur að nú
kæmi það. Óbrigðul vitni eru mætt. Tjaldur sást fyrir
nokkru, enda aldrei í felulitum. Og lóan gaf sín hljóð-
merki sem þarf ekki loftskeytamann til að ráða í. En
samt reigir mars sig og ergir mann. Mars hefur ekki
verið í sparibuxunum núna og gefur engar skýringar
frekar en fyrri daginn.
Gamli þulurinn sem skaut Sesari skelk í bringu
slengdi því á alvaldinn að hann skyldi hafa vara á sér
þann 15. Sá marcius rann upp og Sesar á leið til fundar
í Öldungadeildinni sá glitta í þulinn í þvögunni og
skaut á hann að sá marsdagur sem hann hefði haft í
hótunum með væri nú fyrir nokkru upp runninn. Þulur
jánkaði, en bætti því við að 15. væri ekki liðinn. Sesar
las þá frétt í allmörgum hnífsblöðum síðdegis.
Enn lifa fjórir dagar þessa mars, og spáin er fremur
góð.
Veiruleikafirrt
Sjálfsagt erum við flest veik fyrir núna eða að minnsta
kosti órótt. Það væri bjálfamerki að vera það ekki. Alla
daga hvers árs eiga einstaklingar sína sérstöku tíð
með hinni sem er sameiginleg. Það árar sjaldnast eftir
persónulegri pöntun hvers og eins. En jafnframt er
okkur svo skammtað á sameiginlegan disk. Þar koma
fyrirbæri eins og vorhretin í mars. Jarðskjálftar og
aflabrestur. Í þessum flokki eru sjaldgæfir sólskins-
dagar fyrir alla landsmenn. Og þar eru líka pestirnar
árlegu sem komnar eru langt að og fá stundum far
með nytsömum sakleysingjum. Þær leggjast á okkur
flest en stundum dregur sprautan að mestu úr. Og
dánartíðni er sögð hækka á þeim árstíma. Og sé pestin
óáran eins og núna getur hún veitt öllum fjöldanum
fjárhagslegt högg.
Þótt ríkisvaldi hér og þar takist að bregða skildi yfir
fólk mætir kostnaðurinn því fyrr eða síðar í margvís-
legu gervi. Ekki skal gert lítið úr opinberum björg-
unaraðgerðum af fjárhagslegu tagi. Þær eru svipaðar
ráðum sóttvarnamanna, sem reyna ekki endilega að
koma í veg fyrir faraldurinn heldur að knýja hann til
að ganga fram í skipulagðri röð. Ef fjárhagslega högg-
ið nær ekki að verða rothögg standa flestir það af sér.
Verði veirukúfurinn ekki óheyrilega brattur gildir
sama lögmál um hann. Við komu óboðinna pestar-
gesta, sem við þekkjum lítið til, verður okkur ekki um.
Árlegu pestirnar koma á hverjum vetri, nokkuð á und-
an jólasveinunum, og angra okkur út febrúar. Við
leggjumst í tugþúsundatali, hóstandi og með beinverki
og erum stundum í hálfan mánuð að hrista það af okk-
ur. En við fréttum lítt af því þótt nánir vinir eða frænd-
fólk gangi í gegnum þetta. Þessar alkunnu pestir
þykja hvorki upphefð, hættuspil eða frægðarauki.
Ekkert okkar myndi frétta af því þótt prinsinn af
Wales, Boris Johnson og svo heilbrigðisráðherra hans
nældu sér í flensu.
Þetta er allt annað atriði
Kórónuveiran er frétt.
Það getur verið varasamt að brúka veiruna sem
vopn í pólitík. Demókratar vestra reyndu framan af að
persónugera hana við Trump, eins og flóð eða skot-
árásir í skólum, en það hefur ekki gengið. Meirihluti
Bandaríkjamanna telur að forsetinn haldi vel á málinu.
Andstæðingar hans skutu margar mílur framhjá
marki þegar þeir sökuðu Trump um rasisma fyrir að
nefna að vírusinn kæmi frá Kína. Opinberar fréttastof-
ur þar höfðu fullyrt að bandaríski herinn hefði komið
veirunni til Kína. Blaðamenn CNN og af öðrum
„adáendaklúbbum“ Trumps hjóluðu í hann og spurðu
með þjósti hvernig hann vogaði sér að segja að veiran
hefði komið frá Kína. Trump svaraði með hægð að
ástæða væri sú að veiran hefði komið frá Kína. En við-
bótartilefni væri fullyrðingar fréttastofa þar í landi að
bandaríski herinn hefði plantað veirunni í Wuhan.
Æðsti klerkur Írans fullyrti raunar að Bandaríkin
hefðu komið nokkrum afbrigðum af veirunni fyrir í því
landi!
Fréttastofa „RÚV“, sem líka hefur Trump á heil-
anum, hefur að sjálfsögðu gert hefðbundnar árásir á
forsetann út af veirunni. Trump var reyndar fyrstur til
að loka risaveldi sínu fyrir farþegum frá Kína og Evr-
ópu og allar fyrrnefndar fréttastofur umturnuðust út
af því, og sumir bentu á að þessi ákvörðun hefði verið
tekin án samráðs við Guðlaug Þór.
Jóhann Harðarson virðist hafa árásir á forseta
Bandaríkjanna sem sérverkefni af hálfu „RÚV“. Hann
sinnir því af ástríðu. Sá sagði Trump hafa gert sig að
viðundri er hann nefndi að malaríulyf væru notuð til að
berjast gegn veirunni hjá þeim sem veikastir yrðu.
