Morgunblaðið - 29.07.2020, Qupperneq 4

ÁHRIF KÓRÓNUVEIRUNNAR Á ÍSLANDI4
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 2020
Þverholti 5 • Mosfellsbæ • Sími 898 1744 • myndo.is
Við búum til
minningar myndó.isljósmyndastofa
BRÚÐKAUPS MYNDIR
Snorri Másson
snorrim@mbl.is
Tekin verður ákvörðun um það síðar
í dag hvort herða þurfi samkomu-
takmarkanir á Íslandi, þar sem
grunur leikur á um að hópsmit sem
hefur greinst teygi anga sína víðar
um samfélagið en nú er vitað til.
Tveir greindust með veiruna í gær
eftir innanlandssmit og eftir hádegi
á að liggja fyrir hvort þeirra smit sé
skylt hópsmitinu. Ef svo er verða
samkomutakmarkanir hertar nú í
aðdraganda verslunarmannahelgar-
innar.
Verst er hópsmitið á Akranesi, þar
sem sjö erlendir verkamenn sem búa
og vinna saman greindust með veir-
una. Sagt var frá því á mbl.is að þeir
hefðu í síðustu viku fyrir tilviljun all-
ir verið við störf við viðgerðir á lóð
Heilbrigðisstofnunar Vesturlands í
bænum. Þeir voru á vegum verktaka
við hellulagningu en ekki í neinum
samskiptum við fólk inni í húsinu.
Smithætta er því ekki talin hafa
skapast.
Fleiri en þessir sjö hafa ekki
greinst á Akranesi eftir að sýni voru
tekin úr nærumhverfi þeirra. Verka-
mennirnir eru í einangrun. Aðeins
einn þeirra veiktist en hinir eru
sagðir hafa sýnt lítil einkenni. Yfir-
maður þeirra hjá verktakafyrirtæk-
inu sér þeim fyrir vistum á heimili
þeirra. Samtals eru 24 virk smit á
landinu, þar af eru 14 innanlands-
smit.
Eðli farsóttar að málin breytist
Kári Stefánsson, forstjóri Ís-
lenskrar erfðagreiningar, sagði í
gær að tveir verkamannanna hefðu
verið með sérstaklega mikið af veir-
unni og verið þar af leiðandi sérstak-
lega smitandi. Hann óttast að þetta
geti gilt um enn fleiri sem veikjast í
þessari hópsýkingu. Vegna hennar
hefst slembiúrtaksskimun á vegum
Íslenskrar erfðagreiningar á hádegi
í dag. Hve umfangsmikil hún verður
veit Kári ekki enn. „Ef heppnin er
með okkur lítur þetta bara ógnvekj-
andi út og við getum slökkt á þessu í
einum grænum hvelli. Ég vona svo
sannarlega að svo sé. En eins og
stendur finnst mér jafnmiklar líkur á
að þetta hafi farið víða og þetta sé
enn einangrað á þessum stöðum,“
sagði hann.
Kári hefur gert það að skilyrði
fyrir aðkomu Íslenskrar erfðagrein-
ingar að hópsmitinu að samkomu-
takmarkanir verði hertar. Verslun-
armannahelgin er eftir tvo daga.
„Þórólfur hefur alltaf talað um þann
möguleika að það þurfi að herða
þetta aftur. Þetta er eðli farsóttar;
þú herðir aðgerðir, slakar til, og
herðir aftur. Nú er þetta að blossa
upp í löndunum í kringum okkur
þaðan sem fólk er að koma í heim-
sókn til okkar. Það ætti ekki að koma
neinum á óvart að takmörkunum sé
breytt,“ sagði hann.
Kári sagði þetta skipta máli þegar
litið er til þess að börn þurfa að kom-
ast í skólann eftir þrjár vikur. Mis-
skilningur sé að hertar aðgerðir
komi niður á ferðaþjónustunni.
