Morgunblaðið - 13.08.2020, Blaðsíða 12

Sighvatur Bjarnason
sighvaturb@mbl.is
Að standa á toppi útsýnisturns og
virða fyrir sér stórbrotið umhverfi
Mývatnssveitar er framtíðarsýn sem
kann að verða að veruleika nái hug-
myndir þess efnis fram að ganga.
Fyrirtækið Bee Breeders, sem sér-
hæfir sig í alþjóðlegum samkeppnum
arkitekta, hefur í samráði við landeig-
endur Voga ehf. boðað til alþjóðlegr-
ar samkeppni um uppbyggingu á
svæðinu við Grjótagjá í Mývatns-
sveit.
Ólöf Hallgrímsdóttir, formaður fé-
lags landeigendanna, sagði við Morg-
unblaðið að það hefði nánast verið
fyrir tilviljun að verkefnið komst á
laggirnar. Lengi hefði staðið til að
byggja upp innviði á svæðinu, auka
stýringu og þjónustu. Þegar Bee
Breeders hafi komið til skjalanna hafi
verið ákveðið að slá til, enda „alltaf
gaman að fá utanaðkomandi sýn“.
Útsýnisturn, kaffihús
og gönguleiðir
Í lýsingu keppninnar segir að í
landinu við Grjótagjá sé að finna
hella með heitu vatni sem í áratugi
hafi notið hylli ferðamanna auk þess
sem margar gönguleiðir er að finna á
svæðinu. Verkefni arkitekta er að
hanna turn, sem auk þess að bjóða
upp á útsýni yfir svæðið, getur hýst
lítið kaffihús og aðstöðu fyrir starfs-
mann. Lögð er áhersla á að gestir
upplifi það að vera á mótum fleka-
skila Evrópu og Norður-Ameríku en
einnig er beðið um útfærslur á
gönguleiðum í næsta nágrenni. Í
boði eru fimm þúsund evrur fyrir
verðlaunahugmynd, auk annara
aukaverðlauna.
Þörf á aukinni
þjónustu og stýringu
Ólöf segir að erfiðlega hafi gengið
að stýra umferð á svæðinu og því
miður hafi slæm umgengni leitt til
þess að loka hafi þurft svokallaðri
„Karlagjá“ með rimlum. Hún lýsir
því að landeigendur verði varnar-
lausir þegar staðir sem þessir „kom-
ast á kortið“ og nauðsynlegt sé að
innheimta þjónustugjöld til þess að
standa straum af uppbyggingu. Hún
segir að deiliskipulag hafi þegar ver-
ið unnið fyrir svæðið, en um nánari
útfærslur í kjölfar keppninnar segir
hún að slíkt sé algerlega óskrifað
blað. Hún segir verkefnið á frumstigi
og ekkert víst um framhaldið fyrr en
á næsta ári. „Fyrst og fremst verður
að vanda til verka,“ ítrekar hún.
Landeigendur eru ekki skuld-
bundnir á neinn hátt og hafa fullt
vald til að hafna öllum tillögum. Hún
segist þó vera spennt yfir þeim
möguleikum sem kunna að koma í
ljós. Alþjóðleg dómnefnd mun úr-
skurða á milli tillagna, en í henni sit-
ur m.a. Borghildur Indriðadóttir
listamaður.
Ljósmynd/Bee Breeders
Ferðaþjónusta Hugmyndir eru uppi um byggingu útsýnisturn við hina vinsælu Grjótagjá í Mývatnssveit
Turn við Grjótagjá
 Alþjóðleg arkitektasamkeppni um útsýnisturn  Upp-
bygging þjónustu fyrir ferðamenn  Þörf á stýringu
12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. ÁGÚST 2020
Sýning í Gallerí Fold 15. - 29. ágúst
UPPRISA
Opið virka daga
10–18,
Laugardaga 12–16
Lokað á sunnudögum
SÓLVEIG HÓLMARSDÓTTIR
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
Gera má ráð fyrir að nær öll íslensk
fyrirtæki hafi orðið fyrir tölvuárás af
einhverju tagi. Þetta segir Sigurður
Sæberg Þorsteinsson, framkvæmda-
stjóri rekstrarlausna Advania, í sam-
tali við Morgunblaðið.
Að því er fram kemur í skýrslu
fyrirtækisins VMware Carbon Black
hafa 99,6% fyrirtækja á Norðurlönd-
unum orðið fyrir tölvuárás. Þá segja
97% sérfræðinga að slíkar árásir séu
sífellt að verða algengari. Spurður
hvort yfirfæra megi tölurnar á Ís-
land kveður Sigurður já við.
„Ég veit ekki nákvæmlega hver
tölfræðin er hér á landi, en ég held
að þetta eigi sömuleiðis við hér
heima. Ég get alveg ímyndað mér að
næstum öll fyrirtæki hafi lent í ein-
hverju slíku,“ segir Sigurður og bæt-
ir við að tölvuárásir geti verið mjög
ólíkar. „Þær geta verið af misjöfnum
toga. Sumar eru sérstaklega mið-
aðar að ákveðnum einstaklingum og
fyrirtækjum, en svo geta aðrar verið
handahófskenndar. Misjafnt er hins-
vegar hvað aðferðum er beitt en sem
betur verður árásaraðilum ekki allt-
af ágengt og tekst þá ekki að valda
skaða,“ segir Sigurður.
