Vinnan - 01.05.1998, Blaðsíða 27

Alþýðusamband íslands eru
lang stærstu heildarsamtök á
íslenskum vinnumarkaði með
hátt í 70.000 félagsmenn. ASÍ
er í dag byggt upp af ýmsum
einingum. Við getum litið á fé-
lagsmanninn, félagið hans,
landssamband félagsins - og í
sumum tilvikum landshluta-
samband eða svæðasamband
þess, og loks he'Mdarsamtökin:
Alþýðusamband íslands. Ef við
viljum Ifta enn lengra getum við
tekið Norrænu verkalýðshreyf-
inguna með, síðan Evrópusam-
tök verkafólks og loks Alþjóða-
verkalýðshreyfinguna.
Hugsunin á bak við stéttarfélög og
heildarsamtök er sú sama:
Launafólk stofnar félög því það er
sterkara saman en hver einstaklingur
út af fyrir sig. Stéttarfélögin stofna
heildarsamtök því sameinuð verka-
lýðshreyfingin er sterkari en einstök
félög.
Báðar einingar gegna mikilvægu
hlutverki og skipta launafólk miklu
máli. Stóra spumingin er því: Hvert á
vægi og vald hverrar einingar að vera
til að hámarksárangur náist. Hvers
konar verkalýðshreyfing rís undir
kröfum framtíðarinnar?
A sl. ári fól sambandsstjóm ASÍ
skipulagsnefnd, í samráði við forseta
og landssambönd, að halda fundi
með félagsmönnum hreyfingarinnar
um land allt.
Markmið fundanna átti að vera:
Að kynnast sjónarmiðum í skipulags-
málum, að fá hugmyndir og ábend-
ingar um það sem betur mætti fara og
að efla lýðræðislega umræðu í hreyf-
ingunni.
Slíkir fundir hafa nú þegar verið
haldnir á Norður- og Austurlandi. Á
fundunum er fjallað um stöðu verka-
lýðshreyfingarinnar og varpað fram
spurningum um framtíð hennar. Til
dæmis grundvallarspurningum um
uppbyggingu, starfshætti og verka-
skiptingu eininganna: Á verkalýðsfé-
lag sem grunneining að hafa samn-
ings- og verkfallsrétt eða samtök
verkalýðsfélaga, landssambönd eða
heildarsamtök?
Hlutverk státtanfélaga
og heildarsamtaka
í dag liggur hið formlega vald hjá
hverju stéttarfélagi fyrir sig, t.d.
samningsréttur og verkfallsréttur. En
það eru mörg verkefni sem nauðsyn-
legt er að leysa í sameiningu og því
hafa verkalýðsfélög myndað með sér
samtök: Heildarsamtök launafólks á
borð við ASÍ. Hjá ASÍ liggur hins
vegar mjög lítið formlegt vald.
Svarar þetta skipulag kröfum
framtíðarinnar?
Það er þessi spuming sem liggur
til gmndvallar. Þegar leitað er svara
við henni er vert að hafa í huga að
hlutverk heildarsamtaka og stéttarfé-
laga hefur á vissan hátt verið að
breytast. Líklegt er að sú þróun haldi
áfram á næstu árum því breytingar
eru örar í umhverfi verkalýðshreyf-
ingarinnar. Vinnumarkaðurinn er í
senn að verða sveigjanlegri og al-
þjóðlegri og samsetning vinnuaflsins,
og þar með félagsmannanna, hefur
breyst.
Hlutverk verkalýðsfélaga nú til
dags er margþætt. Sem dæmi má
nefna: Gerð kjarasamninga, eftirlit
með að samningum sé fylgt, þjónustu
við félagsmenn og samskipti við önn-
ur félög. Það hefur ekki farið fram
hjá þeim sem starfa fyrir verkalýðs-
hreyfinguna að stöðugt eru gerðar
Félagsmaðurinn -félagið - heildarsamtökin. Hver á verkaskiptingin milli eininga verkalýðshreyfingarinnar að vera til að hámarksárangur náist? Hvar á valdið að
liggja? Felst aflið ekki ífjöldanum? Verkalýðshreyfingframtíðarinnarþarfað taka til starfa en hvert er skipulag hennar?
meiri kröfur til félaganna. Meðal þess
sem krafist er af hverju félagi er að
það sé: Lýðræðislegt og opið, virkt í
félagslegu starfi, veiti góða þjónustu
og sé til fyrirmyndar um vinnubrögð.
