Morgunblaðið - 29.07.2020, Síða 13

13
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 2020
Austurvöllur Nýja hótelbyggingin á Landssímareitnum svonefnda setur sterkan svip á umhverfið við Austurvöll. Framkvæmdir hafa verið í hægagangi vegna kórónuveirufaraldursins.
Árni Sæberg
Borgarstjóri er
nokkuð kátur. Ný
könnun leiðir í ljós að
innan við helmingur
kjósenda er hlynntur
Borgarlínu. Stuðning-
urinn hefur minnkað
frá sambærilegri könn-
un í október síðast-
liðnum og andstaðan
aukist. „Í stuttu máli
er ég bara mjög
ánægður með þennan sterka stuðn-
ing,“ segir Dagur B. Eggertsson
borgarstjóri í samtali við Frétta-
blaðið í gær þriðjudag, en Zenter
rannsóknir gerði könnunina fyrir
blaðið. Í huga borgarstjóra eru
niðurstöðurnar „mikilvægt vega-
nesti inn í næsta tímabil Borgar-
línunnar sem er framkvæmda-
tímabil“. Minnkandi stuðningur og
meiri andstaða valda ekki áhyggj-
um.
Borgarlínan er hluti af sérstökum
samgöngusáttmála höfuðborgar-
svæðisins, sem undirritaður var með
viðhöfn í Ráðherrabústaðnum í
september síðastliðnum. Forsætis-
ráðherra, fjármála- og efnahags-
ráðherra, samgöngu- og sveitar-
stjórnarráðherra, borgarstjóri og
bæjarstjórar Garðabæjar, Hafnar-
fjarðar, Kópavogs, Mosfellsbæjar og
Seltjarnarness, skrifuðu undir sátt-
málann. Allir voru á því að um væri
að ræða „tímamótasamkomulag“ um
„metnaðarfulla uppbyggingu á sam-
gönguinnviðum og almennings-
samgöngum á höf-
uðborgarsvæðinu til
fimmtán ára“.
120 milljarðar
Á grunni þessa sam-
komulags samþykkti
Alþingi m.a. stofnun
opinbers hlutafélags
um uppbyggingu sam-
gönguinnviða á höfuð-
borgarsvæðinu. Sá er
þetta skrifar greiddi
atkvæði með stofnun
hlutafélagsins, þrátt
fyrir efasemdir um félagaformið.
(Opinber hlutafélög – ohf. – hafa
reynst dýr lexía fyrir landsmenn og
þá ekki síst atvinnulífið).
Áætlaður kostnaður er um 120
milljarðar króna á næstu 15 árum.
Ríkissjóður tryggir a.m.k. 45 millj-
arða en bein framlög sveitarfélag-
anna verða 15 milljarðar eða um
einn milljarður á ári. Um 60 millj-
arðar verða fjármagnaðir með flýti-
og umferðargjöldum en þó verða
aðrir kostir teknir til skoðunar sam-
hliða orkuskiptum og endurskoðun á
skattlagningu á ökutæki og elds-
neyti. Í greinargerð með frumvarpi
um stofnun opinbera hlutafélagsins
kemur fram að til greina komi að
ríkið fjármagni þennan hluta upp-
byggingarinnar með sérstökum
framlögum vegna eignasölu, t.d.
með sölu á Íslandsbanka.
Samkvæmt samkomulaginu er
skipting kostnaðar eftirfarandi:
 52,2 milljarðar í stofnvegi
 49,6 milljarðar í innviði Borgar-
línu og almenningssamgöngur
 8,2 milljarðar í göngu- og hjóla-
stíga, göngubrýr og undirgöng
 7,2 milljarðar í bætta um-
ferðarstýringu og sértækar öryggis-
aðgerðir.
Þá segir orðrétt í undirrituðu
samkomulagi:
„Við endanlega útfærslu fram-
kvæmda verður sérstaklega hugað
að greiðri tengingu aðliggjandi
stofnbrauta svo sem Sundabrautar
inn á stofnbrautir höfuðborgar-
svæðisins.“
Misheppnuð markaðssetning?
