Morgunblaðið - 06.08.2020, Blaðsíða 24

24 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 2020
ALVÖRU
VERKFÆRI
145
EITTRAFHLÖÐUKERFI
YFIR VERKFÆRI
VERKFÆRASALAN • SÍÐUMÚLA 9, REYKJAVÍK • DALSHRAUNI 13, HAFNARFIRÐI • DALSBRAUT 1, AKUREYRI • S: 560 8888 • vfs.is
vfs.is
BAKSVIÐ
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Tap af starfsemi Samherja í Nami-
bíu á árunum 2012-2018 nam jafn-
virði 950 milljóna króna. Þetta kem-
ur fram í samanteknum
reikningsskilum þeirra fyrirtækja
sem Samherji starfrækti í landinu á
fyrrnefndu tíma-
bili og Morgun-
blaðið hefur feng-
ið aðgang að.
Í liðinni viku
sendi fyrirtækið
frá sér tilkynn-
ingu um að rann-
sókn norsku lög-
mannsstofunnar
Wikborg Rein á
starfsemi Sam-
herja í Namibíu
væri lokið og að á næstunni yrði gerð
frekari grein fyrir einstökum þáttum
er tengjast þeim ásökunum sem
bornar hafa verið á fyrirtækið,
stjórnendur þess og starfsfólk á
undanförnum mánuðum.
Hófu rannsóknina í fyrra
Rannsóknin hefur staðið yfir frá
því forsvarsmenn Samherja fengu
upplýsingar um að Jóhannes Stef-
ánsson, fyrrverandi yfirmaður starf-
seminnar í Namibíu hefði leitað til
fjölmiðla og lagt fram alvarlegar
ásakanir á hendur núverandi og fyrr-
verandi stjórnendum fyrirtækisins.
„Uppgjörið sýnir að ekki er fótur
fyrir þeim alvarlegu ásökunum sem
settar voru fram á hendur Samherja
vegna starfseminnar í Namibíu.
Ásökun um arðrán í Namibíu var
mjög þungbær fyrir stjórnendur
Samherja,“ segir Björgólfur Jó-
hannsson, forstjóri fyrirtækisins.
Hann bendir á að rekstrartekjur
dótturfélaga Samherja í landinu á
fyrrnefndu tímabili hafi numið 41,1
milljarði króna. Rekstrarkostnaður
hafi hins vegar numið 38,9 milljörð-
um króna.
„Greiðslur til namibískra aðila á
tímabilinu námu rúmlega 21 millj-
arði króna á gengi dagsins í dag.“
Stærsti útgjaldaliður fyrirtækisins
hafi verið vegna launa, greiðslna til
namibískra samstarfsaðila og veiði-
gjalda til namibíska ríkisins. Þannig
hafi greiðslur til samstarfsfélaga (e.
joint ventures) í eigu Namibíu-
manna, namibíska ríkisins og ann-
arra kvótahafa numið 29,3% af
heildarveltunni eða jafnvirði 12 millj-
arða króna.
„Hlutfall veiðigjalda og launa á
tímabilinu nam 51% af innlendum
rekstrarkostnaði. Stærsti hluti
rekstrarkostnaðar utan Namibíu
hafi verið vegna launagreiðslna til
skipverja, eldsneytis, leigu á skipum
og viðhalds þeirra,“ segir Björgólfur
í samtali við Morgunblaðið.
Vonast eftir sanngjarnri um-
fjöllun í kjölfar birtingarinnar
„Við bindum vonir við að birting
þessara upplýsinga um reksturinn í
Namibíu leiði til þess að umfjöllun
verði sanngjarnari og byggi á stað-
reyndum,“ segir Björgólfur. Þótt
samantekin fyrrnefnd reikningsskil
sýni að tap af umsvifum Samherja í
Namibíu nemi 950 milljónum króna
má gera ráð fyrir að það geti aukist
enn að sögn Björgólfs. Þannig hafi
félög innan samstæðu Samherja
þurft að lána dótturfélögum í Nami-
bíu rekstrarfé og stór hluti þeirra
hafi enn ekki fengist endurgreiddur.
Fyrirséð sé að umtalsverður hluti
þeirra muni ekki endurheimtast.
„Öllum rekstri í Namibíu var hætt
í árslok 2019 og er nú unnið að
lokafrágangi. Og þá mun þetta skýr-
ast betur,“ segir Björgólfur.
Ekkert arðrán átt sér stað
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Umsvif Samherji hætti allri starfsemi í Namibíu í lok árs í fyrra. Fyrirtækið
er sem fyrr meðal umsvifamestu sjávarútvegsfyrirtækja Íslands.
