Morgunblaðið - 09.11.2020, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. NÓVEMBER 2020
Oddur Þórðarson
oddurth@mbl.is
Í mati fjölmiðlanefndar á því hvort
RÚV hafi uppfyllt almannaþjónustu-
hlutverk sitt á árinu 2018, sem kom út
í október, er meðal annars gerð at-
hugasemd við
hvernig RÚV
skilgreinir kaup
sín af sjálfstæðum
framleiðendum.
RÚV er sam-
kvæmt lögum
skylt að verja 10
prósentum af
heildartekjum
sínum á árinu
2018 til kaupa eða
meðframleiðslu á efni frá sjálfstæð-
um framleiðendum. Í greinargerð
RÚV kemur fram að kaup af sjálf-
stæðum framleiðendum árið 2018
hafi verið 13,24 prósent. Við nánari
skoðun kemur í ljós að stór hluti af
þessum greiðslum rann til verktaka.
Samkvæmt lista yfir kaup RÚV af
sjálfstæðum framleiðendum voru
verktakagreiðslur til dagskrárgerð-
arfólks, framleiðenda og myndatöku-
manna hjá RÚV meðal þess sem talið
var til kaupa af sjálfstæðum framleið-
endum. Þar á meðal voru greiðslur til
einstaklinga sem störfuðu fyrir
íþróttadeild og við sjónvarpsþættina
Menninguna, Landann, Gettu betur,
Silfrið og Vikuna.
Hluti greiðslnanna sem skilgreind-
ar voru til sjálfstæðra framleiðenda
var til verktaka sem hafa það að að-
alstarfi að sinna íþróttafréttum eða
dagskrágerð í sjónvarpsþáttum RÚV
og eru hluti af daglegri eða vikulegri
dagskrá. Auk þess sem þessir ein-
staklingar voru fram til 8. júlí 2020
skráðir sem starfsmenn RÚV á vefn-
um og með eigið netfang á netþjóni
RÚV. Þessar upplýsingar um starfs-
menn voru fjarlægðar af vef RÚV
hinn 8. júlí.
Fjölmiðlanefnd telur ríka ástæðu
til þess að gerðar verði ríkari kröfur
um sjálfstæði hinna sjálfstæðu fram-
leiðenda sem greiðslur RÚV renna
til. Í skýrslunni kemur fram að
mennta- og menningarmálaráðu-
neytið ætli að breyta samnings-
ákvæðunum um sjálfstæða framleið-
endur í drögum að nýjum þjónustu-
samningi með þeim hætti að aðeins
verði gerð krafa um kaup af sjálf-
stæðum framleiðendum.
Ekki í anda þjónustusamnings
Samtök iðnaðarins hafa ítrekað
vakið athygli á málinu. Sviðsstjóri
hugverkasviðs samtakanna segir að
samningagerð og kaup RÚV á efni
frá sjálfstæðum framleiðendum hafi
verið skoðuð ítarlega og telji SI að
háttsemin vegi að hagsmunum kvik-
myndagreinarinnar – fjárhæðirnar
nemi hundruðum milljóna á samn-
ingstíma þjónustusamningsins sem
tók gildi árið 2016.
„Við vöktum fyrst athygli á þessum
málum árið 2018 og höfum síðan þá
barist fyrir því að breytingar verði
gerðar þar sem við teljum fram-
kvæmd RÚV ekki í samræmi við
markmið um eflingu á íslenskum
kvikmyndaiðnaði,“ segir Sigríður
Mogensen, sviðsstjóri hugverkasviðs
Samtaka iðnaðarins, í samtali við
Morgunblaðið. „Það hvernig RÚV
hefur staðið að framkvæmd þessa
hluta þjónustusamningsins fer bein-
línis gegn hagsmunum sjálfstæðra
kvikmyndaframleiðenda og er ekki í
anda samnings, sem undirritaður var
svo að RÚV mætti í auknum mæli
styðja innlenda framleiðslu. Þess
vegna fögnum við því að fjölmiðla-
nefnd taki svona til orða. Nú er
nefndin búin að staðfesta þá gagnrýni
okkar að þetta standist ekki skoðun.“
Ekki tilviljanakennt
Spurð hvort henni þyki framganga
RÚV vera alvarleg segir Sigríður að
alvarlegast sé að ekki hafi nein breyt-
ing verið gerð á þessum málum innan
RÚV þegar gagnrýni og athuga-
semdir fóru að berast, meðal annars
frá SI. Það hljóti að benda til þess að
það hafi ekki verið mikill vilji til að
bregðast við.
„Að lítið sem ekkert hafi breyst á
þeim tveimur árum sem liðin eru frá
því að við vöktum athygli á samninga-
gerð RÚV og kaupum á efni frá sjálf-
stæðum framleiðendum fyrst er al-
varlegt, já. Það sem einnig er alvar-
legt er að það fer ekkert á milli mála
að þetta er ekki ómeðvitað. Ákvarð-
anir um að standa svona að þessu eru
væntanlega teknar innanhúss hjá
RÚV.“
Auðvelt að bæta tjónið
Sigríður segir að einfalt væri fyrir
RÚV að gera upp við íslenskan kvik-
myndaiðnað. Hún segist binda vonir
við að kveðið verði sérstaklega á um
nýtt verklag í þessum málum í nýjum
þjónustusamningi ríkisins við RÚV.
