Hvöt - 01.04.1952, Blaðsíða 7

H V Ö T
5
áfengið. Notkun þess hefur sett á þjóð-
ina smánarblett, sem verður því meira
áberandi, sem menning hennar og þekk-
ing eykst. Nú stöndum við frammi fyrir
þeim staðreyndum, að áfengisnotkun er
ríkjandi tízka. Skemmtana- og félagslíf
ineira og minna sýkt af áfengisneyzlu,
ölvun unglinga eykst, og almennings-
álitið er svo spillt, að það lætur þenn-
an ósóma að mestu leyti í friði.
Orsakir þessa núverandi ófremdar-
ástands í áfengismálum þjóðarinnar eru
margar, en ég nefni hér þrjár, sem
valdið hafa miklu um aukningu
drykkjuskaparins: 1. Takinarkalítil vín-
sala. 2. Áhrif síðustu heimsstyrjaldar
og hernámsins á þjóðlíf okkar íslend-
inga og hugsunarhátt. 3. Staðhæfingar
þeirra, sem kalla sig hófdrykkjumenn.
Ég vil víkja aðeins nánar að þess-
um orsökum. Sú stefna ríkisins að reka
öfluga vínsölu til ágóða fyrir ríkissjóð
er allvarhugaverð. Það er ekki aðeins,
að hún veiti hverjum, sem hafa vill,
greiðan aðgang að víni, heldur styrkir
hún þær fáránlegu hugmyndir manna,
að vínneyzla sé þarft verk til styrktar
landi og þjóð. En stórar inunu þær
upphæðir, sem ríkissjóður þarf að
greiða af völdum vínsölunnar beint eða
óbeint.
Umrót það og jafnvægisleysi, sem
fylgdi seinustu heimsstyrjöld og her-
náminu, hafði mikil áhrif á athafna-
líf og hugsunarhátt manna, sérstaklega
æskunnar. Aukin peningaráð og minni
ábyrgðartilfinning olli aukinni vín-
neyzlii og sá' hugsunarháttur varð al-
gengtir að láta hverjum degi nægja
sína þjáningu.
Hinir svokölluðu hófdrykkjuinenn
halda því fram, að það sé allt í lagi,
þó að menn drekki vín, bara að gera
það í hófi. Svo benda þeir á sjálfa sig
til fyrirmyndar eins og farísear forð-
um. Það er að vísu rétt, að til eru
menn, sem eru svo sterkir fyrir, að
þeir geta neytt víns í hófi. En þegar
þeir eru að lofsama hófdrykkjuna, at-
huga þeir ekki, að það eru ekki
allir menn gæddir jafnsterku siðferðis-
og viljaþreki. Það, sem einn þolir eða
stenzt, verður öðrum til falls. Þessir
talsmenn hófdrykkjunnar gleyma því,
að þeir eiga ekki aðeins að gæta sjálfs
sín heldur og náungans. Ofdrykkju-
maðurinn, sem liggur ósjálfbjarga í
göturæsinu, er mönnum aðvörun, en
hófdrykkjumaðurinn er hættulegri
vegna hins varasama fordæmis, sem
hann gefur. Ef til vill þakkar hann
með mestu sjálfsánægju, æðri máttar-
völdum fyrir það, að hann er ekki
eins og auminginn í göturæsinu, eu
ætli að liann viti alltaf, hve marga hann
hefur leitt út í varanlega ógæfu með
þessu vanhugsaða og skaðlega tali sínu
úm hófdrykkju og drykkjumenningu ?
I*essar orsakir, sem ég hef nefnt, og
reyndar fleiri, eiga mikla sök á þeirri
drykkjuómenningu, sem hér ríkir, og
því, að almenningsálitið er lilutlaust og
dautt fyrir þessum málum.
öllum ber saman um, að ofdrykkja
sé böl, sem þurfi að lækna, en lengra
nær samkomulagið ekki. Fjöldi manna
vill engar raunhæfar ráðstafanir til úr-
bóta, aðeins hálfvelgju og kák, sem
lítið gagn er að. Miklum drykkjuskap
fylgir ómenning, siðleysi og upplausn
í þjóðfélagi, því að vínið hrindir mönn-
uin af því menningarstigi, sem þeir
hafa náð, niður í hyldýpi eymdarinn-
ar; breytir hinum menntaða manni í