Vinnan - 01.03.1943, Blaðsíða 17

Skólavörðustígurinn í Rvík 1894. V eitingahúsið Geysir sést á myndinni lengst til vinstri.
menn en þeir, sem voru meðlimir í félaginu. Menn
þessir voru Sigurður Sigurðsson, ráðunautur Búnað-
arfélagsins og Bjarni Jónsson frá Vogi.
I desember 1894 var útgerðarmönnum send reglu-
gerð um kjör háseta, sem samþykkt hafði verið á fundi
í félaginu og undirrituð af 80 mönnum. Voru þar fram
bornar kröfur um að fæðið yrði bætt og helmingur
kaupsins greiddur framvegis í peningum. Áður hafði
kaupið nær eingöngu verið greitt í vörum.
í vertíðarbyrjun ræddi félagsstj órnin í fyrsta sinn
við útgerðarmenn, en lítill árangur varð að umræðun-
um. Skipstjórafélagið Aldan gekkst að lokum fyrir
málamiðlun milli Bárunnar og Útgerðarmannafélagsins
með þeim árangri, að samkomulag náðist um nokkra
tilslökun hjá báðum.
Samtök sem þessi voru þá óþekkt að mestu meðal
alþýðu manna hér á landi. En sjómenn utan af landi
báru fréttir af félagsskapnum til annarra sjávarþorpa
og afleiðingin varð sú, að víðar var hafizt handa um
stofnun slíkra félaga.
í Hafnarfirði var stofnað félag árið 1896, að tilhlut-
an Ottó N. Þorlákssonar, en undir forustu Sveins Auð-
unnssonar. Á Akranesi var félag stofnað árið 1902, á
Eyrarbakka 1903, á Stokkseyri skömmu síðar, í Kefla-
vík 1904 og í Garði 1905. Félögin höfðu öll sama nafn,
Báru-nafnið, en hlutu hvert um sig sérstakt númer.
Flest af félögum þessum stofnaði Sigurður Eiríksson
regluboði, enda voru starfshættir þeirra sniðnir í aðal-
atriðum eftir lögum Góðtemplara.
Sérstakt samband var stofnað fyrir félögin og var
það nefnt Stórdeild. Fulltrúar mættu á stofnþingi þess
frá öllum félagsdeildunum. Var Otto kosinn stórdeild-
arstjóri, Helgi Björnsson ritari og Finnbogi Finnboga-
son gjaldkeri. Beitti Stórdeildin sér mjög fyrir því að
draga úr áfengisnautn sjómanna, sem þá var afar mikil.
Félagsmenn voru í sumum efnum bjartsýnir mjög og
stórhuga. Réðust þeir m. a. í byggingu samkomuhúss,
Bárubúðarinnar svonefndu, sem nú er eign Knatt-
spyrnufélags Ileykjavíkur. Húsið var einlyft fyrst í stað
og fullgert þannig í desember árið 1900. Síðar var bætt
ofan á það annarri hæð. Reksturskostnaður hússins
varð þó félaginu brátt um megn og var það tekið af
því að lokum upp í skuldir, sem á því hvíldu.
Sérstakt pöntunarfélag var myndað innan félagsins
og veitti því forstöðu Jón Jónsson, nú búsettur á Lind-
argötu í Reykjavík.
Árið 1903 leitaði félagið samvinnu við Skipstjóra-
félagið Aldan um stofnun ráðningarstofu fyrir sjómenn.
Tilmælum þessum var hafnað og var málið þar með
úr sögunni.
Fyrsta kaupsamning sinn gerði félagið árið 1902.
Útgerðarmannafélagið hafði um vorið gefið út prent-
aðan kauptaxta, sem gilda átti í 3 ár. En sjómenn voru
staðráðnir í að hafna þessum taxta og var útgerðar-
mönnum sent uppkast að nýjum ráðningarkjörum, sem
samþykkt höfðu verið af félaginu. Leiddi það til þess,
að kosnar voru nefndir frá báðum aðiljum, til um-
VINNAN
15