Margvíslegar aðferðir
Nefnir hann í því samhengi árásir
allt frá tímabundinni aukinni net-
umferð á ákveðna netþjóna til ein-
hvers konar trójuhesta. „Í sumum
tilfellum reyna árásaraðilar að kaf-
færa fyrirtæki með aukinni net-
umferð. Í öðrum tilfellum er reynt að
koma að óværu hjá fyrirtækjum eða
jafnvel komast inn í samskipti hjá
notendum eða fiska eftir lykilorðum.
Það eru til margar ólíkar tegundir af
tölvuárásum,“ segir Sigurður.
Til að koma í veg fyrir umræddar
árásir setja fyrirtæki upp alls kyns
varnir fyrir tölvukerfi sín. Þá halda
fyrirtæki á borð við Advania
fræðslufundi og bjóða upp á ráðgjöf
og kennslu. „Það eru margvíslegar
tegundir af vörnum. Þetta eru ekki
lengur bara vírusvarnir á tölvubún-
að. Nú eru fyrirtæki komin með
ýmsar aðrar nauðsynlegar leiðir til
að verja sig,“ segir Sigurður.
Erfitt að rekja árásina
Aðspurður segir Sigurður að til-
gangur tölvuárása sé oft óljós. Þá
búi margvíslegar ástæður að baki,
allt frá tilhæfulausum árásum til
skipulagðra aðgerða. „Það eru ótrú-
lega mismunandi markmið með
þessu. Stundum geta það verið inn-
brot og í öðrum tilfellum getur jafn-
vel verið um einhvers konar hefnd-
araðgerðir að ræða. Þetta er bara
eins og í öðrum brotum, það er í raun
enginn munur á tölvuárás og öðrum
innbrotum eða skemmdarverkum.“
Að því er fram kemur í skýrslu
VMware Carbon Black er svokallað
„eyjuhopp“ algengasta aðferð tölvu-
þrjóta á Norðurlöndum. Segir Sig-
urður að slík leið sé þekkt. „Menn
reyna að fara í gegnum aðrar vélar
t.d. samstarfsfyrirtækja og fara það-
an og hakka sig inn. Þetta er oft not-
að og þannig getur verið erfitt að
rekja hvaðan árásin kemur.“
Fyrirtæki verða
fyrir tölvuárásum
 Nær öll íslensk fyrirtæki hafa orðið
fyrir tölvuárás  Nota ýmsar aðferðir
Morgunblaðið/Golli
Tölva Árásir tölvuþrjóta eru sífellt
að verða algengari um heim allan.
Verðlagsstofa skiptaverðs hefur sent
frá sér yfirlýsingu vegna ásakana út-
gerðarfélagsins Samherja á hendur
fréttamanninum Helga Seljan um að
hann hafi, árið 2012, falsað gögn sem
hann notaði í umfjöllun Kastljóss um
meint brot Samherja á gjaldeyrislög-
um. Gögnin komu frá Verðlagsstofu
eins og stofnunin staðfestir nú, en
ekki var unnin sérstök skýrsla heldur
var um Excel-skjal að ræða.
Samherji fer þess á leit við RÚV að
á grundvelli upplýsingalaga verði lög-
manni Samherja afhent skýrsla sem
Helgi Seljan, fréttamaður RÚV, not-
aði sem aðalgagn í umfjöllun sinni um
meint brot Samherja á gjaldeyris-
lögum árið 2012.
Þetta segir í bréfi sem Arnar Þór
Stefánsson, lögmaður Samherja,
sendi Stefáni Eiríkssyni útvarps-
stjóra. Samherji krefst þess að
skýrslan verði afhent innan fimm
daga, ellegar verði málinu skotið til
úrskurðarnefndar um upplýsingamál.
Helgi sagði í samtali við blaðamann
í gær að hann skildi ekki ákall Sam-
herja um birtingu gagna þar sem
fram kæmi að Samherji hefði selt
karfa á undirverði til dótturfélags
síns erlendis. Gögnin hefðu verið birt
áður. Samherji ásakar Helga um að
hafa falsað umrædd gögn í þætti sem
birtist á YouTube-rás fyrirtækisins á
þriðjudag og segir jafnframt í til-
kynningu að fyrirtækið skori á RÚV
að birta umrædd gögn.
Helgi sagði að „væntanlega hefði
Verðlagsstofa gert athugasemd við
það á sínum tíma ef upp hefði komið
grunur að fréttamaður RÚV væri að
reyna að falsa gögn sem koma ættu
frá stofnuninni“. oddurth@mbl.is
Excel-skjal kom
frá Verðlagsstofu
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Skýrsla Samherji fer þess á leit við
RÚV að skýrslan verði afhent.
 Samherji krefst
þess að RÚV af-
hendi skýrsluna