Jafnvel þótt hvert stéttarfélag upp-
fylli fullkomlega allar þessar kröfur
og standi sig óaðfinnanlega er það
staðreynd að sum verkefni verða að-
eins leyst á vettvangi heildarsamtaka
launafólks því þau snerta okkur öll.
Meðal slíkra verkefna heildarsamtaka
má nefna: Sameiginlega aðkomu að
samningum, samskipti við stjómvöld
landsins og alþjóðleg samskipti.
Verkalýðshreyfingin á þátt í að
móta launastefnu samfélagsins og
hún þarf að tryggja að verkafólk fái
sinn réttláta skerf. Stór hluti réttinda
launafólks hlýtur að vera sameigin-
legur fyrir allt launafólk. Við þurfum
því að velta því fyrir okkur hvemig
við mótum stefnu í sameiginlegum
réttindamálum og knýjum hana í
gegn fyrir alla. í þeim efnum er vert
að hafa í huga að Evrópureglur ráða
sífellt meiru um þróunina í réttinda-
málum hérlendis. Verkalýðshreyfing-
in þarf að hafa áhrif á það hvemig
gildistöku þeirra hér á landi er háttað.
Samskipti við stjómvöld em stór
hluti af starfsemi ASI því launafólk
þarf að eiga sameiginlegan málsvara
gagnvart stjómvöldum. Varla getur
annar aðili en heildarsamtök verið
málsvari í sameiginlegum málum.
Hvað alþjóðasamskiptin varðar
blasir við að þau fá stöðugt meira
vægi. Vinnumarkaðurinn verður sí-
fellt alþjóðlegri og lög og reglur gilda
á stórum svæðum óháð landamærum.
Fjölþjóðafyrirtæki flytja sig milli
landa og fjármagn virðir engin Ianda-
mæri.
Hvers konar verkalýðshreyíing
rís undir krötum tramtíöar?
Þá vaknar spurningin: Hvernig
getur verkalýðshreyfingin brugðist
við? Hvernig tryggjum við að ís-
lenskt verkafólk eigi rödd sem heyrist
í þessu samhengi?
Annars vegar þurfum við öflug og
virk verkalýðsfélög sem sinna hags-
munamálum félagsmanna sinna og
veita þeim góða þjónustu. Hins vegar
þurfum við heildstæða verkalýðs-
hreyfingu sem getur fylgt hagsmun-
um launafólks eftir á landsvísu og í
erlendu samstarfi.
En hvernig tryggjum við styrk
verkalýðshreyfingarinnar og þar með
að rödd verkafólks heyrist? Það blasir
við að það verður ekki gert nema
með réttu skipulagi og uppbyggingu
hreyfingarinnar og með fjöldaþátt-
töku í stéttarfélögunum. Hvernig
tryggjum við þá fjöldaaðild? Með
forgangsréttarákvæðum? Með betri
þjónustu? Með breytingum á skipu-
lagi?
Kannski þarf að endurskilgreina
hlutverk stéttarfélaganna út frá
breyttum aðstæðum. Það getur verið
að herða þurfi kröfur um starfsemi
þeirra og þjónustuhlutverk. En hver
getur gert slíkar kröfur og fylgt þeim
eftir?
Félögin þurfa að standa undir
virkri starfsemi, þjónustu og stuðn-
ingi við trúnaðarmenn. Ut frá þessu
þarf að skoða hvers konar félög nái
bestum árangri. Hvers konar félög
rísi undir merkjum. Eru stór félög lík-
legri til þess en lítil félög? Er samein-
ing félaga eða samstarf um rekstur og
þjónustu framtíðin? Eða snýst spum-
ingin fyrst og fremst um fjárhagslega
getu félaganna til að sinna verkefnum
sínum óháð stærð?
