Víðförli - 15.01.1983, Síða 3

Hví skiptir Edrkjan
sér ekki af
kjörum
verka-
fólks?
Þessi spurning hefur legið mér á hjarta
svo lengi sem ég hef hugleitt og látið
mig varða kjör verkafólks.
Ég hef ekki síst hugleitt þessa spurn-
ingu vegna þess að í sumum þjóðfélög-
um hefur skorist í odda með kirkjunni og
verkalýðshreyfingunni og því haldið
fram að kirkjan hafi gengið á mála hjá
auðvaldinu gegn verkalýðsstéttinni og
notað trúna sem nokkurs konar ópíum
fyrir fólkið til þess að láta það sætta sig
við kjör sín.
Það eru ekki nein ný sannindi að vald-
hafar hafi notfært sér hugsjónir mann-
kynsins og afvegleitt heilu þjóðirnar,
hvort sem það hefur verið í nafni guðs
eða annarra guðlegra hugsjóna.
Þegar þessari spurningu er beint að
mér og ég beðin um að svara henni,
verður mér það erfiðara en ég hefði
haldið.
Ég hef verið trúhneigð svo lengi sem
ég man eftir mér og leitað til kirkjunnar
á stórum stundum í lífi mínu í gleði og
sorg. Siðfræði kristindómsins hef ég oft
þóst geta rökrætt við Pétur og Pál, en
þegar kemur að hinu dulda, þá verður
minna um svör. En eins og oft áður hafa
skáldin létt undir með mér. Einar Bene-
diktsson segir í einu kvæða sinna:
„Hugann grunar, hjartað finnur lögin.//
Heilinn greinir skemmra en nemur
taugin". Og hann segir annarsstaðar:
„Musteri guðs eru hjörtun sem trúa/ /þó
hafi þau ei yfir höfði þak“.
Við þurfum ekki lengi að fletta spjöld-
um sögunnar til þess að sjá að kirkjan
hefur drottnað yfir alþýðu manna, verið
voldug á veraldar vísu.
Ég hef það eftir öldruðum presti sem
lét þau orð falla að það gæti verið að
kirkja og kristindómur væri ekki það
sama. Hefur kirkjan þá einhversstaðar
orðið viðskila við sitt fólk, ekki látið sig
varða hin ytri kjör alþýðunnar, orðið
valdhöfum að bráð?
Alla vega virðist vanta þann trúnað
sem þarf að vera, til þess að alþýða
manna treysti kirkjunni til þess að verja
sinn málstað. Hver maður, og ekki síst
prestar, verða með lífi sínu og starfi að
lifa hugsjónir sínar og trú sína. Annars
er eKkert mark tekið á þeim.
Nokkru fyrir jól las ég í dagblaði af-
mælisviðtal við sjötuga konu, þar segir
sem hún meðal annars frá því er hún var
í vist í húsi kaupmannsins. Þetta voru
mestu sæmdarhjón, henni leið þar vel.
Þetta var ríkmannlegasta fjölskyldan í
þorpinu. En eitt gat hún aldrei sætt sig
við. Fyrir hver jól var hún send með
glaðning úr kaupmannshúsinu til
snauðra í þorpinu. Þetta fólk var útslitið
af langvarandi þrældómi, en hafði samt
ekki efni á að kaupa sér jólaglaðning. í
þessu fann hún óréttlætið og fór að
hugleiða á hvern hátt hún gæti lagt sitt
lóð á vogarskálarnar, réttlætismegin.
Hún tók sér stöðu með verkafólki.
Sá prestur sem tekur afdráttarlausa
afstöðu með lægstu stéttum þjóðfélags-
ins, hlýtur ekki virðingu eða vinsældir
góðborgaranna, né valdhafanna, og
dæmi er um að þeir prestar sem það
hafa gert hafa verið afhrópaðir og í
sumum tilvikum ofsóttir og jafnvel
drepnir.
Auðvitað er þetta í hróplegri mótsögn
við siðfræði kristindómsins, allar sagnir
um líf og starf Jesús Krists, dæmisög-
urnar, prédikanir hans, vitna um sam-
stöðu hans með verkamönnum, með
þeim sem bjuggu við verst kjör, minnst
öryggi, nutu minnstrar virðingar innan
samfélagsins. Jesús var sonurtrésmiðs,
postularnir allir úr verkalýðsstétt, og
hann hélt sig mest meðal snauðra. Hver
þekkir ekki söguna um unga ríka mann-
inn sem kom til Jesús og spurði hann
hvað hann ætti að gera til þess að eign-
ast eilíft líf. Það var aðeins eitt sem hann
vantaði. Hann átti að selja allar eigur
sínar og gefa fátækum. Eða þegar Jesús
hreinsaði musterið af víxlurum og öðr-
um þeim sem þar voru að versla.