 Forstjóri Samherja segir að tap hafi orðið af starfsemi Samherja í Namibíu
 Milljarðatugir hafi skilað sér inn í samfélagið þar í landi á árunum 2012-2018
Björgólfur
Jóhannsson
● Orkuveita Reykjavíkur lauk í gær
við stækkun skuldabréfaflokksins
OR180255 GB. Nam stækkunin 2.500
milljónum króna að nafnverði og voru
þau seld á ávöxtunarkröfunni 1,23%.
Skuldabréfaflokkurinn var fyrst gef-
inn út í febrúar á síðasta ári og telst
hann til svokallaðra grænna skulda-
bréfa. Hann er jafngreiðsluflokkur með
greiðslum höfuðstóls og vaxta á sex
mánaða fresti og er með loka-
gjalddaga 18. febrúar 2055.
Samkvæmt tilkynningu frá Orkuveit-
unni, sem send var út þegar flokk-
urinn var fyrst kynntur, er tilgangur
útgáfunnar sá að fjármagna þau fjöl-
mörgu grænu verkefni sem eru á döf-
inni hjá Orkuveitunni og dótturfyrir-
tækjum hennar, Veitum og Orku
náttúrunnar.
Orkuveitan stækkar skuldabréfaflokk
6. ágúst 2020
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 135.86
Sterlingspund 177.22
Kanadadalur 101.46
Dönsk króna 21.49
Norsk króna 14.877
Sænsk króna 15.539
Svissn. franki 148.41
Japanskt jen 1.2812
SDR 191.29
Evra 160.0
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 191.9817
Hrávöruverð
Gull 1972.25 ($/únsa)
Ál 1679.5 ($/tonn) LME
Hráolía 43.84 ($/fatið) Brent
STUTT
● Útgjöld hins
opinbera á Íslandi
til menningarmála
námu 2,5% af
heildarútgjöldum
þess á árinu 2018.
Þetta kemur fram í
nýjum tölum frá
Hagstofu Íslands.
Til menningarmála
heyra meðal ann-
ars framlög ríkis
og sveitarfélaga til safna, leikhúsa og
tónlistarhúsa auk ýmissa útgjalda á
sviði lista og menningar.
Segir þar að hlutur menningar í
heildarútgjöldum hins opinbera sé þriðji
hæstur á Íslandi í Evrópu og að aðeins
Ungverjaland og Lettland verji hærra
hlutfalli til málaflokksins eða 2,7% og
2,8%. Á Íslandi hefur hlutdeildin haldist
svipuð síðustu tíu ár en hún var lægst
árið 2016 eða 2,2% og hæst árið 2013
eða 2,6%. Á verðlagi ársins 2018 námu
útgjöldin 29 milljörðum árið 2018.
Í samantekt Hagstofunnar kemur
fram að hið opinbera hafi varið 0,5% af
heildarútgjöldum sínum til fjölmiðla á
árinu 2018 og er þar með í sjöunda sæti
yfir þau ríki Evrópu sem verja mestu
opinberu fé til fjölmiðlastarfsemi. Nær
allt fjármagnið rann til rekstrar Ríkis-
útvarpsins samkvæmt Hagstofunni.
Miklu fjármagni varið til
menningarmála og RÚV
Menning Íslend-
ingar verja miklu.
Þverholti 5 • Mosfellsbæ • Sími 898 1744 • myndo.is
Við búum til
minningar myndó.is
ljósmyndastofa
FERMINGAR
MYNDIR
Miðstjórn ASÍ fordæmdi meint arðrán Samherja í Namibíu með ályktun
20. nóvember 2019 í kjölfar þess að Ríkissjónvarpið og Stundin fjölluðu
um starfsemi fyrirtækisins og ásakanir á hendur fyrirtækinu.
Þá hafði Indriði H. Þorláksson, fyrrverandi ríkisskattstjóri fullyrt í
grein sem birt var á vefsvæði Stundarinnar þann 14. sama mánaðar að
fyrirtækið hefði stundað „auðlindarán“ í Afríkuríkinu. Sama dag lét
Smári McCarthy, þingmaður Pírata, þau ummæli falla í þingræðu að
sannanir um „skipulagt arðrán á auðlindum annarrar þjóðar“ lægju fyrir.
Mun fleiri lögðu orð í belg, ekki síst á samfélagsmiðlum. Meðal dæma
þar um var athugasemd Halldórs Guðmundssonar, rithöfundar og fyrr-
verandi forstjóra Hörpunnar á Twitter. Þar sagði hann: „Það versta í
þessu eru ekki múturnar, heldur hvernig markvisst er unnið að því að
engin verðmæti verði eftir í landinu sem var þungamiðja þróunar-
aðstoðar Íslendinga um tíma.“
Stór orð voru látin falla
ÞINGMENN OG FLEIRI LÉTU TIL SÍN TAKA Í UMRÆÐUNNI