Fréttablaðið - 16.09.2020, Qupperneq 38

Seðlabankanum er
ekkert til fyrirstöðu
við trúverðuga framkvæmd
á þessari stefnu þar sem
tröllvaxinn gjaldeyrisforði
styður kröftuglega við hana.
Opna má skemmtigarða á ný í Hong Kong
Hong Kong er að losa hömlur á samkomubanni vegna COVID-19. Ekkert nýtt smit á meðal heimamanna hefur uppgötvast frá því að þriðja bylgja
veirunnar hófst í júlí. Á undanförnum vikum hafa söfn og líkamsræktarstöðvar mátt hefja starfsemi á nýjan leik. Á föstudaginn má opna bari,
karókí, sundlaugar og skemmtigarða eins og Disneyland. Einungis fjórir mega koma saman í Hong Kong og fólki er skylt að bera grímur. MYND/EPA
Skotsilfur
Seðlabankinn sendi skýr skilaboð í síðustu viku um að gengisveiking íslensku krónunnar það sem af er ári væri orðin óhóf leg. Fréttatilkynning bank-
ans um að hann myndi hefja reglu-
lega sölu á gjaldeyri í þessari viku
bar öll þess merki en eitt af mark-
miðum aðgerðarinnar er að bæta
verðmyndun á gjaldeyrismarkaði.
Þá var fundargerð peningastefnu-
nefndar fyrir ágúst einnig birt sama
dag og reyndist niðurstaðan úr
gjaldeyrisumræðum nefndarinnar
vera að raungengi krónunnar væri
komið undir jafnvægisgildi sitt.
Seðlabankastjóri steig síðan fram
degi síðar og lýsti því yfir að gengi
krónunnar væri einfaldlega orðið
mjög lágt og úr takti við grunnþætti
íslenska hagkerfisins.
Í ljósi tíðra inngripa Seðlabank-
ans á gjaldeyrismarkaði á þessu ári
– bankinn hefur í dögum talið stigið
þrisvar sinnum oftar inn á markað-
inn í samanburði við 2019 og verið
mjög virkur síðasta mánuðinn – má
líta á aðgerðir hans í síðustu viku
sem nokkurs konar útvíkkun á
þeirri stefnu sem þegar hafði verið
mörkuð. Engu að síður er ljóst að
Seðlabankinn hefur nú ákveðið að
draga línu í sandinn varðandi eigin
þolmörk um frekari veikingu krón-
unnar. Samstillt og stigmagnandi
inngrip í orði og á borði bera vott
um það.
Þrjár spurningar vakna af þessu
tilefni. Í fyrsta lagi má spyrja hvort
gengið sé í raun og veru of lágt. Í
öðru lagi hvað sé að valda auknu
óþoli Seðlabankans gagnvart frek-
ari gengisveikingu. Í þriðja lagi hver
sé líkleg þróun krónunnar næstu
ársfjórðunga.
Ein nálgun við mat á misgengi er
að bera saman raungengið við lang-
tímameðaltal og áætla þannig hvort
frávikið bendi til sterkrar eða veikr-
ar krónu. Með slíkri nálgun fæst að
raungengið var í ágúst um 3% lægra
en meðaltal síðasta aldarfjórðungs
en það getur varla talist óhóf lega
veik króna í núverandi efnahags-
ástandi. Vissulega eru grunnstoðir
hagkerfisins sterkari í dag heldur
en oft áður en til samanburðar má
nefna að raungengið var að jafnaði
15% til 30% lægra en fyrrnefnt
meðaltalsgildi frá haustinu 2008 til
ársloka 2013.
Óþol gagnvart frekari gengis-
veikingu verður því ekki skrifað á
raungengið eitt og sér en þegar það
er sett í samhengi við nýlega verð-
bólguþróun verður heildarmyndin
skýrari. Verðbólguáhrifin af veikari
krónu hafa þannig reynst þrótt-
meiri en gert var ráð fyrir og situr
verðbólgan nú í 3,2% sem er þó
nokkuð yfir 2,5% markmiði Seðla-
bankans. Verðbólguspá bankans
til loka þessa árs var einnig færð
upp um 0,6% prósentustig í ágúst á
meðan sögulega lágir vextir eru að
valda snörpum hækkunum á hús-
næðisverði. Óþol Seðlabankans
gagnvart frekari gengisveikingu
er því birtingarmynd af áhyggjum
hans af verðbólguþróuninni.
Opinská orðræðuinngrip ásamt
kerfisbundnum inngripum á gjald-
eyrismarkaði til að leggjast gegn
skammtíma- og langtímasveiflum
sýna því að krónan er stýritækið
sem Seðlabankinn hyggst beita til
að kveða niður verðbólguþrýst-
inginn. Til að þessi stefna sé trú-
verðug þarf að fylgja henni eftir af
krafti og koma í veg fyrir að gengið
veikist frekar frá þeim gildum þar
sem línan var dregin í sandinn.
Ótímabærar vaxtahækkanir gætu
annars þurft að líta dagsins ljós ef
eftirfylgnin er af hálfum huga og
verðbólgan reynist þrálát yfir mark-
miði. Seðlabankanum er hins vegar
ekkert til fyrirstöðu við trúverðuga
framkvæmd á þessari stefnu þar
sem að tröllvaxinn gjaldeyrisforði
bankans styður kröftuglega við
hana.
