Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.11.2020, Síða 14

VIÐTAL
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.11. 2020
Þ
að var boðið upp á kaffi og vín-
arbrauð einn fallegan sunnudags-
eftirmiðdag heima hjá Bethsaidu
Cisneros Arnarson, oftast kölluð
Beth. Þar var einnig stödd föður-
systir hennar, Maria Evangeline Bjarnason,
sem hún lítur á sem aðra móður sína. Sonur
Beth, Sveinn Arnar Hafsteinsson, er einnig
mættur, fulltrúi ungu kynslóðarinnar og sá
eini sem fæddur er á Íslandi, en hann á ís-
lenskan föður.
Konurnar tvær fluttu til Íslands fyrir um
þrjátíu árum; fyrst Maria og nokkrum árum
síðar Beth. Báðar giftust þær íslenskum
mönnum og hafa unað hag sínum vel á Íslandi
alla tíð síðan. Blaðamanni lék forvitni á að vita
hvað varð til þess að þær rifu sig upp frá lífinu
á Filippseyjum og fluttu nánast eins langt og
hægt var frá heimalandinu, alla leið til norður
til Akureyrar.
Bréfaskriftir milli heimsálfa
„Ég kom til Íslands árið 1990 og hef því verið
hér í þrjátíu ár. Ég hafði kynnst manni, en
frænka mín og vinkona sem bjuggu hér komu
mér í samband við hann. Hann var bóndi og
átti engin börn,“ segir hún en maðurinn sem
um ræðir heitir Sveinn Bjarnason, bóndi á
Brúarlandi í Eyjafirði.
„Við byrjuðum því bréfaskriftir á milli
Íslands og Filippseyja. Hann kunni ekki ensku
en maður vinkonu minnar þýddi fyrir hann
bréfin frá mér,“ segir Maria og segir að á þeim
tíma hafi ekki verið hægt að hafa samband á
annan hátt en með gamaldags sendibréfum.
„Ég var þá 39 ára gagnfræðaskólakennari
á Filippseyjum en hann 59 ára. Við skrif-
uðumst á í sex mánuði. Ég hélt þessu fyrst
leyndu. En svo talaði ég við stjórnendur skól-
ans og sagði þeim að ég væri að fara til Ís-
lands,“ segir hún en Sveinn hafði þá boðið
henni að koma.
„Hér á Íslandi voru þá fyrir nokkrar konur
frá Filippseyjum sem voru giftar íslenskum
mönnum. Ein þeirra fór norður að skoða
manninn fyrir mig, til að athuga hvort hann
væri í lagi,“ segir hún og hlær.
„Hann bauð mér svo að koma í heimsókn til
Íslands því hann gat ekki farið til Filippseyja
því það var svo mikið að gera hjá honum og
hann með skepnur,“ segir hún og segist hafa
fengið senda mynd af honum.
Varstu búin að ákveða fyrirfram að giftast
honum?
„Ég hugsaði bara, hver eru mín örlög? Ég
ákvað að treysta bara á örlögin. Ég hitti
hann ekki strax því ég var fyrst hjá vinkonu
minni. En svo hitti ég hann og við kynntumst
svo smám saman. Ég sá fljótt að þetta var
góður maður og ég treysti honum. Mér leist
ágætlega á hann. Hann var dæmigerður
bóndi og svolítið sveitalegur,“ segir hún og
brosir.
„Hann hafði sagt fólki að hann ætti vinkonu
á Filippseyjum sem ætlaði að koma og heim-
sækja sig og það trúði honum enginn. Hann
sendi mér svo farmiða. En þremur vikum áður
en ég fór til Íslands dó bróðir minn, en hann er
faðir Beth,“ segir hún en þá var Beth ekki orð-
in tvítug.
Bað mömmu um leyfi
Beth grípur orðið og segist hafa á þessum tíma
verið að vinna í apóteki í Maníla, höfuðborg-
inni. Þegar Mariu var á leið til Íslands hittust
þær í borginni.
„Hún lofaði þá að hjálpa mér af því ég var
nýbúin að missa pabba. Við erum sjö systkini
og ég er næstelst, en fólk á Filippseyjum
hjálpast mikið að,“ segir Beth.
Þremur árum seinna var hún líka flutt til Ís-
lands, en við komum að því síðar.
