Fjölrit RALA - 15.05.1996, Side 32

30
Fóðurnýting og þungi nauta
Á 16. mynd sjást einstakar mælingar á meðal-
fóðurnýtingu nautanna í samhengi við þunga
þeirra og aðhvarfslínur fyrir stofnana. Greinilegur
munur er á milli stofna á fóðurnýtingu og þurftu
íslensku kálfarnir að meðaltali 4,71 en blending-
arnir 4,29 FE/kg vaxtar ef litið er á allt fóðrunar-
tímabilið (14. tafla). Þessi munur milli stofna
skýrist af hraðari vexti blendinganna og þar með
styttri fóðrunartíma og minni hluti af fóðrinu fer
þá eingöngu til viðhalds hjá gripunum. Þessi
munur milli stofna hverfuref gögnin eru leiðrétt
að jöfnum fóðrunartíma gripa (4,44 vs 4,53 FE/
kg; P=0,32).
Fóðurnýting versnar með hækkandi slátur-
þunga hjá báðum stofnum og skýrist það almennt
af breyttri samsetningu þungaaukningar. Þegar
gripir eldast (þroskast) eykst fitusöfnun á kostn-
að vöðvaaukningar og vöxtur verður því orku-
ríkari og vaxtarhraði minnkar. Samkvæmt að-
hvarfslínunum hækkar hlutfallið FE/kg vöxt um
0,72 við 100 kg aukningu í lífþunga hjá ís-
lensku gripunum en um 0,55 hjá blendingun-
um.
Eins og áður var nefnt í sambandi við vaxtar-
hraða má skoða fóðurnýtingu bæði út frá meðal-
ogjaðargildum. Breytileiki í, jnældri" jaðarfóður-
nýtingu á hverju vigtartímabili reyndist þó mjög
mikill svo einungis var hægt að reikna jaðargildin
út frá fundnum meðalgildum á sama hátt og gert
var við vaxtarhraða. Niðurstöður þar að lútandi
má sjá í 15. töflu og á 17. mynd. Af nokkuð
augljósum ástæðum þá versnar jaðarfóðurnýting
mun meira en meðalfóðurnýting við aukinn
þunga gripa og t.d. þarf 450 kg íslenskur kálfur
um 8,1 FE til að bæta við sig einu kg í þunga eða
væntanlega um 16 FE til að bæta við sig einu kg
af kjöti. Þegar þessar tölur eru bornar saman við
erlendar niðurstöður kemur í ljós að tölurnar
fyrir blendingana eru ekki ósvipaðar þeim sem
fundist hafa fyrir SDM og RDM naut í Dan-
mörku. Fyrir hvert kg vaxtar þurfa þau naut um
3, 5 og 7 FE við 150, 300 og 450 kg lífþunga
(jaðarfóðurnýting) (Anderson o.fl., 1983). Sam-
bærilegar tölur fyrir blendingana í þessari rann-
sókn voru 3,5; 5,1 og 6,8 FE (15. tafla). Hins
vegar hafa íslensku nautin 10-20% lakari fóður-
nýtingu, en það er aftur á móti mjög sambærilegt
við Jersey-naut í Danmörku (Andersen og Ing-
vartsen, 1987).
Ekki kemur fram raunhæfur munur á fóður-
nýtingu milli fóðurflokka, en hjá báðum stofnum
virðist hún frekar versna við aukna kjarnfóður-
gjöf ef eitthvað er. Þannig sýna hæstu punktarnir
FE/kg vöxt
Þungi, kg
16. mynd. Samhengi á milli þunga nauta og meðalfóðurnýtingar (FE/kg vöxt).
0 tslenskir: Meðalfóðurnýting, FE/kg = 1,XI + 7,22 x 10 ' x þungi; R2=0,84; Staðalfrávik=0,28.
♦ Blendingar: Meðalfóðurnýting, FE/kg = 1,99 + 5,53 x l(f' x þungi; R2=0,79; Staðalfrávik=0,26.