Vinnan - 01.10.1946, Qupperneq 24

JÓN JÓHANNESSON :
DAGUR VIÐ SKY
(BROT)
Um morgnana skein sólin á vot stræti, og húsin
risu björt og hrein úr daggbaði næturinnar, og
himinninn var blár og andvarinn byrjaður að
hlýna.
Það var þann tíma meðan hið eiginlega fólk
var ekki enn komið á stjá, meðan fótatakið ómaði
í þögninni í stað þess að deyja í ysnum, meðan
einstaka gljálökkuð bifreið leið hljóðlát um götu
með syfjaðan mann við stýrið, en hróp blaðasölu-
drengjanna heyrðust hvergi.
Það voru fallegir morgnar.
Og ungur verkamaður eigraði niður stíg og
horfði á eftir körlunum, hvernig þeir fóru að
þramma einir sér eftir auðum gangstéttum niður
að höfninni.
Og stundum komu morgnarnir með regni og
kulda, stundum með dimmum stormskýjum yfir
þökum húsanna ;og ryki á hverri götu,. En,
hvernig sem morgnarnir komu, fékk hann enga
vinnu.
Konan, sem gaf honum að borða, sagði ein-
hverju sinni við hann: Andskotinn hafi það,
Ingólfur, sem ég hélt þú kæmir oftar. Eða ertu
kannske ekkert svangur?
Ojú, sagði hann.
Jæja, sagði hún, þú ættir þá að fara upp í sveit
og vinna fyrir þér.
Það er enginn efi á því, sagði hann.
Því hér er ekkert að hafa nema dauða og djöf-
ul, eða ekki tel ég það, sagði hún.
Það má nú segja, sagði hann.
Og ég hef ekki efni á að gefa fólki að éta fyrir
ekki neitt, sagði hún.
Hvað skulda ég þér mikið, Guðrún? sagði
hann.
Ætlarðu kannski að borga? sagði hún.
Nei, sagði hann.
Láttu þá ekki allt lenda í kjaftæði, sagði hún,
reyndu heldur að hafa gott af þessum fiski.
Og hann hélt áfram að eigra niður að höfninni,
í breytileik morgnanna, á gatslitnum skóm og
snúnum, þessum látlausu en áhrifaríku mann-
drápstækjum, sem svo lengi lrafa verið augljós-
asti vottur um afrek íslenzkra ríkisstjórna. Og í
brjósti sínu kenndi hann ekki svo mikils sem
gruns um varma frá þeirri heilögu gleði, sem eitt
sinn brann eins og jólaljós í hjarta píslarvottsins
meðan menningin var að kreista líftóruna undan
nöglunum á honum. Hann var mjög gugginn.
Það var eins og allir hefðu snúið við honum bak-
inu, allir nema konan, sem gaf honum að borða
— og stúlkan hans.
Stúlkan hans, hún Hanna, þessi yndislega
telpa að austan, sem bjó í litlu þakherbergi í
gömlu timburhúsi vestur í bæ, sagði af hinum
eðlisbundna góðleik hjartans, að það gerði ekk-
ert til þótt hann fengi enga vinnu, og ekkert til
þótt hann væri ljótur, og ekkert til þótt allt væri
eins og á andskotans vitlausra spítala. Og hún
kyssti hann á samanbitnar varirnar og brosti. Og
hárið á henni var hlýtt og bjart eins og sólskinið
en myrkur himinn stilltrar nætur bjó henni í
augum. Hann sagði henni það sjálfur í kvæði,
sem hann orti, þegar hún varð 20 ára. Það var
langt kvæði og fallegt. Og meðan hann var að lesa
henni kvæðið, hallaði hún sér þreytt og sæl að
barmi hans og sofnaði.
Ef hann heimsótti hana á kvöldin og hitti
þannig á að hún var ekki farin út með einhverri
vinstúlku sinni, þá settist hún við hliðina á hon-
um á gamlan dívaninn sinn með gamalli, snjáðri
ábreiðunni og öllum saumuðu silkipúðunum og
eyspaði eins og köttur. Stundum var hún hús-
móðurleg og sagði: Viltu kaffi, elskan? Og það
var ilmandi kaffi með uppþornuðu vínarbrauði
úr bakaríinu hinumegin götunnar. Og hún horfði
á hann meðan hann var að drekka kaffið og éta
vínarbrauðið og sagði, guð, hvað hann væri svang-
ur. Og hún pikkaði með einhverjum fingrinum
á sér í magann á honum og sagðið þetta væri eng-
inn magi, og mikið gæti atvinnuleysið verið tík-
arlegt. En það gerir ekkert til, elskan. Okkur
liggur ekkert á að giftast og þú getur sofið hjá
mér, þegar þig langar til. Og hann leitaði vara
290
VINNAN