Hvert og eitt verkalýðsfélag hefur
mikið formlegt vald til að sinna brýn-
um hagsmunamálum félagsmanna
sinna. Heildarsamtök launafólks hafa
nær einungis það formlega vald sem
verkalýðsfélögin, hvert fyrir sig,
kjósa að framselja þeim hverju sinni
til að sinna brýnum hagsmunamálum
alls launafólks. Ef til vill þarf að skil-
greina verkaskiptingu þama á milli
og staðsetja formlegt vald eftir verk-
efnum þessara aðila.
Ein stærsta spumingin í skipulags-
umræðunni varðar staðsetningu
valdsins. Eiga heildarsamtök að fá
hluta þess valds sem félögin hafa? Á
ASI að hafa formlegt vald til að beita
samtakamættinum? Á ASÍ að hafa
agavald gagnvart einstökum félög-
um? -Til dæmis ef þau sinna ekki
skyldum sínum gagnvart félags-
mönnunum eða brjóta
með einhverjum hætti á
rétti þeirra?
Umræðan
heldup áfram
Við þurfum að þjappa
okkur saman sem heild-
stætt og samstíga afl í
samfélaginu. Það þarf að
auka vægi, völd og áhrif
verkalýðshreyfingarinn-
ar. Ekki er tekist á um
þetta tvennt. Hvernig
styrkjum við þá heildar-
samtökin svo verkalýðs-
hreyfingin njóti fjöld-
ans? Spurningin um
hvers konar verkalýðs-
hreyfing nær árangri í
framtíðinni snýst að
töluverðu leyti um þetta.
Svörin eru ekki ein-
hlít við öllum þeim
spurningum sem velt er
upp á skipulagsfundum
ASI. En umræðan þarf
að fara fram og sem flestir verða að
taka þátt í henni. Sjónarmiðin eru
mörg og þau þurfa að komast á fram-
færi. Þegar hafa umræðuferðir ASI
legið um Norðurland og Austurlands
Vesturland og Vestfirðir, Suðurland
og Suðumes auk höfuðborgarsvæðis-
ins bíða næsta hausts og vetrar.
Væntanlega verða margar hug-
myndir og ábendingar komnar í safn-
ið þegar ferðalögunum lýkur. En at-
hugasemdimar þurfa ekki að koma
fram á fundum. Allir áhugamenn um
öfluga framtíðar-verkalýðshreyfingu
eru hvattir til að senda hugmyndir
eða athugasemdir til blaðsins. Vinnan
er með netfangið bryn@asi.is og
síma 581 3044.
AUKIN ÖKURÉTTINDI
• leigubifreið • vörubifreið • hópbifreið • eftirvagn
ASÍ félagar athugið!
AUKIN RÉTTINDI = AUKNIR ATVINNUMÖGULEIKAR
Ökuskóli S.G. heldur námskeið til aukinna ökuréttinda allan ársins
hring. Næsta námskeið hefst í Reykjavík miðviku-
daqinn 25. febrúar.
Okuskóli S.G. hefur útskrifað um 900 nemendur eða um 40% þeirra
sem sótt hafa nám til aukinna ökuréttinda frá því
námið fiuttist frá hinu opinbera til einkarekinna
ökuskóla.

Hagstætt verð og góðir greiðsluskilmálar
Visa og Euro raðgreiðslur til allt að 36 mánaða
Skuldabréf til allt að 24 mánaða
Ath! mörg stéttarfélög taka að hluta
þátt í kostnaði fyrirsína félaga.
ÖKUSKÖLI
SÍMI 5811919
AUKIN ÖKURFTTINDI
LEIGUBIFREID - VÖRUBIFREIÐ - HÚPBIFREID
z
ui
tfí
u
Hvar er skýrslan mín, hvar er spjaldskráin,
hvar er stóra, gula, tveggja gata mappan mín?
Eina rétta svarið við óreiðu eru góðar hirslur. Skalaskápar eru réttu
hirslumar á skrifstofuna eða hvem þann stað þar sem röð og regla
þarf að vera á skjölum, möppum og öðrum gögnum.
Kynniðykkurvandaðaoggóðaskjalaskápa, bæði frá Bisley og ■
Nobö. Þeir fást I mörgum stærðum og bjóða upp á pbreytta
notkunarmöguleika.
Vinnan
27