Við þurfum fyrst að heyra meira frá Mariu,
en hún fór ekki aftur heim til Filippseyja og
ákvað að setjast að á Íslandi og giftast Sveini.
„Ég hafði sagt við minn yfirmann að ég
myndi þurfa þriggja mánaða frí,“ segir hún en
eftir þrjár vikur ákváðu þau Sveinn að gifta sig.
„Við vorum auðvitað búin að kynnast í gegn-
um bréfin. Ég spurði hann hvort hér væri
kaþólsk kirkja, því ég er kaþólsk. Og það var
kaþólsk kapella hér og við giftum okkur þar,“
segir María en þau búa á Brúarlandi hinum
megin við fjörðinn með útsýni yfir bæinn.
„En ég skrifaði fyrst bréf til mömmu til að
biðja um leyfi til að giftast. Hún sagði að ég
mætti bara ráða þessu, enda orðin fullorðin,“
segir hún og hlær.
„Við búum þar enn. Við erum líka búin að
byggja þar nokkur hús. Sveinn var áður með
kartöflurækt, en ekki lengur. Hann er að
verða níræður á næsta ári en hann er tuttugu
árum aldri en ég. Hann er svo góður við fjöl-
skyldu mína.“
Töluðu saman með hjálp orðabókar
Hvernig var það fyrir þig að koma frá
Filippseyjum og setjast að uppi í sveit?
„Það var rosaleg breyting og ég þurfti að
venjast en úr sveitinni er útsýni og mikil nátt-
úra. Ég var svo hrifin af fjöllum með snjó og
fyrst þegar ég kom sá ég bara kindur og
bóndabæi. Það var ekki mjög kalt þegar ég
kom, enda sumar. Ég hjálpaði til á bóndabæn-
um en fékk svo strax vinnu í súkkulaðiverk-
smiðjunni Lindu, en hætti þegar lokað var hjá
þeim. Það er erfitt fyrir mig að vera kennari
hér þar sem tungumálið var erfitt og ég treysti
mér ekki til þess.“
Hvernig gátuð þið talað saman í byrjun, þú
og Sveinn?
„Ég var með orðabók. Og presturinn sem
gifti okkur, faðir Róbert, prentaði út lista af
orðum sem ég gat notað. Hann hjálpaði mér.
En svo horfði ég mikið á sjónvarpið og hlustaði
og las textann og þannig lærði ég mikið. Svo
lærði ég íslensku bara af Íslendingum en ég
var ekki feimin við að tala og þetta kom smátt
og smátt,“ segir Maria sem nú er hætt að
vinna og komin á eftirlaun.
Lenti í snarvitlausu veðri
Víkur þá sögunni að Beth. Mariu langaði mikið
að hjálpa frænku sinni og þremur árum eftir
komuna fékk hún Beth til Íslands, árið 1993.
„Ég fór til Reykjavíkur og fór í Útlendinga-
stofnun til að spyrjast fyrir um hvernig ég
gæti fengið frænku mína til landsins til að
hjálpa til við kartöfluræktina. En það endaði
með að hún kom hingað á þriggja mánaða
ferðamannaáritun,“ segir Maria.
Maria hefur nánast verið eins og önnur móð-
ir Beth, en móðir Beth hafði sent Mariu bréf
og beðið hana að hugsa vel um ungu konuna og
ganga henni í móðurstað.
„Ég sagðist myndu gera það. Ég var líka bú-
in að fylgjast með henni frá því hún var lítil,“
segir Maria.
Beth tekur til máls.
„Þau keyptu fyrir mig farmiðann og ég
ákvað að koma og sjá til hvernig myndi ganga
og ætlaði að athuga hvort það væri hægt að
framlengja dvalarleyfið. Svo var það ein
vinkona Mariu sem átti vinkonu sem átti ein-
hleypan bróður sem langaði svo mikið að
kynnast asískri konu, en hann var búinn að sjá
mynd af mér,“ segir hún og hlær.
„Þegar ég kom var snarvitlaust veður, þann
tólfta janúar,“ segir hún og skellir upp úr.
„Ég lenti í Keflavík alein. Þetta var í fyrsta
skipti sem ég fór í flugvél, ég hafði aldrei farið
til útlanda og aldrei í flugvél. Alveg satt! Þetta
var rosalegt ævintýri. Í Keflavík skipti ég um
flugvél en það var flogið beint frá Keflavík til
Akureyrar í pínulítilli vél í vondu veðri,“ segir
hún og segir að snjór hafi verið yfir öllu.
