Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.10.2020, Side 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.10. 2020
S
einustu kappræðu vegna forsetakosn-
inga í Bandaríkjunum lauk á fimmtu-
dagskvöld.
Tími kappræðna
Demókratar og Joe Biden sjálfur höfðu orðað það
hvað eftir annað að vegna veirufaraldursins væri
öruggast að blása allar kappræður af. Augljóst virtist
að þeir teldu nokkra hættu vera á að Joe Biden kynni
að fipast illa þegar mest væri undir, eins og hann hafði
iðulega gert þegar pressan var lítil sem engin. Þeir
náðu með hjálp innanbúðarmanna einni kappræðu
burt með því að gera kröfu um að forsetaefnin breyttu
sér í nettröll
Það hlálega er að það máttu allir vita að þeir ótt-
uðust að í kappræðunum myndi blasa við hversu vara-
forsetanum fyrrverandi hefði farið aftur.
Það hefur stundum verið óþægilegt fyrir aðra við-
stadda þegar Biden veit ekki hvar hann er staddur þá
stundina og jafnvel ekki um hvaða vegtyllu hann er að
berjast!
Þótt veiran sé afsökunin þá er feimni út af þessu
meginástæða þess að Biden var geymdur ofan í kjall-
ara mánuðum saman á meðan „the mainstream
media“ hefur séð um kosningabaráttuna fyrir demó-
krata af grátlegri óskammfeilni. Þau tárfella vegna
niðurlægingar bandarískrar fréttamennsku sem mun
taka ár og daga að jafna sig.
Hvor vann?
Mjög er spurt og spunnið um hvor kappanna hafi
komið sem sigurvegari frá kappræðunum.
Nú, þegar einungis er rétt rúm vika til kosninga,
mundi þorri áhorfenda sjálfsagt láta sína einkunn ráð-
ast af pólitískri afstöðu.
En þegar horft er til minnihluta áhorfenda, þeirra
sem eiga óuppgert við sig hvorn skuli kjósa, virðist
matið vera líkast þessu: Fyrri kappræðan var mikil-
vægari en hin síðari þar sem lengra var í kjördag þá
og fleiri óákveðnari. Trump hafði ekki þann árangur
sem kannanir bentu til að hann þyrfti í þeirri kapp-
ræðu.
Stjórnandinn, demókratinn Chris Wallace, hafði
ekki fulla stjórn á umræðunni og hefur eftir að henni
lauk skellt skuldinni á Trump. Báðir frambjóðendur
hefðu kallað fram í fyrir andstæðingnum og sér sem
stjórnanda. En Trump hefði þó verið sýnu ágengari.
Kannski gekk Wallace of langt í að reyna að ná
stjórninni og var, eins og hendir fræga fréttamenn, of
upptekinn af því hvernig hans persóna kæmi út úr
umræðunni. En aðferð hans gerði sitt til þess að um-
ræðan flaut illa, og það eyðileggur kappræður. Trump
hafði lengi beðið þess að komast í færi við Biden þar
sem hann nyti ekki verndar kjallaraveggjanna og
fengi ekki aðeins skriflegar spurningar í hendur held-
ur svörin líka. Fyrir klaufaskap kom Biden sjálfur upp
um þetta þægilega fyrirkomulag.
Biden var fjarri því að vera eftirminnilegur í fyrri
kappræðunni. Slíkt myndi í nær öllum öðrum tilvikum
hafa verið afleitt fyrir frambjóðanda. En það gilti ekki
um Joe Biden í þetta sinn. Meginatriðið var að hann
færi ekki út af sporinu með pínlegum hætti, sem væri í
kjölfarið hægt að halda lifandi með óþægilegum aug-
lýsingum kvölds og morgna þá daga sem eftir eru til
kosninga. Biden sagði ekki nema eina eftirminnilega
setningu sem var „haltu kjafti, maður!“ og einhverjum
stuðningsmönnum þótti það sýna lífsmark. Lífsmark í
staðinn fyrir sjálfsmark er allt sem við þurfum, sagði
klapplið Bidens sem óttaðist stórslys.