Þá segir hún einnig að auka mætti
það hlutfall sem RÚV er skylt að nota
af tekjum sínum til kaupa á sjálf-
stæðri framleiðslu, sem nemur þeim
fjárhæðum sem vantaði upp á á síð-
ustu árum. Og það er fleira sem Sig-
ríður bendir á.
„Eins þyrfti að skoða betur samn-
ingagerð RÚV. Við höfum bent á að
RÚV hafi verið að semja um eign-
arhlut í verkefnum sem var á skjön
við framlag þeirra til framleiðslunn-
ar.“
Ekki náðist í Stefán Eiríksson út-
varpsstjóra við vinnslu fréttarinnar.
Háttsemi RÚV einbeitt og alvarleg
 Greiða verktökum innan vébanda RÚV en kalla þá sjálfstæða framleiðendur  Tjón fyrir íslenskan
kvikmyndaiðnað nemur hundruðum milljóna  SI segja alvarlegt að RÚV hafi ekki brugðist við gagnrýni
Morgunblaðið/Eggert
Ríkisútvarpið Fjölmiðlanefnd gagnrýnir starfsemi RÚV í árlegu mati sínu.
Ekki náðist í Stefán Eiríksson útvarpsstjóra við vinnslu fréttarinnar.
Veldur miklu tjóni
» RÚV var skylt árið 2018 að
verja 10% af heildartekjum til
kaupa eða meðframleiðslu á
innlendu efni.
» RÚV varði 13,24% heild-
artekna en stór hluti þess fór
til verktaka sem voru ekki
ótengdir stofnuninni.
» Kvikmyndaiðnaðurinn er
hlunnfarinn um tugi ef ekki
hundruð milljóna á ári vegna
RÚV.
» Erfitt er fyrir aðila innan
geirans sem verða að semja
við RÚV að gagnrýna stofn-
unina á sama tíma.
Sigríður Mogensen
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar hef-
ur ítrekað fyrri bókanir sínar um
andstöðu gegn stofnun þjóðgarðs á
hálendinu. Skorar sveitarstjórnin á
önnur sveitarfélög í landinu að gera
slíkt hið sama og sýna þannig sam-
stöðu um að standa vörð um sveit-
arstjórnarstigið og lýðræðislegan
rétt íbúa til að hafa áhrif á og koma
að ákvörðunum er varða nær-
umhverfi þeirra.
Bókunin var gerð á fundi sveitar-
stjórnar fyrir helgi. Ásta Stefáns-
dóttir sveitarstjóri segir að tilefnið
sé yfirlýsing umhverfisráðherra um
að frumvarp um stofnun miðhálend-
isþjóðgarðs verði lagt fram á þingi á
næstunni.
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar
hefur á fyrri stigum lýst andstöðu
við þessi áform. Í bókuninni nú kem-
ur fram að sveitarstjórn telji ekki
skynsamlegt að stofna nýjar ríkis-
stofnanir af þessari stærðargráðu
um þessar mundir. Ætla megi að
stofnun þjóðgarðs á hálendinu og ný
ríkisstofnun, Þjóðgarðastofnun, út-
heimti gríðarlega fjármuni og verði
að teljast gagnrýnivert að ekki liggi
fyrir ítarleg fjármálaáætlun um
verkefnið.
Bendir hún á að fjölmörg ný svæði
hafi verið friðlýst á síðustu árum og
það kalli á mikið fjármagn. Mikil-
vægt sé að þeim friðlýsingum fylgi
nægt fjármagn, ef þær eigi að þjóna
tilgangi sínum. helgi@mbl.is
Vilja samstöðu
gegn þjóðgarði
 Álykta gegn hálendisþjóðgarði
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Hálendi Nafnlaus foss við Sigöldu
verður innan þjóðgarðsins.
Heiða Björg Hilmisdóttir var end-
urkjörin varaformaður Samfylk-
ingarinnar á landsfundi flokksins á
laugardag.
Heiða hlaut 534 atkvæði af 889
atkvæðum greiddum. Mótframbjóð-
andi hennar, Helga Vala Helgadótt-
ir, hlaut 352 atkvæði. Fjórir skiluðu
auðu. „Það hefur verið krefjandi,
skemmtilegt og ánægjulegt að fá að
vera varaformaður ykkar síðustu
þrjú ár. Það hefur gengið mikið á.
Við höfum fylkt okkur saman í
Samfylkingunni
um það að
byggja flokkinn
okkar upp á
nýtt,“ sagði
Heiða í ræðu
sinni eftir að
niðurstöður
kosningarinnar
voru tilkynntar.
Logi Einars-
son var endur-
kjörinn formaður flokksins.
Heiða Björg verður áfram varaformaður
Heiða Björg
Hilmisdóttir