„Þetta er spurning um að herða
þetta um skamman tíma og geta þá
aflétt því aftur. Hinn valmöguleikinn
er að bíða í eina eða tvær vikur og
þurfa þá að loka öllu til eilífðarnóns,“
sagði Kári. „Hertar aðgerðir þjóna
hagsmunum allra, þar á meðal ferða-
þjónustunnar.“
Áhyggjur af helginni
Almannavarnir og sóttvarna-
yfirvöld hafa, að því er sagði í til-
kynningu í gærkvöld, áhyggjur af
komandi verslunarmannahelgi þar
sem viðbúið er að margir verði á far-
aldsfæti og hætta á að smit geti bor-
ist enn frekar út í samfélaginu. Sagt
er áríðandi að fólk taki upp og haldi á
loft einstaklingsbundnum sóttvörn-
um, virði tilmæli um nándarmörk og
verndi viðkvæma hópa. Fyrirtæki og
stofnanir eru þá hvött til þess að
skerpa á sóttvörnum.
Alma Möller landlæknir sagði í
gær að allir yrðu að herða persónu-
legar sóttvarnir, þó að ekki væri
þetta komið á það stig að fólki væri
ráðið frá því að heimsækja ömmu og
afa. „Við erum með samfélagsleg
smit í gangi og höfum ekki getað rak-
ið þau öll. Það er ákveðið áhyggju-
efni og eins og er eru óþægilega
margir lausir endar, finnst okkur.
Það hlaut að koma að þessu, að eitt-
hvað gerðist, því okkur finnst fólk
heldur vera farið að slaka á. Þannig
að nú hvetjum við einstaklinga, fyrir-
tæki og alla til að herða smitvarnir,“
sagði Alma. „Það er ekki alveg tíma-
bært að segja hvort þetta er hópsmit
eða önnur bylgja að hefjast. Það
munum við svolítið sjá á næstu dög-
um, hvaða stefnu hlutirnir taka.“
Óttast verslunarmannahelgina
 „Óþægilega margir lausir endar“  Raðgreining segir til um útbreiðslu smitsins og ræður þar með
úrslitum um mögulegar hertar aðgerðir  Niðurstaðan liggur fyrir í hádeginu  14 virk innanlandssmit
Ljósmynd/Lögreglan
Almannavarnir Sigríður Björk Guðjónsdóttir ríkislögreglustjóri, Kamilla Sigríður Jósefsdóttir, smitsjúkdóma-
læknir og staðgengill sóttvarnalæknis, og Alma Möller landlæknir stýrðu upplýsingafundi gærdagsins.
Kórónuveirusmit á Íslandi
Fjöldi jákvæðra sýna frá 15. júní
15. 16. 17. 18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.28.29.30. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.
127.097 sýni hafa verið tekin
Þar af í landamæraskimun
58.045 sýni173 einstaklingar eru í sóttkví
1.857 staðfest smit
24 eru með virkt smit
Heimild: covid.is
Innanlands
Landamæraskimun:
Virk smit
Með mótefni
2
1
2
1
2
1
2
11 1
1
1
1
1
1
1 1 100
1
1
1
1
2
2
4
3
2 2 2
3
6
6
2
1
5
2
5
1
6
9
1
3
1
2
2
2
1
3 3 3
2 2
5
4
2
3,3 virk smit sl. 14 daga á 100.000 íbúaNýgengi smita innanlands:
1
2
1
1
3
1
3
6
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
Hugsanlegt er að önnur bylgja kór-
ónuveirusmita verði hér á landi. Þó
eru meiri líkur en minni á að yfir-
völdum takist að hemja útbreiðslu
slíkrar bylgju. Þetta segir Karl G.
Kristinsson, yfirlæknir á veirufræði-
deild Landspítalans.
