Morgunblaðið - 13.08.2020, Qupperneq 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. ÁGÚST 2020
Það er þung-
bært að fara aft-
ur að lifa við
skert frelsi. Ekki
bara þurfum við
öll að aðlaga okk-
ur nýjum veru-
leika, veruleika
sem ekkert okkar
átti von á að
þurfa að upplifa.
Veruleika sem
við lásum að
hluta til um í sögubókum,
heimsfaraldur. Við neyðumst
til að útiloka okkur frá hlut-
um sem gefa lífinu mikið
gildi. Það að fara í heimsókn
á hjúkrunarheimili, knús,
hitta vini, fara út að borða,
fara út í búð, fara á tónleika,
fara í leikhús, fara í sund og
ótal aðrir hlutir sem flest
okkar gerðu og voru svo
sjálfsagðir.
Lífið í heimsfaraldri
Við bregðumst öll við þess-
um nýja veruleika á ólíkan
hátt, öll erum við að reyna að
gera okkar besta. Ég hef
miklar áhyggjur af andlegri
heilsu okkar Íslendinga og tel
að við verðum að ráðast í að-
gerðir sem miða að því að
sem flestir geti leitað sér
hjálpar. Áður en þetta ástand
skapaðist voru margir sem
áttu um sárt að binda, börn
jafnt sem fullorðnir. Við er-
um með við-
kvæma hópa
sem eiga ekki
jafn auðvelt og
mörg okkar
með það að
gera bara gott
úr þessu. Af
þessum hópum
hef ég þungar
áhyggjur. Við
getum komist í
gegnum þenn-
an brimskafl
með samhentu
átaki þar sem
við gefum andlegri heilsu
þjóðarinnar sérstakan gaum.
Eflum þjónustu
utan stofnana
Það er mikilvægt að efla
þjónustu utan stofnana enda
ekkert mikilvægara en að
mæta fólki strax, grípa inn í
og sinna vandanum áður en
þörf verður á stofnanaúrræði.
Þrátt fyrir að vel sé unnið að
geðheilbrigðismálum hjá
heilsugæslunni á höfuðborg-
arsvæðinu eru þar biðlistar
eftir þjónustu. Það er ól-
íðandi sér í lagi núna á tímum
heimsfaraldurs að bið sé eftir
geðheilbrigðisþjónustu. Það
þarf að grípa þá einstaklinga
sem þurfa aðstoð strax. Ein-
staklinga sem mögulega hafa
misst vinnu, flosnað upp úr
námi, einstaklinga sem þjást
og hafa misst alla von vegna
ástandsins. Þetta verðum við
að gera í samstilltu átaki og
gera það án þess að sjúk-
dómavæða tilfinningalega
erfiðleika fólks sem gengur í
gegnum ótta og eðlilegar til-
finningar. Við eigum sterka
grasrót úrræða þar sem sýnt
hefur verið fram á gríðarlega
góðan árangur. Í heimsfar-
aldri þurfum við því meira en
nokkurn tíma áður að vinna
öll saman og styrkja mun
frekar og efla úrræði þar sem
er opið aðgengi. Við verðum
að styrkja þau úrræði þar
sem fólk fær hjálp strax, úr-
ræði þar sem fólk lendir ekki
á biðlista. Þannig getum við
komist yfir mikinn vanda og
hjálpað gríðarlega mörgum
að taka áfram þátt í lífinu.
Því vil ég skora á alla ráða-
menn þjóðarinnar að fara að
huga virkilega að andlega
þættinum í þessum heimsfar-
aldri, meira en nú þegar hef-
ur verið gert, enda er fátt
mikilvægara en geðheilbrigði
heillar þjóðar.
Geðheilbrigði
þjóðarinnar
Eftir Valgerði
Sigurðardóttur » Áður en þetta
ástand skap-
aðist voru margir
sem áttu um sárt að
binda, börn jafnt
sem fullorðnir.