Vitnaði hann í sérvalinn heilsuspeking en hafði de
Blasio, hinn misheppnaða borgarstjóra í New York, í
mynd. Fréttastofa „RÚV“ baðst ekki afsökunar á rugli
sínu þegar helsti sérfræðingur Landspítalans í veiru-
fræðum upplýsti í viðtali að sambærilegt lyf væri not-
að hér í baráttu fyrir sýkta af kórónuveirunni. Heims-
þekktir sérfræðingar í Bretlandi lýstu svipuðu í
sjónvarpi þar.
En fyrst Donald Trump nefndi þetta, að sjálfsögðu
upplýstur af einhverjum, þá var það þegar í stað flokk-
að sem galið af hinni undarlegu fréttastofu.
Bidenvandinn
Í sjónvarpsstöðvum vestra hefur síðustu vikur mjög
verið fjallað um vandræðagang væntanlegs forseta-
efnis demókrata. Joe Biden hafði í raun verið afskrif-
aður sem frambjóðandi í prófkjöri flokks síns, og reis
ekki, en var reistur upp. Það gerðist eftir að flokks-
eigendafélag demókrata komst að þeirri niðurstöðu að
dauðadæmt væri að tefla Bernie Sanders fram gegn
Trump forseta. Bandaríkin væru ekki tilbúin til þess
að gera sósíalista/kommúnista að forseta. Þetta sjón-
armið hafði styrkst jafnt og þétt, en útslagið var þegar
Sanders tók að hampa Fidel Kastró. Réttlætingin var
að Kastró hefði stuðlað að læsi í því landi. Þeir sem
eldri eru muna eftir margs konar réttlætingu á Sovét-
inu, þrátt fyrir alræði, kúgun og ónýtan efnahag. Full-
yrt var að þar væru fleiri læknar á hvern mann en á
Vesturlöndum. Þegar allt hrundi þar eystra kom í ljós
að ekki var fótur fyrir fullyrðingunni. Einungis örfá
sjúkrahús náðu samanburði við miðlungsstofnanir á
Vesturlöndum og þau voru ætluð hinni fámennu stétt
(Nomenklatura) í efsta lagi Kommúnistaflokksins.
Í Florida eru flóttamenn frá Kúbu og afkomendur
þeirra sérlega öflugir. Í hverjum forsetakosningum af
öðrum hafa kjósendur í Florida skipt miklu eða öllu
um úrslit.
Það var magnað að sjá hversu fljót flokksmaskína
demókrata var að snúa við þróuninni í baráttu Sanders
og Biden. Sanders var leiðandi frambjóðandi þegar
þar var komið, en tapaði nú hverju fylkinu af öðru.
Nær óbærilegur þrýstingur var þá kallaður fram til að
knýja Bernie Sanders til að „láta af brölti sem einungis
gagnaðist óvininum, Donald Trump“. En Sanders hef-
ur sýnt að hann er þrjóskari en flestir og neitar enn að
gefast upp þótt tala kjörmanna sé orðin honum mjög
óhagstæð.
Týndur og sauður
Síðustu vikur hefur Biden eiginlega horfið Bandaríkja-
mönnum á meðan Trump talar á hverjum degi til þjóð-
arinnar úr Hvíta húsinu. Þetta var orðið mjög óþægi-
legt. Flokkurinn hafði ákveðið að fela og hvíla sinn
gamla frambjóðanda. Og það þyrfti að gera á meðan
heimsfaraldur þar sem dauðinn var ekki ókunnur
fylginautur væri tekinn að herja á Bandaríkin
Í prófkjörsbaráttunni hafði Biden iðulega virst úti á
þekju gagnvart kjósendum og fréttafólki. Hann flask-
aði nokkrum sinnum á því í hvaða fylki hann var stadd-
ur. Hann fullyrti yfir fjölmenni að hann hefði persónu-
lega farið til Suður-Afríku og frelsað Nelson Mandela
úr fangelsi! Fáum dögum síðar skálmaði hann hressi-
legur í ræðustólinn og sagði: „Þið þekkið mig. Ég er
Joe Biden og er að berjast fyrir því að verða öldunga-
deildarþingmaður nú í nóvember.“ Og fyrir stærsta
prófkjörsdaginn sagði hann: „Stóri þriðjudagurinn
verður nú á fimmtudag.“
Leikrit sem féll
Sumt af þessu rugli mátti afsaka með eðlilegri þreytu í
harkalegri innanflokksbaráttu.
En nú þegar að ekkert hafði heyrst eða sést til
væntanlegs forsetaframbjóðanda á örlagatímum var
af hreinni neyð settur upp fundur heima hjá Biden.
Reynt var að tryggja honum öruggt skjól. Hann flytti
ávarp og svaraði síðan spurningum einstakra blaða-
manna. En þótt forsetaefnið ætti að lesa ávarp sitt af
lestrarvél reyndist þetta augnablikið þegar Titanic átti
stefnumót við ísjakann. Vélin hikstaði og „hinn reyndi
varaforseti“ hafði ekki grænan grun um hvað honum
var ætlað að segja. Hann veifaði höndum í átt til að-
stoðarmanna eftir hjálp og hélt augljóslega að þær
væru utan myndar. Á meðan muldraði hann eitthvað
sem var með öllu samhengislaust.
Það eru erfiðir tímar,
það er ömurlegt kvef
Reykjavíkurbréf27.03.20