Bjarnfríður
Leósdóttir
varamaður
í miðstjórn
Alþýðusambands
íslands.
Á vegum alkirkjuráðsins komu hing-
að til lands sl. haust þriggja manna
hópur. í þessum hópi var þýsk kona sem
í heimalandi sínu hafði starfað lengi að
preststörfum í verkalýðshreyfingunni.
Meðal annars fór hún að skoða frystihús
og þótti starfsaðstaða kvenna svona og
svona, og hún hafði orð á því að það væri
ekki sannfærandi að prédika guðsorð
yfir bakveikri verkakonu ef kirkjan gerði
ekkert til þess að bæta aðstöðu hennar
og hún bætti því við að ekki ætti hún
svo styrka rödd á málþingum þjóð-
anna. Það fór ekki mikið fyrir þessari
heimsókn og ekki hafði ég séð þessara
orða prestsins nokkursstaðar getið, fyrr
en í Víðförla.
Nú er í tísku að stjórnmálamenn haldi
vinnustaðafundi til þess að kynna sjón-
armið sín og þá trúlega um leið að kynna
sér aðstöðu og kjör þessa fólks sem þeir
eru að heimsækja. Ég trúi því að það
gæti haft áhrif til hins betra ef sóknar-
prestar kæmu inn á vinnustaði og sæju
sóknarbörnin við störf sín í dagsins önn.
Það er víða pottur brotinn hvað varðar
vinnuaðstöðu verkafólks. Það er ekki
aðeins að konur t.d. standi á köldu,
blautu steingólfi í gúmmístígvélum all-
an daginn, það er hægt að sjá konur
sanda kengbognar yfir stórum saltfisk-
körum í kulda og trekk og drösla upp
níðþungum gegnvotum fiski upp úr
saltpækli. Sumsstaðar er andrúmsloftið
mettað stybbu af vélum sem eru í gangi
inni í húsum. Það er yfirleitt ekki malað
undir verkafólk og rödd þess er ekki
mjög hávær.
Kirkjan hefur tekið afstöðu með friðar-
hreyfingum víðsvegar um heiminn, og
sumsstaðar hefur það kostað líf starfs-
manna kirkjunnar þar sem þeir hafa tek-
ið svari þeirra sem minna mega sín.
Enn vitna ég í það sem vitrir menn
hafa sagt. „Réttlæti er forsenda friðar.
Friður byggist á réttlæti". Ég trúi því
ekki að neinn verði betri maður af því að
líða skort, og svo mikið er víst að allar
tölur yfir þá sem verða undir eða misfar-
ast í þjóðfélaginu á einn eða annan hátt
sýna að þetta er flest fátækt fólk og hef-
ur minnsta menntun. Þetta eru stað-
reyndir sem ekki má horfa fram-
hjá. Þetta er auðvitað á ábyrgð allra
og ekkert síður þeirra sem hafa betra og
fegurra mannlíf að hugsjón og trúa á líf-
ið þessa heims og annars.
Allar styrjaldir eru barátta um völdin
yfir auðæfum þessarar jarðar í hvaða
mynd sem þær birtast. Við segjum að
ábyrgð valdhafa sé mikil í þessum vit-
firrta heimi, þar sem völdin virðast
munu kosta tortímingu jarðarinnar, en
ábyrgð verkafólks er líka mikil. Það er
ekki sama hvort hönd mín stjórnar plógi
til ræktunar eða hún er á færibandi til
framleiðslu morðtóla.
Vegur réttlætisins er vandrataður,
það sjáum við ef grant er skoðað. Margt
það sem maður taldi horfa til réttlætis,
hefur snúist í mótsögn sína, og ég veit
að svör mín við spurningunni, hví skiptir
kirkjan sér ekki af kjörum verkafólks,
munu léttvæg fundinn, þess vegna ætla
ég að enda á orðum Páls postula í Gal-
atabréfi 13-14 versi. „Því að þér voruð
bræður kallaðir til frelsis, notið aðeins
ekki frelsið til færis fyrir holdið, heldur
þjónið hver öðrum í kærleika. Þvi að allt
lögmálið er uppfyllt með þessu eina
orði: Þú skalt elska náunga þinn eins og
sjálfan þig“. (En ef að þér bítist og etið
hver annan upp þá gætið þess að þér
tortímið ekki hver fyrir öðrum".).
Bjarnfríður Leósdóttir
Stillholti 13
Akranesi.
í
J
VTÐFÖRU-3