Fréttablaðið - 16.09.2020, Blaðsíða 20

Ég held það sé
jákvætt að bankinn
hafi það mikinn trúverðug-
leika að tilkynning um
gjaldeyriskaupaáætlun, sem
er ekkert sérstaklega stór í
sniðum, hafi svo
mikil áhrif.
Agnar Tómas
Möller,
sjóðsstjóri hjá
Kviku banka
✿ Gengi ISK gagnvart EUR
145
150
155
160
165
170
apríl 2020 maí 2020 júní 2020 júlí 2020 ágúst 2020 sept. 2020
Í ljósi þess hvað gjaldeyrisforði Seðlabankans er stór getur Seðlabankinn haft mikil áhrif með væntingastjórnun án þess endilega að þurfa að nota mikið af forðanum,
segir Agnar Tómas Möller, sjóðs-
stjóri hjá Kviku banka í samtali við
Markaðinn.
Seðlabankinn upplýsti eftir
lokun markaða síðasta fimmtudag
að hann myndi frá og með þessari
viku vera reiðubúinn til að selja allt
að 240 milljónir evra, jafnvirði 40
milljarða króna, í reglulegum við-
skiptum við viðskiptavaka stóru
bankanna á gjaldeyrismarkaði, til
ársloka 2020. Mun Seðlabankinn
selja þeim þrjár milljónir evra hvern
viðskiptadag.
Tilkynning Seðlabankans kom
eftir að ljóst var að samkomulag
Seðlabankans við lífeyrissjóði,
um að þeir gerðu hlé á gjaldeyris-
kaupum sínum, yrði ekki framlengt
þegar það rennur út næsta fimmtu-
dag. Markmiðið er að auka dýpt
markaðarins, sem hefur að undan-
förnu einkennst af lítilli veltu, og
bæta verðmyndun.
Gengisveiking upp á 3,6 prósent
frá því í byrjun ágúst þurrkað-
ist nærri út eftir að tilkynnt var
um reglubundna gjaldeyrissölu.
Krónan styrktist um 1,5 prósent
eftir tilkynninguna og degi síðar,
á föstudaginn í síðustu viku, seldi
Seðlabanki Íslandi gjaldeyri fyrir
2,9 milljarða króna til þess að styðja
frekar við gengið.
Erna Björg Sverrisdóttir, aðal-
hagfræðingur Arion banka, segir
að útspil Seðlabankans hafi ekki
komið á óvart, í framhaldi af frétt-
um um að samkomulag við lífeyris-
sjóðina verði ekki framlengt. Það
sé í takti við þær yfirlýsingar sem
hafa komið frá Seðlabankanum um
gengi og gjaldeyrisinngrip.
„Fyrst um sinn studdi þetta við
gengi krónunnar og ég sé ekki betur
en að það sé einmitt eitt af því sem
Seðlabankinn vill, enda telur hann
að krónan sé orðin of veik miðað
við undirliggjandi efnahagsstærð-
ir og framleiðslugetu,“ segir Erna
Björg.
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri
sagði í viðtali við Fréttablaðið í síð-
ustu viku að gengi krónunnar væri
orðið mjög lágt miðað við eðlilegt
framleiðslustig í efnahagslífinu.
Hann sagðist telja að ferðaþjónust-
an myndi koma mjög fljótt til baka
um leið og slakað yrði á sóttvarna-
aðgerðum, rétt eins og gerðist í júlí
og ágúst. „Þetta er því tímabundið
ástand,“ útskýrði seðlabankastjóri.
Ekki allir lífeyrissjóðir töldu
sig bundna af samkomulaginu
við Seðlabankann auk þess sem
skuldbindingar þeirra við erlenda
framtakssjóði hafa kallað á gjald-
eyriskaup. Þá hefur umtalsverð sala
erlendra fjárfesta á íslenskum ríkis-
skuldabréfum sett þrýsting á gengi
krónunnar.
Agnar Tómas bendir á að hreyf-
ingar á gengi krónunnar byggist oft
á sálfræði.
„Þegar krónan virkar veik og
f læðið á markaðnum er einhliða,
er hætta á að fyrirtæki og fjár-
festar hagi ákvörðunum sínum í
samræmi,“ segir Agnar. Hann telur
líklegt að framvirkir samningar
innf lytjenda og frestun útf lutn-
ingsfyrirtækja á að skipta gjaldeyri
í krónur, hafi spilað inn í gengis-
veikingu sumarsins.
Sýnir mikinn trúverðugleika
Skrúfuáhrif á gjaldeyrismarkaði
geta byrjað að grafa undan verð-
bólguvæntingum en verðbólgan
stendur nú í 3,2 prósentum, sem er
nokkuð yfir 2,5 prósenta markmiði
Seðlabankans.
Agnar segir mikilvægt að Seðla-
bankinn beiti gjaldeyrisforðanum
til að bregðast við. Gengisstyrking
síðustu daga sýni að bankinn þurfi
ekki að nota mikið af forðanum til
þess að hafa áhrif með væntinga-
stjórnun.
