Morgunblaðið - 23.10.2020, Blaðsíða 36

Opna á gríðarstóran markað vetnis
Sighvatur Bjarnason
sighvaturb@mbl.is
Viljayfirlýsing Landsvirkjunar og
hafnaryfirvalda í Rotterdam um for-
skoðun á útflutningi á grænu vetni
frá Íslandi til Hollands, má rekja til
þess að heimsbyggðin leitar nú nýrra
orkugjafa og leiða til að minnka notk-
un jarðefnaeldsneytis.
Vetni er talinn einn af lykilþáttum í
orkuskiptaáformum Evrópusam-
bandsins á næstu árum og segir
Hörður Arnarson, forstjóri Lands-
virkjunar, að „vetni er án efa einn af
orkumiðlum framtíðarinnar og mjög
spennandi kostur í baráttunni við
loftslagsbreytingar. Með því að nota
vetni sem miðil getum við flutt end-
urnýjanlega orku út til meginlands
Evrópu og því aukið framlag okkar til
þeirra hnattrænu orkuskipta sem eru
óumflýjanleg.“
Hollensk yfirvöld höfðu beðið
hafnaryfirvöld í Rotterdam að kort-
leggja hvaðan hægt væri að finna
grænt vetni til að fullnægja þörfum
evrópskra neytenda, sem hefur nú
skilað sér í umræddri viljayfirlýs-
ingu. Margar spurningar vakna um
tækifæri Íslands á þessum markaði
og náði blaðamaður tali af Haraldi
Hallgrímssyni, forstöðumanni sölu-
og viðskiptaþróunar hjá Landsvirk-
un.
Ungur en stór markaður í þróun
„Við horfum á þetta sem stórt
tækifæri út við sjóndeildarhringinn,“
segir Haraldur um vetnismarkaðinn í
Evrópu. Hann segir erfitt að tíma-
setja nákvæmlega hvernig málin þró-
ist; mikilvægast í þessu sé að starfa
með aðila sem er leiðandi og hefur
mikla þekkingu á flutningum; sem
muni vega þungt við hugsanlega
framleiðslu vetnis hér á landi. Rotter-
dam-höfn sé mjög framsækin á þessu
sviði og þaðan liggi leiðir ekki bara til
Hollands, heldur lengst inn í Evrópu,
þar sem krafan um orkuskipti er hvað
sterkust. Holland sé vel staðsett og
ætli sér að vera leiðandi á þessu sviði
og því um mikilvægan samstarsaðila
að ræða fyrir Landsvirkjun sem
orkufyrirtæki með sérhæfingu í end-
urnýjanlegri orku.
Gríðarstór markaður vetnis
Það er erfitt að tímasetja þróunina
varðandi notkun vetnis í orkuskiptum
að sögn Haraldar, en þegar markað-
urinn taki við sér verði hann gríðar-
stór. Málið sé flókið og því þurfi að
nota tímann vel til undirbúnings.
Reyndar telur Haraldur að tækifærin
séu nær í tíma hér innanlands, þótt
þau verði ekki á sama skala. Fram-
boðsgeta hér á landi verði aldrei ann-
að en lítið brot af eftirspurn Evrópu-
markaðar.
Spurn eftir grænni orku
Spurður um hvort erlendir mark-
aðir verði tilbúnir til að greiða fyrir
græna orkugjafa segir Haraldur:
„Það er alveg skýrt að það er vaxandi
eftirspurn eftir grænni orku, alveg
sama í hvaða formi hún er, hvort sem
það er raforka eða vetni.“ Hann bætir
við að það sé ein forsenda þess að
Hollendingar hafi áhuga á samstarfi
við Landsvirkjun, einmitt vegna þess
að hún bjóði úrvalsvöru sem sé eft-
irsótt sem slík.
Framleiðsla á
vetni við Ljósafoss
Enn sem komið er er vetni ekki
framleitt hér á landi, en
Landsvirkjun tilkynnti nýlega að
kannaðir yrðu möguleikar á fram-
leiðslu þess við Ljósafossstöð. Fram-
leiðslan færi fram með rafgreiningu
vatns, sem skilur að vetni og súrefni.
