Fjölrit RALA - 06.12.1991, Qupperneq 40

36
Umræður
Meöferö
Langflestir bera blandaðan áburð á túnin í þeim skömmtum sem ráðlagðir eru. Á milli 60 og 70%
túnanna fá búfjáráburð oft og einungis 10% fá aldrei búfjáráburð. Þetta er nokkuð áþekkt því sem var
á Austurlandi. Um 90% túnanna á Vestfjörðum fá aldrei tilbúinn áburð eftir slátt en um 60% á
Vesturlandi. Samsvarandi tala fyrir Austurland var 78%. Eins og á Austurlandi var búfjáráburðurinn
oftast borinn á túnin að haustinu (ágúst-október).
Mjög lítill hluti túnanna var alfriðaður fyrir beit. Það vekur hins vegar athygli að meira en helmingur
túnanna á Vesturlandi er friðaður að vorinu en bróðurpartur túnanna er beittur á haustin, bæði á
Vesturlandi og Vestfjörðum. í flestum tilvikum er sauðfé beitt á túnin á vorin en á Vesturlandi er mikið
um beit nautgripa á haustin.
Innan við 10% túnanna em tvíslegin sem er heldur minna en á Austurlandi.
Gróðurfar
Með því að bijóta land og sá í það er verið að breyta náttúrulegu gróðurfari þess í þeim tilgangi að fá
gróður sem fullnægir óskum um uppskeru, fóðurgildi og fleira. Oft víkur sáðgresið fyrir öðmm gróðri
með tímanum eða þá að hlutföll milli einstakra tegunda í grasfræblöndunum raskast. Það er misjafnt
hversu hratt þessar breytingar ganga fyrir sig, það ræðst m.a af ýmsum ytri skilyrðum eins og veðri,
jarðvegi, framræslu, meðferð o.fl. Það er því æskilegt að sá tegundum sem henta vel aðstæðum á
hveijum stað. Eins er mikilvægt að búa túngrösunum vaxtarskilyrði sem gera þeim kleift að lifa lengi
(framræsla, kölkun o.fl).
Ein grasfræblanda hefur verið ráðandi á markaðnum um allt land síðastliðin 20-30 ár, þ.e. blanda með
50% vallarfoxgrasi og um 25% af hvoru fyrir sig túnvingli og vallarsveifgrasi. Vallarfoxgrasið er notað
vegna þess að það er uppskerumikið og gott fóðurgras. Hinar tegundimar gefa meiri endurvöxt og það
er ákveðin trygging fólgin í því að sá saman fleiri en einni tegund. Skilyrði geta verið óhagstæð einni
tegundinni þannig að hún hverfur fljótt en hagstæð hinum sem þá lifa lengur. Þá þykir vallarfoxgrasið
ekki mynda eins góðan svörð og t.d. vallarsveifgrasið.
Sá ókostur fylgir því hins vegar að sá fleiri tegundum saman, að sú tegund sem við helst viljum hafa
í túnunum getur horfið fyrr en ella vegna samkeppni frá hinum sáðgrösunum. Þetta þarf að hafa í huga
þegar sáðblöndur eru búnar til. Þar til á allra síðustu árum hafa verið notaðir fremur veikir
túnvingulsstofnar þannig að túnvingull hefur jafnan verið lítið áberandi þar sem blöndu með honum
hefur verið sáð. Undanfarin ár hefur norski túnvingulsstofninn Leik verið á markaðnum hérlendis. Hann
virðist mun sterkari en forverar hans og kemur það m.a. fram í því að hann getur náð yfirhöndinni í
blöndu með vallarfoxgrasi. Þetta vekur spumingar um það hvort rétt sé að sá svona sterkum
túnvingulsstofni með vallarfoxgrasi þar sem vallarfoxgrasið er tegundin sem við sækjumst eftir. Það er
líka spuming hvort túnvingull á heima í venjulegri túnblöndu þar sem hann gefur lakara fóður en bæði
vallarfoxgras og vallarsveifgras (Guðni Þorvaldsson og Hólmgeir Bjömsson, 1990).