„Ég hafði aldrei áður séð snjó og skórnir
sem ég var í voru ekki gerðir fyrir snjó. Ég
steig út úr flugvélinni og flaug beint á rassinn.
Ég var í sumarjakka og mér var ískalt og ég
var svo lítil, ekki nema 45 kíló. Það var einhver
maður sem hjálpaði mér því ég kunni ekki að
labba í snjónum,“ segir hún og hlær að minn-
ingunni.
Þegar Beth kom norður var þar kalt, dimmt
og allt á kafi í snjó.
„Maria var búin að vara mig við, að þetta
væri mjög ólíkt Filippseyjum. Í Maníla er mik-
il traffík og margt fólk,“ segir hún.
„Og svo var rosalega kalt. Ég klæddi mig í
fernar buxur, mér var svo kalt,“ segir Beth
sem ætlaði í upphafi bara að koma í heimsókn
og hjálpa Mariu á bóndabænum og sjá svo til
með framhaldið.
Hélt að hann væri hættur við
Hvenær hittir þú svo þennan einhleypa mann
sem frænka þín var búin að plotta að þú mynd-
ir hitta?
Beth skellihlær.
„Það var svona tveimur vikum seinna. Ég
var alveg skíthrædd. Og hann líka. Hann kom í
heimsókn. Hann hafði hringt á undan sér og
boðað komu sína,“ segir hún en maðurinn
reyndist vera Hafsteinn Arnarson, þá 29 ára
kranamaður í slippnum.
Og hvernig leist þér á hann þegar hann kom
í heimsókn?
„Heyrðu, mér leist strax vel á hann,“ segir
hún og hlær.
„Ég varð strax hrifin af honum. Og hann af
mér. Svo kom hann alltaf að heimsækja mig á
kvöldin eftir vinnu, nokkrum sinnum í viku. Ég
man að eitt sinn átti hann að koma en kom
ekki. Og tengdapabbi Mariu varð alveg brjál-
aður. Við skildum þetta ekki. Ég var líka alveg
hissa, því þetta var ekki líkt honum. Ég var
alltaf að kíkja út um gluggann og fylgjast með
bílljósum. En það kom skýring; amma hans í
Skagafirði var að deyja og hann gat ekkert
hringt. Það voru engir farsímar og bara ein-
hver sveitasími hjá ömmu hans,“ segir hún.
„Dvalarleyfið mitt átti að renna út 13. apríl.
Hafsteinn hafði stungið upp á að við myndum
gifta okkur 3. apríl. En þegar hann kom ekki
þarna var ég svo hrædd um að hann væri hætt-
ur við.“
Hafsteinn var síður en svo hættur við. Hann
kom til baka og stuttu síðar var hann mættur
með blóm og trúlofunarhring.
Alveg himinglöð
Beth og Hafsteinn gátu talað saman á ensku
og náðu að kynnast nokkuð, en þau giftu sig í
kaþólsku kirkjunni.
„Ég flutti svo inn til hans eftir brúðkaupið,“
segir hún.
Hvað fannst fjölskyldu þinni á Filippseyjum
um að þú værir flutt til Íslands og gift íslensk-
um manni?
„Alveg himinglöð. Það var alltaf mín ósk frá
því að ég var lítil að giftast útlendingi. Ég hafði
oft skrifað það í dagbækur og líka þegar ég var
beðin um að segja hvers maður óskaði fyrir
framtíðina. Þá skrifaði ég alltaf; að giftast út-
lendingi. Alveg sama hvaðan,“ segir hún og
skellihlær.
Lenti á Íslandi í
snarvitlausu veðri
Um þúsund Filippseyingar búa á Íslandi og þar af eru margir þeirra á Akureyri.
Morgunblaðið skrapp norður í land og náði tali af Filippseyingum af þremur
kynslóðum; ættmóðurinni Mariu, mömmunni Beth og syninum Sveini.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
Sveinn, Beth og ættmóðirin
Maria eru þrjár kynslóðir Fil-
ippseyinga, en konurnar komu
hingað fyrir um þrjátíu árum og
eru giftar íslenskum mönnum.
Þær hafa aðlagast vel samfélag-
inu; kuldanum og fámenninu.