Valgerður
Sigurðardóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins
valgerdur.sigurdardott-
ir@reykjavik.is
Afkomendum
Ketils Ketils-
sonar, útvegs-
bónda á Suð-
urnesjum, sem
ranglega var
sagður hafa ban-
að síðasta geir-
fuglinum við Ís-
land, sárnaði
löngum að heyra
ósannindi um for-
föður sinn margtuggin; að
hann væri valdur að dauða
síðasta geirfugls jarðarinnar
og hefði þar með rekið smiðs-
höggið á útrýmingu fugla-
stofns. Þetta þekki ég vel frá
móður minni og móðursystur
sem líkaði illa staðhæfingar
og dylgjur um afa sinn í þessa
veru. Þetta rakti ég í ítarlegri
grein í Morgunblaðinu í jan-
úar og vísaði ég í frumheim-
ildir sem tóku af allan vafa
um að hér hafi verið farið
með rangt mál.
Tilefni skrifa minna var ný-
útkomin bók Andra Snæs
Magnasonar rithöfundar, Um
tímann og vatnið. Þar notaði
höfundur þetta ranghermi
sem eins konar dæmisögu og
síðan stílbragð til að skjóta
samtímanum skelk í bringu:
Ef við gáðum ekki að okkur í
umgengni við náttúruna gæti
beðið okkar það hlutskipti að
verða Ketill,
sá sem bæri
ábyrgð á óaf-
sakanlegum
umhverfis-
glæp.
Allt var
þetta sett fram
í eins konar
trúnaðar-
samtali höf-
undar við les-
endur sína þar
sem afar hans
og ömmur og
allur frænd-
garður kemur við sögu í
mildilegu og ástríku sam-
hengi. Það var einmitt það
sem varð þess valdandi að ég
taldi að Andri Snær myndi
hafa skilning á viðkvæmni
annarra þegar þeirra fjöl-
skylda væri borin röngum og
ósanngjörnum sökum. Þegar
ensk þýðing bókar hans kom
á markað fyrir fáeinum dög-
um beið ég þess að sjá hvern-
ig hann bætti fyrir það sem
rangt hafði verið hermt af
hans hálfu.
Í stað þess að fullyrða að
Ketill hefði banað síðasta
geirfuglinum er hann nú
sagður hafa iðulega verið
sakaður um drápið og síðan
er klykkt út með því að vara
mannkynið við því hlutskipti
að enda sem Ketill. Eins og
fyrri daginn!
Ég stóð í þeirri trú að jafn
ritsnjöllum manni og Andra
Snæ Magnasyni yrði ekki
skotaskuld úr því að bæta
fyrir mistök sín og þá jafnvel
nýta þau til að sýna fram á
mikilvægi þess að hafa það
sem sannara reynist. Þannig
hélt ég að þeir menn hugsuðu
sem langaði til að verða
marktækir í umræðu um
framtíð jarðarinnar, vildu
fljúga hátt í nafni sannleik-
ans, ekki bara hér á landi
heldur um heiminn allan eða
hvað annað vakir fyrir mönn-
um sem láta þýða orð sín á
heimstungurnar svo boð-
skapur þeirra geti borist sem
víðast?
Þetta reynist Andra Snæ
ofviða. En nú hefur eitthvað
gerst innra með mér. Það
sem mér þótti einu sinni vera
dapurlegt hlutskipti móður-
fólks mín er það ekki lengur
eftir að hið rétta hefur komið
fram.
Öðru máli gegnir með
Andra Snæ. Nú þykir mér
þetta fyrst og fremst vera
hans niðurlag.
Dapurlegt fyrir
Andra Snæ
Eftir Ólaf
Bjarna
Andrésson
Ólafur Bjarni
Andrésson
» Þetta reynist
Andra Snæ of-
viða. En nú hefur
eitthvað gerst innra
með mér.
Höfundur er afkomandi Ketils
Ketilssonar.