Vinnan - 01.12.1998, Side 2
L e i ð a r i
Betur má ef duga skal
Á sambandsstjórnarfundi Alþýðusambands ís-
lands, sem haldinn var dagana 23. og 24. nóvem-
ber síðastliðinn, var kynnt skýrsla frá Norræna
verkalýðssambandinu um fullgildingu ILO-sam-
þykkta á Norðurlöndunum á tímabilinu 1980-1997.
I skýrslunni kemur fram, að íslendingar hafa alls
ekki staðið sig sem skyldi í þessu sambandi.
Alþýðusambandið boðaði til blaðamannafundar
af þessu tilefni. Þar var skýrslan kynnt og ástæður
þess að málum skuli svo komið reifaðar. í skýrsl-
unni kemur m.a. fram, að frá upphafi hefur ísland
einungis fullgilt 18 ILO-samþykktir, á meðan hin
Norðurlöndin hafa fullgilt á bilinu 66 til 100. Á því
tímabili sem skýrslan fjallar sérstaklega um, hafa
alls verið gerðar 26 samþykktir. ísland hefur ein-
ungis fullgilt tvær af þeim. Það sem þó er sýnu al-
varlegast í málinu er það, að ísland, eitt Norður-
landa, hefur ekki fullgilt allar 7 grundvallarsam-
þykktir ILO. Enn hefur ekki verið fullgilt ein sú allra
mikilvægasta, þ.e. samþykkt nr. 138 um bann við
barnavinnu. Þessi samþykkt er eitt mikilvægasta
tækið í baráttunni gegn barnavinnu í heiminum í
dag. Þetta hlýtur því að teljast háalvarlegt mál. Nú
er málum ekki þannig háttað á íslandi að efnislegar
hindranir standi í vegi fyrir því að þessi - og fleiri
mikilvægar samþykktir ILO - séu fullgiltar hér á
landi. Það sem virðist helst vefjast fyrir íslenskum
stjórnvöldum er málsmeðferðin. Samkvæmt reglum
Alþjóða vinnumálastofnunarinnar ber ríkisstjórn að
leggja tillögur fyrir þjóðþing um hvort fullgilda skuli
þær samþykktir sem gerðar hafa verið á síðasta
þingi ILO. Hér á landi hafa stjórnvöld yfirleitt kynnt
Alþingi nyjar samþykktir, án þess að leggja fram
sérstakar tillögur um hvernig með málið skuli farið.
Þannig hefur aldrei verið fjallað um 16 af þeim 26
samþykktum sem gerðar hafa verið frá 1980 á við-
eigandi vettvangi.
íslensk stjórnvöld hafa valið þann kost að full-
gilda ekki samþykktir ILO nema aðilar vinnumark-
aðarins séu sammála um að svo skuli gera. Þetta
þýðir að formlega hafa báðir aðilar neitunarvald.
Þar sem viðfangsefnin eru þess eðlis að það er
harla ólíklegt að verkalýðshreyfingin hafi eitthvað
við fullgildingu að athuga, þýðir þetta vitaskuld í
raun að atvinnurekendur hafa neitunarvaldið.
Þó málið snúi vissulega að ríkisstjórninni og fé-
lagsmálaráðherra, þá er rétt að taka fram að hér er
ekki aðeins við þessa ríkisstjórn að sakast. Svo
sem fram hefur komið á málið sér lengri sögu því
sú samantekt sem um er að ræða nær allt til ársins
1980. Fleiri ríkisstjórnir hafa setið á þessu tímabili
en sú sem nú er við völd. Fleiri ráðherrar hafa farið
með húsbóndavald í félagsmálaráðuneytinu á
tímabilinu en Páll Pétursson. Það breytir því þó
ekki að enginn getur komið þessu máli í eðlilegan
farveg nema núverandi félagsmálaráðherra og sú
ríkisstjórn sem nú situr að völdum. Nema auðvitað
hún ætli að humma málið fram af sér áfram og
geyma það þeirri ríkisstjórn sem sest að völdum
eftir næstu kosningar. Það getum við ekki sætt
okkur við. Við ætlumst til þess að málið verði þegar
tekið föstum höndum. Svo um munar.
Viðbrögð bæði stjórnvalda og atvinnurekenda
við ábendingum og kröfum Alþýðusambandsins
hafa þó ekki verið uppörvandi. Félagsmálaráðherra
hefur látið sem það sé stormur í vatnsglasi og
þetta sé allt að koma. Samþykktin um bann við
barnavinnu verði fullgilt „á næstu dögum“. Hún er
auðvitað mikils virði, en málið er ekki úr sögunni
með fullgildingu þeirrar samþykktar einnar.
Lögfræðingur Vinnuveitendasambandsins hefur i
í blaðaviðtali vísað þessari gagnrýni ASÍ á bug,
segir að íslendingar séu ekki sér á báti í þessu efni
sé málið skoðað í alþjóðlegu samhengi. Það er þá
greinilegt að ekki er verið að miða við Norðurlöndin
þegar því er haldið fram, því við stöndum þeim
langt að baki eins og fram kemur í skýyrslunni sem
vísað er til.
