Morgunblaðið - 13.10.2020, Qupperneq 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 2020
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
AÐRAR MYNDIR Í
SÝNINGU:
* Agnes
* The Secret : Dare to
Dream
* Unhinged
* A Hidden Life
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
FYRSTA STÓRMYND ÁRSINS
Nýjasta Meistaraverk
Christopher Nolan
★★★★★
★★★★★
★★★★★
The Guardian
The Times
The Telegraph
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
MÖGNUÐ MYND SEM
GAGNRÝNENDUR HLAÐA LOFI :
★★★★★
★★★★★
★★★★★
Roger Ebert.com
San Fransisco Cronicle
The Playlist
88%
HEIMSFRUMSÝNING
SPLÚNKUNÝ MYND FYRIR
ALLA FJÖLSKYLDUNA
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI.
Heimur versnandi fer hefurverið haft á orði í ára-tugi. Hvað sem hæft er íþeirri staðhæfingu er
ljóst af lestri Eplamannsins að víða
er pottur brotinn, að minnsta kosti í
skáldheimi í Danmörku, og fáum eða
engum að treysta.
Anne Mette Hancock er með putt-
ann á púlsinum og lætur ekkert sem
máli skiptir í brothættum heimi sér
óviðkomandi í þessari spennusögu.
Börn og sú ábyrgð sem þeim fylgir
er rauður þráður út í gegn, en inn í
veröld barna
blandast vanda-
mál heima fyrir
og í skóla, einelti,
ofbeldi, stríð,
barátta fyrir
betra lífi, leitin
eilífa, græna
grasið og læk-
urinn.
Ekkert er heil-
agra en blessuð
börnin og enn og aftur skal endur-
tekið að alltof langt er seilst í von um
vinsældir og sölu með því að byggja
glæpasögur á ofbeldi gegn börnum.
Börn sem viðfangsefni í bókum er
mjög vandmeðfarið efni en að því
sögðu er ástæða til að hrósa höfundi
fyrir nálgunina, sem er varfærin og
raunsæ.
Hrein unun er að fylgjast með
blaðakonunni Heloise Kaldan og lög-
reglumanninum Erik Schäfer. Þau
hafa gengið í gegnum ýmislegt og
reynslan gagnast þeim í erfiðustu
ákvörðunum. Lífið á sér ýmsar
spegilmyndir og erfitt getur reynst
að feta einstigið, en það er þessi
innri barátta sem engu að síður vísar
veginn og í flestum tilfellum til góðs.
Samspil einkalífs og vinnu er listi-
lega fléttað saman og þótt hindranir
virðist óyfirstíganlegar er það seigl-
an, vissan um að gera rétt, sem hef-
ur vinninginn.
Eplamaðurinn er bæði spennandi
glæpasaga og áhrifamikil og raunsæ
samtímasaga sem nístir inn að beini.
Hún er mjög vel skrifuð, þýðingin er
lipur, þráðurinn vel uppbyggður og
helstu persónur sannfærandi. Varla
hægt að biðja um mikið meira.
Anne Mette Hancock „Eplamað-
urinn er bæði spennandi glæpasaga
og áhrifamikil og raunsæ sam-
tímasaga sem nístir inn að beini.“
Brotalamir í
kerfinu og
fáum að treysta
Glæpasaga
Eplamaðurinn bbbbm
Eftir Anne Mette Hancock.
Nanna B. Þórsdóttir þýddi.
JPV útgáfa, 2020. Kilja. 320 bls.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR
Hvernig upplifun er þaðað missa tökin á raun-veruleikanum og fara ígeðrof? Með öðrum orð-
um: Hvernig upplifun er að missa
vitið?
Þeir sem vilja fá svar við þeirri
spurningu ættu að lesa þessa bók
hennar Höllu Birgisdóttur, því þar
gefur hún lesendum innsýn í það
hvernig er að vera manneskja sem
gengur í gegnum slíka reynslu.