Undanfarna daga hafa borist
fréttir af talsverðum fjölda smita
hér á landi. Ekki
hefur tekist að
rekja uppruna
nokkurra en ein-
hver smitanna
teljast til innan-
landssmita. Þá
eru á annað
hundrað manns í
sóttkví.
„Ég get ekki
sagt annað en það
sem sóttvarnarlæknir hefur verið að
segja. Það er alveg möguleiki á því
að það komi önnur bylgja en það er
verið að vinna hörðum höndum að
því að svo verði ekki. Það eru meiri
líkur en minni á að það takist,“ segir
Karl og bætir við að sýna verði var-
kárni í baráttunni gegn veirunni. Að
öðrum kosti séu líkur á að hún kunni
að blossa upp að nýju.
„Það er aukning ansi víða í heim-
inum og ef við gætum okkar ekki
gæti alveg farið eins fyrir okkur,“
segir Karl. Fram undan er versl-
unarmannahelgin sem hingað til hef-
ur verið stærsta ferðahelgi ársins.
Ólíkt undanförnum árum eru þó
engar stórar útihátíðir í ár. Er það
sökum fjöldatakmarkana sem nú
miða við 500 manns innan sama
svæðis. Líkur eru hins vegar á því að
fólk muni hópast á sömu staðina.
Spurður hvort hætta sé á því að
veiran nái sér á strik að nýju nú um
helgina svarar Karl því neitandi.
„Það verða engar stórar útihátíðir
og fjöldatakmarkanir eru enn í gildi
fram yfir helgina. Það er ekki hægt
að útiloka smit og þess vegna er ver-
ið að brýna fyrir fólki að fara eftir
varúðarráðstöfunum,“ segir Karl
sem sjálfur kveðst vongóður um að
hægt verði að halda veirunni áfram í
skefjum. Hins vegar geti smitrakn-
ing eftir verslunarmannahelgi
reynst þrautin þyngri séu margir
innan svæðis.
Nú er ekki langt liðið frá því
veirufræðideildin tók alfarið við
skimunum af Íslenskri erfðagrein-
ingu. Aðspurður segir Karl að verk-
efnið hafi gengið vel.
„Við bættum 18 manns við teymið
og erum í ágætri stöðu. Þetta hefur
gengið smurt fyrir sig.“
Hætta á annarri bylgju
veirusmita hér á landi
 Fólk verði að sýna varkárni um verslunarmannahelgina
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Prófanir Veirufræðideildin hefur alfarið tekið við skimunum af Íslenskri
erfðagreiningu. Að sögn Karls hefur verkefnið gengið vel til þessa.
Karl G.
Kristinsson
Töluvert álag var á heilsugæslu-
stöðvum á höfuðborgarsvæðinu í
kjölfar upplýsingafundar vegna
kórónuveiru sem haldinn var í gær,
en fólk hringdi og vildi komast í
sýnatöku. Á fundinum var fólk
hvatt til þess að hafa samband ef
einkenni gerðu vart við sig.
Ragnheiður Ósk Erlendsdóttir,
framkvæmdastjóri hjúkrunar hjá
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins,
sagði í samtali við mbl.is að lín-
urnar á heilsugæslustöðvunum
hefðu yfirleitt verið rauðglóandi
eftir upplýsingafundina í mars og
apríl. Hún segir að töluvert hafi
verið hringt í gær og augljóst að
fólk fylgist vel með.
Ragnheiður segir að allir sem
þurfi sýnatöku komist í hana. Áætl-
að er að sýnataka á höfuðborgar-
svæðinu verði samræmd og fólk
með einkenni geti farið í Orkuhúsið
við Suðurlandsbraut.
„Við erum enn að taka bara sýni
hjá fólki sem er með einkenni,“ seg-
ir Ragnheiður en á upplýsingafund-
inum í gær kom fram að unnið væri
að því að setja af stað skimun í sam-
starfi við Íslenska erfðagreiningu.
Símar stoppuðu ekki hjá heilsugæslunni