Með endurnýjanlegum orkugjöfum er
því um umhverfisvæna framleiðslu að
ræða sem er laus við útblástur gróð-
urhúsategunda.
Vetni er nú þegar notað í ýmiss kon-
ar iðnað t.d. í framleiðslu á ammoníaki
en hefur sem orkugjafi fengið aukið
vægi með áformum um orkuskipti.
Það þykir henta illa að drífa þyngri
farartæki með rafmagni og því er
horft til vetnis sem orkugjafa fyrir
flutningabíla, skip og jafnvel flugvélar
framtíðarinnar.
Verði af áformum Landsvirkjunar
verður fyrsta vetnisstöð landsins í 700
fermetra byggingu við Ljósafoss og er
áætlað að 10 MW myndu framleiða
nægilegt vetni til að drífa áfram t.d.
alla vagna Strætó.
Það gefur til kynna hversu mikla
framleiðslu þarf til að mæta orku-
skiptum álfunnar og hver eftirspurnin
kann að verða í náinni framtíð.
 Einn af lykilorkugjöfum í orkuskiptum framtíðarinnar  Landsvirkjun horfir til risamarkaðar
Ljósmynd/Aðsend
Nýting Ljósafossvirkjun gæti orðið miðstöð fyrstu vetnisframleiðslu hér á
landi, en Landsvirkjun horfir til hins stóra Evrópumarkaðar við sölu á vetni.
Hörður
Arnarson
Haraldur
Hallgrímsson
36 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. OKTÓBER 2020
NETKAST 7.- 12. okt.
  

  
HERRA GÖTUSKÓR MEÐ
MEMORY FOAM INNLEGGI
 
  ! 
 " 
23. október 2020
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 138.82
Sterlingspund 181.37
Kanadadalur 105.79
Dönsk króna 22.114
Norsk króna 15.059
Sænsk króna 15.879
Svissn. franki 153.59
Japanskt jen 1.3239
SDR 197.08
Evra 164.6
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 194.0426
Hrávöruverð
Gull 1918.95 ($/únsa)
Ál 1826.0 ($/tonn) LME
Hráolía 42.91 ($/fatið) Brent
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Fasteignafélagið Reitir lauk í gær við
hlutafjárútboð sem efnt var til í því
skyni að styrkja eigið fé félagsins.
Voru 120 milljónir nýrra hluta boðnir
til sölu á genginu 43. Var ætlunin því
að safna allt að 5.160 milljónum króna
í formi nýs hlutafjár.
Var útboðið tvískipt, annars vegar
tilboð með forgangsrétti sem hluthaf-
ar félagsins gátu lagt inn og hins veg-
ar almennu hluti sem aðrir fjárfestar
gátu tekið þátt í.
Fjármálafyrirtækið Arctica Fin-
ance var umsjónaraðili útboðsins fyrir
hönd Reita.
Alls bárust áskriftir fyrir ríflega
274,7 milljónum hluta og því var 129%
umframspurn eftir hinum nýju hlut-
um. Fengu því þeir sem þátt tóku í
forgangsréttinum skertan hlut miðað
við framlögð tilboð og almenni hlutinn
strokaðist alfarið út.
Guðjón Auðunsson, forstjóri Reita,
var að vonum ánægður með niðurstöð-
una og segir í henni felast skýr skila-
boð frá markaðnum.
Minnkuðu útboðið um 40%
Upphaflegar áætlanir gerðu ráð
fyrir því að sækja allt að 200 milljónir
hluta í útboðinu og að það væri gert til
þess að lækka skuldahlutföll félagsins
og búa það betur undir að sækja þau
tækifæri á markaðnum sem gætu
skapast á komandi misserum.
Jón Þór Sigurvinsson, forstöðumað-
ur fyrirtækjaráðgjafar hjá Arctica
Finance, segir að undirbúningur fyrir
útboðið hafi gengið vel. Á markaðnum
hafi meðal annars verið litið til þess að
skuldahlutföll fasteignafélaga hér á
landi séu hærri en gengur og gerist
meðal fasteignafélaga annarra skand-
inavískra ríkja.