Það bendir því allt til þess að
veikingarfasa krónunnar sé að
mestu lokið á þessari stundu og
þegar litið er til næstu ársfjórð-
unga eru sviðsmyndirnar auk þess
að mestu ósamhverfar og hneigðar
til styrkingar. Vandamál hag-
kerfisins eru vel þekkt á þessari
stundu en viðspyrnan gæti orðið
öf lug og þungri byrði þannig létt
af krónunni ef þróun bóluefnis við
COVID-19 kemst yfir marklínuna á
komandi ári líkt og væntingar eru
um.
Lína í sandinn 
Konráð Guð-
jónsson
aðstoðarfram-
kvæmdastjóri
Viðskiptaráðs
Ekki heil brú í brúarlánum 
Birgir
Haraldsson
sérfræðingur
hjá Akta
sjóðum
✿ COVID-19 og lánaúrræði
milljarðar króna
1. Breyting á afkomu ríkissjóðs frá fjárlögum 2020 til nýsamþykktrar fjármálastefnu.
2. Samkvæmt Hagvísum Seðlabankans og spá um landsframleiðslu 2020.
Heimild: Hagstofa Íslands, fjármála- og efnahagsráðuneytið, Seðlabanki Íslands
Lánaúrræði fyrirtækja Samhengi hlutanna
Lán veitt
Brúarlán Stuðningslán Heildaráhrif COVID-19
á ríksissjóð1
Skuldir
fyrirtækja2
Brúarlán veitt
Óráðstafað m.v. áætlun
120 2.700
2.600
300
200
100
100
80
60
40
20
1
(1%)
4
(14%)79(99%) 300
2.545
124(86%)Lítið hefur farið fyrir brúarlán-unum sem stjórnvöld kynntu síðastliðið vor. Aðeins hefur
verið veitt eitt lán og rúmlega 1%
verið lánað út af þeim 80 millj-
örðum króna sem áætlaðir voru
í úrræðið. Ekki er hægt að segja
annað en að úrræðið sé agnarsmátt
í öllu samhengi hlutanna.
Mögulega er staðan einfaldlega
sú að fleiri fyrirtæki ná að koma sér
yfir erfiðasta hjallann með öðrum
leiðum. Engu að síður eru dæmi
um fyrirtæki sem hefðu getað
nýtt sér lánin en gátu það ekki,
m.a. vegna þröngra skilyrða. Sú
skýring er áhugaverð í ljósi þess að
stuðningslán, sem eru ekki háð eins
ströngum skilyrðum og bera meiri
ríkisábyrgð, hafa verið greidd út í
mun meira mæli.
Það er viðbúið að sumar aðgerðir
stjórnvalda hafi ekki virkað sem
skyldi þegar rennt var blint í sjóinn,
en það er jafn eðlilegt að lagfæra
þær aðgerðir um leið og agnúar
blasa við. Klukkan tifar hratt þegar
atvinnuleysi vex og fjárfesting fer
dvínandi.
Ekki er hægt að segja
annað en að úrræðið sé
agnarsmátt í öllu samhengi
hlutanna.
Til Arion banka
Gunnar Örn Erlings-
son hefur verið
ráðinn til mark-
aðsviðskipta
Arion banka
þar sem hann
mun starfa við
skuldabréfamiðlun.
Gunnar Örn kemur frá Kviku banka
þar sem hann starfaði í eigin við-
skiptum frá 2012. Þar sá hann um
stöðutöku og viðskiptavakt með
innlend verðbréf. Áður starfaði
Gunnar Örn hjá Íslandsbanka, fyrst
sem sérfræðingur á afleiðuborði
og síðar í fjárstýringu. Hann hóf
störf hjá markaðsviðskiptum Arion
banka í gær.
Bjarnargreiði
Benedikt Jóhannes-
son, fyrrverandi
formaður Við-
reisnar, sýnir
þrautseigju með
því að sækjast
eftir því að leiða
lista flokksins í
komandi kosningum. Hann féll jú af
þingi eftir að hafa verið í einungis
átta mánuði sem fjármálaráðherra.
Í Fréttablaðinu í gær sagði Bene-
dikt að barist yrði fyrir því að Ísland
gangi í Evrópusambandið. Rétt
eins og það væri ný hugmynd sem
vænleg væri til árangurs í kosn-
ingum og væri jafnvel aðgöngumiði
að farsælu ríkisstjórnarsamstarfi.
Sambandið glímir við djúpstæðan
vanda í einhverri verstu heims-
kreppu í hundrað ár. Það liggur í
augum uppi að innganga í sam-
bandið nú væri bjarnargreiði.
Skilja seint
Félagar í Stjórnar-
skrárfélaginu með
Katrínu Odds-
dóttur í stafni,
sýna sitt rétta
andlit með mis-
lukkuðum auglýs-
ingum. Félagsskapurinn
stendur nú að mislukkuðu mynd-
bandi þar sem birtist vinstrivaðall
um að útgerðir snuði Íslendinga um
skattgreiðslur. Betra væri að merg-
sjúga þær og þá bíði okkar glæst
framtíð og Eurovision-sigrar. Út-
gerðin, sem nýtur ekki ríkisstyrkja
ólíkt því sem tíðkast víða erlendis,
er eina stóra útflutningsgreinin
á Íslandi sem stendur í lappirnar í
COVID-19. Að veitast að henni með
þessum hætti mun draga verulega
úr lífsgæðum landsmanna og get-
unni til að standa undir opinberri
þjónustu. Það munu vinir Stjórnar-
skrárfélagsins seint skilja.
1 6 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R14 MARKAÐURINN