Fréttablaðið - 06.01.2021, Blaðsíða 21

við haldið. „Seðlabankinn ætlar
að selja 60 milljónir evra á gjald-
eyrismarkaði í janúar. Ef við gefum
okkur að sá taktur haldi áfram út
árið verða það 720 milljónir evra
eða um 110 milljarðar króna yfir
árið. Ég tel að Seðlabankinn við-
haldi þessari sölu þar til krónan
hefur fengið frekari stuðning frá
ferðaþjónustunni,“ segir Ragnar
og bætir við: „Mér finnst því lík-
legt að krónan verði á svipuðum
slóðum og hún er núna en muni
svo styrkjast þegar gjaldeyrisinn-
f læði frá ferðaþjónustunni fer að
skila sér, sem verður líklega á þriðja
ársfjórðungi. Vissulega geta aðrir
þættir f lýtt þeirri þróun eins og til
dæmis gjaldeyrisvarnir útf lutn-
ingsfyrirtækja eða fjárfestingar
erlendra aðila [á íslenska mark-
aðnum],“ segir Ragnar.
Engin gjaldeyriskreppa
Ólíkt því sem Íslendingar hafa
almennt vanist á síðastliðnum ára-
tugum hefur sú efnahagslægð sem
hófst á útmánuðum síðasta árs ekki
haft í för með sér gjaldeyriskreppu í
ofanálag. „Það er nýmæli að Ísland
gangi í gegnum svo stóra efnahags-
kreppu án þess að gjaldeyriskreppa
fylgi með. Stór gjaldeyrisforði er
auðvitað góður hurðarstoppari í
þessum efnum og ekki er margt
að sjá í kerfinu sem gæti komið
af stað miklu útf læði gjaldeyris á
skömmum tíma,“ segir Ársæll Val-
fells, lektor við viðskiptafræðideild
Háskóla Íslands.
Hann bendir þó einnig á að þrátt
fyrir að höft hafi verið afnumin af
krónunni að nafninu til, sé gjald-
eyrismarkaður ýmsum takmörk-
unum háður, nema þegar kemur að
vöruviðskiptum. Af leiðuviðskipti
með krónuna séu í meginatriðum
bönnuð og því sé verðmyndun á
krónunni ekki með skilvirkasta
hætti. Ástand gjaldeyrismarkaðar
sé því að mörgu leyti sambærilegt
því sem það var á miðjum tíunda
áratugnum, áður en Ísland varð
hluti af Evrópska efnahagssvæðinu.
„Svo má nú kannski segja að það
væri skrítið ef gengi krónunnar
væri ekki nokkurn veginn á þeim
stað sem Seðlabankinn vill hafa
það. Ríkissjóður er með stóran
hluta fjármálakerfisins í fanginu
og Seðlabankinn hefur mikil völd
yfir bæði lánabókum bankanna og
gjaldeyrisjöfnuði þeirra. Í grófum
dráttum þarf leyfi Seðlabankans
til mestallra gjaldeyrisviðskipta
nema vöruviðskipta,“ segir Ársæll.
Innflæði líklegra en hitt
Meðal þess sem verkaði til veik-
ingar krónunnar um miðbik síð-
asta árs var fjármagnsflótti af inn-
lendum verðbréfamörkuðum, en
það voru einkum erlendir aðilar
sem voru að losa um fjárfestingar
sínar hér á landi. Greint var frá því
í byrjun nóvember að stærsti ein-
staki eigandi íslenskra skuldabréfa,
BlueBay Asset Management, hefði
losað meira og minna alla sína eign
í íslenskum ríkisskuldabréfum –
alls um 50 milljarða króna. Eftir
þá sölu voru aðeins um 5 prósent
af íslenskum ríkisskuldabréfum
í eigu erlendra aðila, en það hlut-
fall hefur sjaldan verið lægra. Einn
viðmælandi Markaðarins sagði að
innf læði á íslenska skuldabréfa-
markaðinn væri líklegra en útflæði
sem stendur.
Hvað varðar hlutabréfamarkað
liggur fyrir að frá og með maí á
þessu ári verður íslenski hluta-
bréfamarkaðurinn hluti af svo-
kallaðri Frontier Markets-vísitölu
MSCI. Bent hefur verið á að þetta
kunni að skapa innflæði erlendrar
fjárfestingar á innlendan hluta-
bréfamarkað, en margir erlendir
sjóðir eru bundnir að hluta eða í
heild af samsetningu vísitölu MSCI.
„Það þarf ekki háar fjárhæðir til
að hreyfa gjaldeyrismarkaðinn
hér heima. Ef það koma inn 20 til
30 milljarðar frá sjóðum sem eru
bundnir af MSCI-vísitölunni þá
mun það hafa töluverð áhrif, í það
minnsta til skemmri tíma,“ sagði
annar viðmælandi, en meðalvelta
á gjaldeyrismarkaði var ríf lega
einn og hálfur milljarður króna á
hverjum viðskiptadegi á síðasta ári.
Það er nýmæli að
Ísland gangi í
gegnum svo stóra efnahags-
kreppu án þess að gjald-
eyriskreppa fylgi með.
Ársæll Valfells,
lektor við Háskóla
Íslands
Hafnarstræti 1–3 > fjallkona.isfjallkonan.rvk fjallkonan
FJALLKONAN FAGNAR ÞÉR!
SALATTÍMI
Í JANÚAR
Þrjár tegundir af ljúffengu salati
í hádeginu mánudaga–föstudaga
Kjúklingasalat
Tígrisrækjusalat
Confit kalkúnasalat
Hummusturn fylgir með!
>1.900 kr.
EITT SALAT + HUMMUSTURN
✿ Erlendar eignir lífeyrissjóðanna
Erlendar eignir (v. ás)
1
0
2
3
4
5
6
Heildareignir lífeyrissjóða (v. ás)
milljarðar
október 2016 - október 2020
Hlutfall erlendra eigna (h.ás)
35%
30%
25%
20%
Engar ákvarðanir um heimild til afleiðuviðskipta með krónuna
Engar ákvarðanir hafa verið teknar
um hvort afleiðuviðskipti með
krónuna verði heimil á ný, segir í
skriflegu svari Seðlabanka Íslands
við fyrirspurn Markaðarins í gær.
Afleiðuviðskipti með krónuna séu
hins vegar til stöðugrar skoðunar
innan bankans. Gunnar Jakobsson
aðstoðarseðlabankastjóri sagði á
peningamálafundi Viðskiptaráðs
í nóvember að hyggilegt væri að
kanna frekari heimildir til afleiðu-
viðskipta, en þau hefðu slæmt
orð á sér: „Það þarf að skoða með
hvaða hætti er hægt að leyfa frekari
afleiðuviðskipti með gjaldeyri,“
sagði Gunnar og bætti við að hægt
væri að setja stíf skilyrði fyrir þeim.
Núgildandi takmarkanir á af-
leiðuviðskiptum með gjaldeyri eru
meðal leifa gjaldeyrishaftanna.
Færð hafa verið rök fyrir því að
Seðlabankinn afnæmi núgildandi
takmörkun á gjaldeyrisviðskipti
með því að leyfa stöðutöku í
krónunni, það væri meðal áhrifa-
ríkustu leiða til að bæta veltu og
dýpt markaða að fá fleiri aðila
að borðinu á íslenska gjaldeyris-
markaðnum.
7M I Ð V I K U D A G U R 6 . J A N Ú A R 2 0 2 1 MARKAÐURINN