„Markaðurinn hefur horft til þessa,
ekki síst í ljósi þess að vaxtastigið hér
á landi er hærra en í samanburðar-
löndunum. Álagið á skuldir félaganna
hefur sömuleiðis ekki fylgt lækkandi
vaxtastigi hér heima. Það kann að
skýrast meðal annars af því að
skuldahlutföll fasteignafélaganna
þyki í hærri kantinum hér á landi,“
segir Jón Þór. Hann segir einnig að
sögulega hafi myndast talsverð kaup-
tækifæri á fasteignamarkaði við að-
stæður sem þessar.
Gagnrýni kom fram á þessar fyrir-
ætlanir í hópi hluthafa og töldu einka-
fjárfestar að þarna væru stigin of stór
skref sem þynna myndu út hluti nú-
verandi hluthafa. Tillit var tekið til
þessara sjónarmiða og útboðið
minnkað um 40% og niður í fyrr-
nefnda 120 milljónir hluta. Hlaut til-
lagan um hlutafjáraukninguna stuðn-
ing 85% þeirra hlutahafa sem mættu
til hluthafafundar um málið.
Spurður út í hvernig fjármagninu
verði varið segir Guðjón að það verði
fyrst í stað notað til þess að lækka
skuldahlutfallið og fer það úr 63% í
u.þ.b. 60%.
„Ef við hefðum verið með einhver
ákveðin fjárfestingarverkefni á borð-
inu í útboðsferlinu þá hefðum við gef-
ið það út. Svo var ekki. En það er hins
vegar ljóst að eftir að við létum vita af
því að við hygðumst safna auknu
hlutafé og að það væri að hluta til gert
til þess að geta sótt fram á markaðn-
um þá hefur símtölum til okkar fjölg-
að mjög. Það eru margir sem hafa
áhuga á því að efna til fasteignavið-
skipta við okkur,“ segir Guðjón.
Hann segir ljóst að afleiðingar kór-
ónuveirunnar séu enn að koma fram
og að vænta megi aukinnar sam-
þjöppunar á markaðnum með at-
vinnuhúsnæði.
„Það er ljóst að aðgerðir þær sem
stjórnvöld hafa gripið til á borð við
greiðsluskjól og frystingar bankalána
munu taka enda og þá þarf að koma
hlutum í eðlilegt horf og í mörgum til-
vikum mun það felast í samþjöppun.
Það mun skipta miklu máli að á mark-
aðnum sé öflugt fasteignafélag sem
hafi getu til þess að stíga inn í slík
verkefni. Eftir þetta hlutafjárútboð
eru Reitir svo sannarlega í þeirri
stöðu.“
Reitir sóttu 5 milljarða
 Eftirspurnin var rúmlega tvöföld í hlutafjárútboði
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Byggingar Hótel Borg við Austurvöll er hluti af gríðarstóru eignasafni
Reita ásamt mörgum öðrum hótelbyggingum á höfuðborgarsvæðinu.
Jón Þór
Sigurvinsson
Guðjón
Auðunsson
● Tryggingafélagið VÍS hagnaðist um
ríflega milljarð króna á þriðja ársfjórð-
ungi, samanborið við 394 milljóna
króna tap yfir sama tímabil í fyrra. Tap
VÍS það sem af er ári nemur 15 millj-
ónum króna.
Iðgjöld félagsins námu 5,7 millj-
örðum á þriðja fjórðungi og lækkuðu
um 260 milljónir frá sama fjórðungi
2019. Fjárfestingartekjur voru já-
kvæðar um 1,1 milljarð en voru 237
milljónir króna í fyrra.
Samsett hlutfall var 94,5% á fjórð-
ungnum og lækkaði frá sama tímabili í
fyrra þegar það var 99,7%.
Uppfærð afkomuspá gerir ráð fyrir
að hagnaður félagsins fyrir skatta verði
390 milljónir króna á árinu.
Hagnaðist um milljarð
FINNA.is