Ægir - 2019, Blaðsíða 6

Efling grunnrannsókna á loðnustofninum er fyrir löngu orð-
in tímabær. Það hefur nánast verið líkt og náttúrulögmál að
mikil óvissa sé um loðnustofninn, stærð hans og mögulegar
veiðar á næstu vertíð. Oftar en ekki hefur ræst úr þegar
loðnan er mæld í upphafi árs og gefinn út byrjunarkvóti á
veiðar sem svo aftur hefur gjarnan verið aukinn. Svona er
staðan einmitt núna að loknum haustmælingum á loðnu. Ekki
eru forsendur til að mæla með upphafskvóta að óbreyttu og
eina vonin er sú að meira sjáist í mælingum þegar kemur
fram yfir áramótin. Gerist það ekki verður loðnuleysisár –
annað árið í röð.
Fyrir það fyrsta er stóra áhyggjuefnið hvort staðan á
loðnustofninum muni til lengri tíma hafa áhrif á okkar helstu
nytjategund, þorskinn. Líkt og Siggeir Stefánsson, fram-
leiðslustjóri hjá Ísfélagi Vestmannaeyja á Þórshöfn, bendir á
hér í blaðinu vekur það athygli margra sem með þessum mál-
um fylgjast náið hvaða breyting hefur orðið á göngumynstri
loðnunnar miðað við síðustu áratugi. Í ljósi þess hversu mik-
ilvæg undirstaða loðnan er í fæðukeðju þorsksins hljóta að
vakna spurningar sem þær hvort með breyttu mynstri loðn-
unnar verði breyting á hefðbundnum uppeldis- og hrygning-
arstöðum þorsksins við landið. Og í því ljósi er að sjálfsögðu
mikilvægust sú spurning hvort niðursveiflan í loðnunni sem
augljóslega er þessa stundina geti staðið öllu lengur án þess
að hafa áhrif á þorskstofninn.
Síðan er hitt atriðið; afleiðingar þess að hinar mikilvægu
útflutningsvörur sem loðnuafurðirnar eru hverfa úr tekjuöfl-
un þjóðarbúsins. Áhrifanna gætir um allt samfélagið en af
sjálfu leiðir að þau eru allra sýnilegust í nærsamfélagi sjávar-
byggðanna sem að stórum hluta byggja á veiðum og vinnslu
loðnu. Tekjur hverfa úr heimilisbókhaldi starfsfólks, fyrirtæk-
in þurfa að bregðast við, hafnirnar missa spón úr sínum aski,
sveitarfélögin þurfa að endurskoða síðar útgjaldaáætlanir,
þjónustu og framkvæmdir vegna minni tekna. Þjónustufyrir-
tækin í sjávarútvegi finna strax fyrir minni umsvifum, áhrif-
in sjást í sölustarfi, flutningum og þannig mætti lengi telja.
Útflutningstekjur sjávarafurða árið 2017 námu um 18 millj-
örðum króna og munar um minna. Þrátt fyrir að sjávarút-
vegsgreininni hafi tekist að styrkja undirstöður uppsjávar-
veiða- og vinnslu á undanförnum árum frá því sem var þeg-
ar nánast eingöngu var sótt í loðnu og síld eru loðnuveiðarn-
ar engu að síður vertíð sem hefur verið burðarásinn í at-
vinnulífi margra byggðarlaga á fyrstu mánuðum ársins. Ekk-
ert getur komið í staðinn.
Liggur skýringin í breytingum í náttúrunni, loftslagsþró-
un, of miklum veiðum, formi veiða eða einhverju allt öðru?
Svör við þeim spurningum þurfa að fást en það mun ekki
gerast nema grunnrannsóknir á loðnu verði auknar. Lífríkis-
ins vegna, ekki síst.
Jóhann Ólafur Halldórsson skrifar
Loðnurannsóknir verður að efla
Vökvakerfislausnir
Vökvadælur, vökvamótorar
og stjórnbúnaður

Danfoss hf. Skútuvogi 6, 104 Reykjavík, Sími: 510 4100
www.danfoss.is
Stjórnbúnaður skipa. Tæknibúnaður sem ætlaður
er til notkunar á sjó mætir erfiðustu hugsanlegu
skilyrðum. Álag óblíðrar náttúru, miklar
hitabreytingar og stöðugur ágangur af söltum
sjó, eykur þörf viðskiptavina fyrir áreiðanlegan
og skilvirkan búnað.
Út gef andi:
Ritform ehf. ISSN 0001-9038
Rit stjórn:
Ritform ehf. Glerárgötu 24, Ak ur eyri.
Rit stjór i:
Jóhann Ólafur Hall dórs son (ábm.)
GSM 899-9865.
Net fang: johann@ritform.is
Aug lýs ing ar:
Inga Ágústsdóttir.
inga@ritform.is
Hönnun & umbrot:
Ritform ehf.
Suðurlandsbraut 30, Reykjavík.
Sími 515-5215.
Á skrift:
Hálfsársáskrift að Ægi kostar 6800 kr.
Áskriftar símar 515-5215 & 515-5205.
Af Ægi koma út 10 tölublöð á ári.
Eft ir prent un og ívitn un er heim il,
sé heim ild ar get ið.
Leiðari
6