„Ég held það sé jákvætt að bank-
inn hafi það mikinn trúverðugleika
að tilkynning um gjaldeyriskaupa-
áætlun, sem er ekkert sérstaklega
stór í sniðum, hafi svo mikil áhrif,“
segir Agnar og bætir við að langtíma
verðbólguvæntingar hafi lækkað
mikið í kjölfar tilkynningar Seðla-
bankans.
Tíu ára verðbólguálag hafi lækk-
að úr 2,85 prósentum í 2,55 prósent
og framtíðarverðbólguvæntingar,
það er, væntingar um verðbólgu í 5
ár eftir 5 ár, sem Seðlabankar horfa
almennt mikið til, hafi fallið úr 2,55
prósentum í 2,15 prósent sem er
undir verðbólgumarkmiði.
Erna Björg tekur í sama streng og
segir að Seðlabankinn hljóti að vera
nokkuð ánægður með áhrifin sem
þessi tilkynning hefur haft hingað
til.
„Maður veltir auðvitað fyrir sér
hvort tilkynningin hafi jafnvel
haft meiri áhrif en Seðlabankinn
átti von á. Svona miklar sveif lur
milli daga ríma að minnsta kosti
ekki við yfirlýst markmið um að
auka stöðugleika á markaðinum.
Gengisstyrkingin, sem á einum degi
þurrkaði nánast út gengisveikingu
ágústmánaðar, kemur sér hins vegar
vel fyrir Seðlabankann, sem er á
verðbólgumarkmiði.“
Ekki verið að breyta leiknum
Í viðbrögðum gjaldeyrismiðlunar
Landsbankans, sem voru send til
viðskiptavina síðasta f immtu-
dag og Markaðurinn hefur undir
höndum, segir að inngrip Seðla-
bankans á gjaldeyrismarkaði hafi
að undanförnu verið svo regluleg
að ekki hafi verið hægt að kalla þau
tilfallandi.
„Það er ekki hægt að hengja
þetta lengur á ákveðna útlendinga,
það hreinlega vantar bara gjald-
eyri í vöru- og þjónustuviðskipti.
Seðlabankinn er ekki með þessu
að breyta leiknum, hann er í raun
bara að útvega svipað magn og
hann hefur gert síðustu 2 mánuði.
Það magn hefur dugað til að hægja
á veikingu,“ segir í skeyti gjaldeyris-
miðlunar Landsbankans.
„Þetta getur róað einhverja og
getur jafnvel búið til styrkingu á
rólegum útf læðistímum. Það sem
er miklu áhugaverðara er að fylgjast
með Seðlabanka Íslands í óregluleg-
um aðgerðum. Þurfa dagsveiflurnar
að verða meiri til þess að hann mæti
með óregluleg inngrip?“
Þá bendir gjaldeyrismiðlunin á
að hagkerfið hafi verið fast í „krón-
ísku útf læði“ og þar af leiðandi
veikingu íslensku krónunnar. Ekki
sé ástæða til að reikna með að það
breytist.
„Í stað þess að geta treyst á jafna
og þétta veikingu, hafa líkur á til-
fallandi styrkingardögum aukist.“
Þarf ekki mikið til að stýra væntingum
Reglubundin gjaldeyrissala Seðlabanka Íslands hefur stutt við gengi krónunnar og lækkað langtíma verðbólguvæntingar.
Sjóðsstjóri hjá Kviku segir að Seðlabankinn þurfi ekki að nota mikið af gjaldeyrisforðanum til að stjórna verðbólguvæntingum.
Þorsteinn Friðrik
Halldórsson
tfh@frettabladid.is
Mikil þörf á viðskiptaafgangi
Innlán lífeyrissjóða hjá inn-
lendum fjármálafyrirtækjum
hafa aukist um 50 milljarða króna
frá byrjun árs. Upphæðin nam
153 milljörðum króna í janúar en
var komin í 203 milljarða króna
í júlí samkvæmt nýjustu tölum
Seðlabanka Íslands. Uppsöfnun
innlána má meðal annars rekja til
uppgreiðslna á sjóðsfélagalánum
og samkomulagsins við Seðla-
banka Íslands.
Eignir sjóðanna nema hátt í
190 prósentum af þjóðarfram-
leiðslu og hlutfall erlendra eigna
er um 33 prósent. Agnar Tómas
bendir á að flestir sjóðir ætli að
hækka hlutfallið í um 40 pró-
sent og auk þess renni um 300
milljarðar í sjóðina á ári í formi ið-
gjalda, afborgana og fjármagns-
tekna.
„Ég tel líklegt að lífeyrissjóðir
muni vilja fjárfesta stórum hluta
af þeim fjármunum erlendis.
Líklega munu því á bilinu 100 til
150 milljarðar á ári um næstu ár
leita frá lífeyriskerfinu í erlendan
gjaldeyri. Það er um um 3 til 5
prósent af landsframleiðslu
og því ljóst að þjóðarbúið mun
þurfa að viðhalda talsverðum
viðskiptaafgangi bara til að geta
staðið undir því útflæði.“
Ekki allir lífeyrissjóðir töldu sig bundna af samkomulaginu við Seðlabankann auk þess sem skuldbindingar þeirra við erlenda framtakssjóði hafa kallað á gjaldeyriskaup. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
1 6 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R4 MARKAÐURINN