Víðförli - 15.01.2007, Qupperneq 13

VÍÐFÖRLI
JANÚAR 2007
13
„Frankl sat á unga aldri árum saman í fangabúðum nas-
ista og notar reynslu sína þaðan sem undirstöðu kenninga
sinna. Frásögnin úr fangabúðunum hefur fyrst og fremst
þann tilgang að færa sönnur á kenningarnar en ekki að
rekja hörmungar fangabúðarlífsins.
Páll Skúlason prófessor í heimspeki skrifar formála að
íslensku útgáfunni og segir þar m.a.: „Að axla ábyrgð sína á
hinu hverfula augnabliki lífsins og finna hvað gefur því gildi.
Það er að þeim tilgangi lífsins sem við skulum leita.“
Hólmfríður K. Gunnarsdóttir íslenskaði.
Byltingarkonan sem ekkert aumt mátti sjá
JPV útgáfa hefur gefið út bók um Ólafíu Jóhannsdóttur
eftir Sigríði Dúnu Kristmundsdóttur. í kynning segir meðal
annars: „Ólafía Jóhannsdóttir fæddist árið 1863 á Mosfelli í
Mosfellssveit. Henni var ungri komið í fóstur í Viðey og síðar
til móðursystur sinnar, Þorbjargar Sveinsdóttur Ijósmóður í
Reykjavík. Hjá þeirri óvenjulegu konu óx hún úr grasi.
Saga Ólafíu er samofin sögu íslenskra kvenna á ofanverðri
nítjándu öld og fram fyir aldamótin 1900. Hún er jafnframt
saga skapríkrar konu sem fór ævinlega sína leið og þegar
öll sund virtust lokuð fann hún frelsi sitt og lífsbjörg í trú á
kærleiksríkan Guð. í krafti þess gerði hún sér heimili meðal
vændiskvenna, fátæklinga og drykkjumanna í Ósló.“
Guð er sá, sem talar skáldsins raust
„Guð er sá, sem talar skáldsins raust“ eftir Torfa K.
Stefánsson Hjaltalín kom út hjá Flateyjarútgáfunni árið
2006. Undirtitillinn er: Trú og hugmyndafræði frá píetisma
til rómantíkur.
í þessari bók er fjallað um íslenskan trúararf eftir siðbót,
einkum á tímabilinu 1700 - 1850. Stærstur hluti bókarinnar
fjallar um upplýsingastefnuna. Meðal annars er rakin ádeila
upplýsingar á gamlan trúararf og greint frá átökum vegna
tilrauna hinnar nýju stefnu til að endurnýja trú landsmanna.
Að lokum er fjallað um sigur hinnar þjóðernissinnuðu og
Ijóðrænu rómantísku stefnu yfir alþjóða- og nytjahyggju
upplýsignastefnunnar. Meginniðurstöður eru þær að upp-
lýsingastefnan hafi haft tiltölulega lítil áhrif á trúarlíf lands-
manna. Ástæður þess hafi annars vegar verði sterk staða
eldri trúararfs og hins vegar andóf þeirra sem aðhylltust
rómantísku stefnuna.
Bænabókin
Bænir á kosningadag, bænir fyrir stjórnmálum og fjölmiðl-
um er að finna Bænabókinni, leiðsögn á vegi trúarlífsins,
eftir Karl Sigurbjörnsson biskup íslands, sem er nýkomin
út. Bókin veitir leiðsögn þeim sem vilja fræðast um bæn og
þroska trúarlíf sitt. Hún hefur að geyma fjölda bæna, gam-
alla og nýrra. Þar er ofið saman fortíð og nútíð, reynsluheimi
kynslóðanna og veruleika nútímafólks. Þarna er að finna
þekktar kvöldbænir, morgunbænir og borðbænir en einnig
bænir í sérstökum aðstæðum, bæði gleði og sorg og amstri
daglegs lífs. Bænabókin inniheldur einnig skriftarspegil,
bæn til íhugunar og sjálfsskoðunar, fyrirbænir sem og
leiðbeiningar við helgistundir við ýmsar aðstæður.
Skálholtsútgáfan gefur Bænabókina út. Mikið er lagt
í útlit og umbrot bókarinnar, sem er hönnuð af mynd-
listarkonunum Björgu Vilhjálmsdóttur og Höllu Sólveigu
Þorgeirsdóttur.
Óhætt er að fullyrða að þetta sé stærsta og viðamesta
bænabók sem komið hefur út hér á landi.
Hvernig verður karlmennska til?
Höfundurinn, dr. Kjartan Jónsson prestur, leitast við
að svara þessari spurningu í doktorsritgerð sinni sem
hann varði við félagsvísindadeild Háskóla ísland. Bókin
„Pokot Masculinity, the Role of Rituals in Forming Men“
fjallar um það hvernig karlmennska og gildismat karl-
manna mótast og flyst frá einni kynslóð til annarrar á
meðal Pókot-manna í Kenýu og hvaða gildi eru mik-
ilvægast í lífi þeirra. Höfundur bjó og starfaði á meðal
Pókot-manna í rúm ellefu ár sem prestur og rannsakaði
líf þeirra og trúarbrögð, sérstaklega þau ritúöl sem þeir
ganga í gegnum frá vöggu til grafar en þau móta pilta
og karlmenn meira en nokkuð annað. Innvígsluritúöl eru
mikilvægust, sérstaklega umskurn, því að þá dvelja ungir
menn í sérstökum búðum utan við líf samfélagsins í allt
að þrjá og hálfan mánuð þar sem þeir dvelja eingöngu
með fullorðnum karlmönnum sem innprenta þeim gild-
ismat og lífshætti karlmanna.
Öll umfjöllun um Pókotmenn er sett í samhengi við
afrísk trúarbrögð og kenningar mannfræðinga og trúar-
bragðafræðinga um ritúöl. Ritgerðin er framlag til karl-
mennskurannsókna en gerð er grein fyrir stöðu þeirra bæði
á Vesturlöndum og í Afríku. Ritgerðin er á ensku og fæst í
Bóksölu stúdenta.
Saga biskupsstólanna
í íslensku samfélagi
Viðfangsefnið er dramatísk saga kirkjunnar. Staldrað
verður við áfanga í þróunarsögu kirkjunnar á fyrri
helmingi námskeiðsins; hvernig kirkjuvald þróast ann-
ars vegar á Hólum og hins vegar í Skálholti. Gerð verð-
ur grein fyrir skólum og prestum, klaustrum og kirkjum,
efnahagslegri undirstöðu og fjölþættri starfsemi á sviði
mennta og menningar.
Á seinni hluta námskeiðsins verður fjallað sérstaklega
um siðbótahreyfinguna á 16 öld og þróun kirkjunnar í
lútherskri tíð á næstu öldum. Sagt verður frá breyttri
stöðu kirkjunnar í íslensku samfélagi, frá skólahaldi og
bókaútgáfu, samskiptum við Danaveldi, menntum og
menningu.. Til grundvallar er bókin Saga biskupstól-
anna sem nýlega er komin út.
Kennarar:Gunnar Kristjánsson,prófasturáReynivöllum
í Kjós og Óskar Guðmundsson, rithöfundur.
Upplýsingar veittar hjá EHÍ, www.endurmenntun.is