Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.11.2013, Síða 16

16
RA
U
Ð
I B
O
R
Ð
IN
N
„Markmið mitt var að rjúfa þögn-
ina um hiv og alnæmi, og ég er
bæði undrandi og glaður yfir
þeim móttökum sem bækurnar
hafa fengið.“ Þetta eru orð Jonasar
Gardells, höfundar þríleiksins Ást-
in, Sjúkdómurinn og Dauðinn; um
það hvernig sænskt samfélag tókst
á við hiv og
alnæmi fyrir
um tveimur
áratugum.
Varða á lengri veg
Gardell hefur tekist að rjúfa þögnina svo um munar.
Sænskir fjölmiðlar hafa lýst þríleiknum sem uppgjöri,
sorgarferli og áfellisdómi yfir sænsku samfélagi. Síðan
bækur Gardells komu út hafa Svíar gengist undir nafla-
skoðun, horfst í augu við að það sem var samfélag þeirra
þá, fyrir hreint ekki svo löngu síðan og er lýst í þaula í
þríleiknum, er í dag svartur blettur í sögunni. Og það
er vert að hafa í huga að þessum tíma er hvergi nærri
lokið. Saga aðalpersónununnar Rasmusar er nefnilega
samtímasaga, og þeir atburðir sem Jonas Gardell lýsir
eru nálægir, og aðeins varða eða skref á lengri göngu.
Það vita þeir sem þekkja til veruleika hiv-jákvæðra og
alnæmissmitaðra á Norðurlöndum í dag. Verk Jonasar
Gardells er þess vegna hollur lestur sem á brýnt erindi.
Gardell hefur lyft grettistaki og opnað augu fólks fyrir
tíma sem flestir vildu eflaust gleyma.
Hvernig titillinn kom til
Sjaldan les maður bækur sem eru jafngrimmar og falleg-
ar. Sjálft heiti þríleiksins, Þerraðu aldrei tár án hanska,
er grimmt þegar það rennur upp fyrir manni, á fyrstu
síðum bókarinnar, hvað liggur að baki. Hjúkrunarfólki
sem annaðist alnæmissjúklinga í einangrun á sjúkra-
húsum í Stokkhólmi snemma á níunda áratugnum var
fyrirskipað að taka ekki af sér hlífðarhanskana undir
nokkrum kringumstæðum, við umönnun sjúklinganna.
Í sögu Gardells er ágústkvöld, en sumarið hefur ekki náð
Að.þerra.
tár.ber-
hentur
16
RA
U
Ð
I B
O
R
Ð
IN
N
eftir Héðin Halldórsson
Jonas Gardell