Það segir hins vegar hrópandi sögu um fátæklega
burði framboðsins að fylgjendur þess skuli anda létt-
ara þegar forsetaefni heldur nokkurn veginn þræði í
fullar 90 mínútur. Umsjónarmenn framboðsins töldu
sinn mann komast stórslysalaust frá fyrri kappræð-
unni. Næsta verkefnið væri að hafa karlinn í kjall-
aranum og klára svo seinni kappræðurnar, sem ekki
væru nærri eins háskalegar og hinar fyrri. Þá væru
það kosningarnar sem Biden kæmi hvergi nærri. Og
eftir sigurinn sem kannanir segja nær öruggan er
næst að færa karlinn upp úr kjallaranum í Delaware
og niður í margra hæða byrgi Hvíta hússins og láta því
næst harðsósíalistann Harris um framhaldið ofan jarð-
ar.
Niðurstaðan
Ýmsir umsagnarmenn um kappræðurnar, og stuðn-
ingsmenn forsetans á meðal þeirra, telja sem sagt að
Biden hafi sloppið fyrir horn. Enda hafi ekki verið lík-
legt að annað myndi gerast þar sem umræðustjórinn
væri flokksbundinn andstæðingur repúblikana og for-
setans. En það óvenjulega er að þeir bæta við að
Trump geti einnig kennt sjálfum sér um og þá óháð því
að Biden hafi komist hjá því að velta sjálfur framboðs-
kerru sinni, sem auðvitað hefði verið draumastaðan.
Þeir viðurkenna að Trump sýni jafnan á sér sína hlið
á fjöldafundum með stuðningsmönnum. Þar fer hann
mikinn og lætur allt flakka og fær flottar undirtektir.
Og fjandsamlegur fjölmiðlafjöldinn tekur upp glanna-
legar setningar, úr samhengi ef þarf, og birtir ótt og
títt. Um það tjóir ekki að tala.
Trump gefur þessi færi á sér, réttilega sannfærður
um að hann þurfi að kveikja eldmóð í sínu liði. En
stjórnendur framboðs hans vita vel að hann vinnur
aldrei kosningarnar á stuðningi síns harða liðs einum.
Þess vegna þurfti hann sárlega á því að halda að
höfða til 5 -7 prósentanna óákveðnu í fyrri kappræð-
unni í þeirri von að þau fleyttu honum yfir vinningslín-
una. En vegna kapps og ákafa hafi hann misst það
tækifæri.
En svo?
Trump gekk vissulega mun betur í öllum efnum í síð-
ara einvíginu. En gallinn er að þá voru mun færri óá-
kveðnir eftir og tugir milljóna hafa þegar sent sitt at-
kvæði í pósti frímerkt af demókrötum. Hér er ekki
átt við utankjörfundaratkvæði sem við þekkjum,
heldur er átt við atkvæði greidd á seðla sem menn
hafa pantað að fá heim til „kjósenda“ í sumum ríkjum
og er svo safnað af útsendurum flokka og komið á
talningarstað!
Eftirlitsmenn með kosningum í ríkjum sem komin
eru stutt á lýðræðisbraut myndu fordæma slíkan
framgang harðlega og telja að hann gæti leitt til
ógildingar kosninga. En slíkt er ekki gert í einu
stærsta lýðræðisríki heims, enda sætir það ekki slíku
eftirliti og myndi aldrei sætta sig við það.
Við það bætist að demókratar hafa barist gegn og
komið í veg fyrir að kjósendur sýni persónuskilríki á
kjörstað, sem er víðast annars staðar algild regla.
Bera demókratar það fyrir sig að krafa um persónu-
skilríki sé með einhverjum dularfullum hætti árás á
kjósendur úr röðum minnihlutahópa, einkum blökku-
manna! Verður ekki betur séð en að slík fullyrðing sé
miklu fremur mjög niðurlægjandi gagnvart þeim
stóra hópi.
Kannanir um fylgi hafa lengst af sýnt að Joe Biden
hafi 9-12 prósenta forskot á forsetann. En seinustu
tvo daga sýna kannanir þennan mun kominn niður í
4-5% sem væru mikil tíðindi. En skýringarfólk vestra
bendir á að áður hafi komið könnunardagar sem hafi
sýnt slíka sveiflu, þótt beggja vegna, dagana á undan
og eftir, hafi munurinn svo haldist sá sem áður var
nefndur. En haldist þessi nýi munur næstu daga, þá
er ekki útilokað að vonir forsetans séu að glæðast á
Stutt í raunverulega
niðurstöðu
’Frægt er að Lyndon Johnson varafor-setaefni tryggði þá að í kosningum í Tex-as „kysu“ tugir þúsunda látinna manna for-setaefni sitt. Það er að segja að kosið var í
þeirra nafni.
Reykjavíkurbréf23.10.20