Allt frá því að fyrst var farið að
ræða um Borgarlínu hefur hug-
myndin verið umdeild. Kannski ekki
síst vegna þess að vaðið var af stað
án þess að skýr hugmynd lægi að
baki – allt frá lestum á teinum til
sérakreina fyrir strætó og flest þar
á milli. En jafnvel eftir að hug-
myndin hefur orðið skýrari virðist
andstaðan á sama tíma aukast. Og
af því hljóta sveitarstjórnarmenn á
höfuðborgarsvæðinu að hafa
áhyggjur, a.m.k. þeir sem hlusta en
eru ekki forhertir í baráttunni gegn
því að íbúarnir eigi raunverulega
valkosti í samgöngum.
Andstaðan við Borgarlínuna er
mest í Garðabæ og á Seltjarnarnesi
en efasemdir eru einnig í öðrum
sveitarfélögum og þá ekki síst í
Mosfellsbæ. Óhætt er að fullyrða að
fáir ef nokkrir þeirra sem litla eða
enga trú hafa á Borgarlínunni eru
mótfallnir öflugum almennings-
samgöngum. Margir hafa áhyggjur
af því að kostnaður – stofn- og
rekstrarkostnaður – verði miklu
hærri en áætlun – og vísa til bit-
urrar reynslu skattgreiðenda. En
andstaðan á sér einnig rætur í ótt-
anum við að Borgarlínan ryðji
einkabílnum úr vegi – dragi úr val-
kostum. Þessi ótti er eðlilegur þrátt
fyrir að sáttmálinn sé skýr; að ráð-
ast í umfangsmiklar samgöngu-
bætur m.a. á stofnvegum og tryggja
greiðari umferð með bættri um-
ferðastýringu.
Og hvernig má annað vera? 120
milljarða samgöngusáttmálinn virð-
ist engu breyta í hugum forystu-
manna meirihlutans í borgarstjórn.
Brostnar forsendur
Sigurborg Ósk Haraldsdóttir,
borgarfulltrúi Pírata og formaður
skipulags- og samgönguráðs, fer
mikinn í grein sem birtist hér í
Morgunblaðinu 13. júlí síðastliðinn:
„Einkabíllinn er ekki framtíðin“.
Borgarfulltrúinn boðar færri „bíla-
akreinar og færri bílastæði“ og
Borgarlínu með „stórtækum hjóla-
innviðum“.
Í þessu samhengi er vert að draga
fram að markmið samgöngu-
sáttmálans er skýrt; „að stuðla að
auknum lífsgæðum á höfuðborgar-
svæðinu með uppbyggingu skil-
virkra hagkvæmra, öruggra og um-
hverfisvænna samgönguinnviða.“
Með þessu markmiði er meðal ann-
ars stefnt að eftirfarandi:
„Að stuðla að greiðum, skilvirk-
um, hagkvæmum og öruggum sam-
göngum á höfuðborgarsvæðinu með
jafnri uppbyggingu innviða allra
samgöngumáta.“
Þegar grein formanns skipulags-
og samgönguráðs er lesin verður
ekki hjá því komist að velta því upp
hvort það sé ásetningur meirihluta
borgarstjórnar að virða samgöngu-
sáttmálann að vettugi þegar kemur
að uppbyggingu stofnvega (52,2
milljarðar) og bættrar umferðastýr-
ingar (7,2 milljarðar). Skrif for-
mannsins verða ekki skilin með öðr-
um hætti en svo að enginn áhugi sé
á að vinna að „jafnri uppbyggingu
innviða allra samgöngumáta“, held-
ur láta eigin drauma og fárra ann-
arra um breytt borgarsamfélag ræt-
ast.
Sé svo eru forsendur sáttmálans
brostnar. Stofnun opinbers hluta-
félags um framkvæmdir og fjár-
mögnun þeirra, m.a. með dýrmætu
byggingarlandi ríkisins að Keldum,
verður ekki aðeins óþörf heldur
óskynsamleg.
En borgarstjóri getur haldið gleði
sinni yfir minnkandi stuðningi við
Borgarlínuna.
Eftir Óla Björn
Kárason » Sé svo eru forsendur
sáttmálans brostn-
ar. Stofnun opinbers
hlutafélags um fram-
kvæmdirnar og fjár-
mögnun verður ekki að-
eins óþörf heldur
óskynsamleg.
Óli Björn Kárason
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins.
Á að virða samgöngusáttmálann?