Frásögn Höllu er mjög persónu-
leg og studd mörgum myndum,
teikningum eftir hana sjálfa. Sam-
spil teikninga og texta gerir það að
verkum að lesandinn færist enn
nær persónunni, Höllu sjálfri, sem
er fyrir vikið ekki aðeins að segja
okkur heldur líka sýna okkur
hvernig þessi skelfilega reynsla
var.
Frásögn Höllu hefst á því þegar
hún rétt rúmlega tvítug mynd-
listarkona, móðir tveggja ára
stúlku og sambýliskona barnsföður,
er stödd á flugvelli í London þar
sem litla fjölskyldan er á leið í frí
til Madridar. Þar fara einkenni
geðrofs að láta á sér kræla og við
fylgjum Höllu áfram í tíma, fáum
að verða samferða hugsunum henn-
ar þar sem einkennin magnast og
hún endar á geðsjúkrahúsi í
London.
Þaðan fer hún heim til Íslands,
versnar aftur og fer á geðdeild
Landspítala þar sem hún dvelur til
meðferðar uns hún er útskrifuð.
Þetta er nokkurra mánaða ferli
og það er magnað að fá að fylgjast
með hugsunum hennar og líðan þar
sem hún hverfur inn í hliðarveru-
leika sem er
öðrum hulinn,
en þar telur hún
sig vera þátttak-
anda í raunveru-
leikasjónvarps-
þætti. Allt í
kringum hana
verður að tákn-
um sem beinast
beint að henni
og hún hverfur í raun alveg inn í
hliðarveruleika svo fólk í raun-
heimum nær ekki til hennar.
Frásögn Höllu er einlæg og án
dramatíkur, hún segir frá þessu
eins og það var og það er sannar-
lega fróðlegt fyrir fólk sem aldrei
hefur lent í slíkum ósköpum og
ætti líka að hjálpa fólki að skilja þá
einstaklinga sem ganga í gegnum
það að missa gjörsamlega tökin á
hugsunum sínum, hverfa inn í ann-
an heim. Halla segir á einum stað í
bókinni að hún hugsi oft um alla þá
sem eigi svona undarlegar minn-
ingar, líkt og hún, sem enginn spyr
um, enginn talar um og enginn vill
vita að séu til. „Það afskrifar upp-
lifunina sem óraunverulega en mál-
ið er að hún er raunveruleg.“ (bls.
90)
Halla segir á öðrum stað í bók-
inni að hún sé að skrifa og teikna
þessa sögu til að hjálpa öðrum, og
fyrir vikið vilji hún ekki hafa sjón-
arhornið einhliða. Sjónarhorn Þor-
valds, bróður kærasta hennar, fær
nokkrar blaðsíður og þegar á frá-
sögnina líður koma einnig inn brot
úr læknaskýrslum. Einnig fáum við
að vita öðru hvoru sjónarhorn kær-
astans. Allt gefur það frásögninni
aukna dýpt, rétt eins og myndirnar
bæta miklu við textann.
Sannarlega er það áhugavert að
fá að upplifa það ógnarástand að
vera í geðrofi, í gegnum frásögn
ungrar konu sem lýsir eigin
reynslu. Höllu tekst með samspili
texta og mynda að skapa hér fag-
urt og áhrifamikið bókverk.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Höfundurinn „Höllu tekst með samspili texta og mynda að skapa hér fagurt
og áhrifamikið bókverk,“ segir gagnrýnandi um verk Höllu Birgisdóttur.
Enginn spyr um
undarlegar minningar
Sjálfsævisögulegt bókverk
Tók ég eftir því þá
eða tók ég eftir því eftir á?
bbbbn
Eftir Höllu Birgisdóttur.
IYFAC útgáfa, 2020. Kilja, 160 bls.
KRISTÍN HEIÐA
KRISTINSDÓTTIR
BÆKUR