Málinu hefur verið stillt upp þannig að við séum
öðrum Norðurlöndum til skammar vegna slælegrar
framgöngu í að fullgilda þessar samþykktir. Það er
auðvitað rétt. Fyrst og fremst erum við þó sjálfum
okkur til skammar.
Utgefandi: Alþýðusamband Islands.
Ritnefnd: Ari Skúlason, Halldór
Grönvold, Snorri S. Konráðsson.
Ritstjóri: Guðmundur Rúnar
Árnason. Ljósm.: G. Róbert Ágústs-
son o.fl. Útlit: Sævar Guðbjörnsson.
Prófarkalestur: Ingimar Helgason.
Afgreiðsla: Grensásvegur 16a, 108
Reykjavík. Sími: 581 30 44, fax: 568
00 93.Auglýsingar: Áslaug G. Niels-
en og Guðmundur Jóhannesson, sím-
ar: 533 1850, fax: 533 1855. Umbrot:
Blaðasmiðjan. Filmuvinnsla og
prentun: Prentsmiðjan Oddi.
Verkamannasambandíð fundar með
stjórnvöldum og viðsemjendum
Fyrir skemmstu átti forysta Verkamannasambands ísiands fundi með forsætisráðherra, fjármálaráðherra og félags-
málaráðherra, til að skýra viðhorf sín um þróun mála á vinnumarkaði og það misgengi sem hefur átt sér stað f launa-
kjara- og réttindamálum frá því að kjarasamningar voru undirritaðir árið 1997. Jafnframt var fundað með fulltrúum
Vinnuveitendasambandsins og Vinnumálasambandsins um sömu mál.
essir fundir eru í samræmi
við ályktun formannafundar
VMSÍ sem haldinn var á Akur-
eyri dagana 28. og 29. október
s.l., en þar var framkvæmda-
stjóm sambandsins falið að óska
eftir viðræðum við samtök at-
vinnurekenda og stjórnvöld til
að fara yfir hina alvarlegu stöðu
málsins. I ályktunni segir að
vamaðarorð forsætisráðherra til
aðila almenna vinnumarkaðarins
um að launahækkanir almennra
kjarasamninga væm skref fram
af bjargbrúninni hafi ekki átt við
þegar ríkisstjórnin kom fram
sem atvinnurekandi og gerði
kjarasamninga sem innihéldu
margfalda þá hækkun sem
samið var um á almennum
vinnumarkaði.
- Við hjá Verkamannasam-
bandinu viljum skoða þessi
samningamál heildstætt. Við
vorum að gera stjórnvöldum
grein fyrir þeirri ábyrgð sem
þeir bera sem atvinnurekendur.
Þau gátu svosem ekkert mót-
mælt því. þetta var ekki kröfu-
gerðafundur eða samningafund-
ur, heldur vildum við koma á
framfæri okkar skoðunum. I
framhaldi af þessu hittum við
bæði fulltrúa frá Vinnuveitenda-
sambandinu og Vinnumálasam-
bandinu. Það var svipuð yfir-
ferð. Þetta snerist um að koma
sjónarmiðum okkar á framfæri
varðandi beina kjarasamninga.
Þetta á bæði við um réttindamál
og launahækkanir. Það er
þannig á almenna markaðnum
að þegar við erum að semja um
einhver réttindamál, þá eru þau
vegin beint inn í kostnaðar-
hluteildina. Það virðist ekki vera
á hinum opinbera markaði,
hvort sem snýr að lífeyrismálum
eða öðrum réttindum. Það er
eitthvað sem liggur til hliðar og
á ekki að kosta neitt. Síðan
vakna menn upp við kostnaðinn.
Hverjir bera hann? Það er okkar
fólk sem ber síðan kostnaðinn,
eins og er að koma í ljós með
hækkunum á útsvari sveitarfé-
laga. Það er verið að mylja und-
an kaupmáttaraukningunni,
sagði Björn Grétar Sveinsson,
formaður VMSÍ.
Sæmundur Valdimarsson
myndhöggvari heiðraður
ann 27. nóvember síðastlið-
inn heiðraði MFA Sæmund
Valdimarsson myndhöggvara í
tilefni af 80 ára afmæli hans.
Svo sem kunnugt er, hafa tré-
skurðarmyndir Sæmundar af
konum af ýmsum stærðum og
gerðum vakið mikla hrifningu.
Sæmundur gaf MFA slíka styttu
fyrir nokkrum árum. Hún prýðir
nú skólahúsnæðið í gamla Stýri-
mannaskólanum og er vörður
um þá starfsemi sem þar fer
fram, eins og Þorbjörn Guð-
mundsson komst að orði þegar
hann afhenti Sæmundi viður-
kenninguna. Sæmundur sagði af
þessu tilefni. - Eg sé að henni
hefur liðið vel hér, og ekki hefur
hún lagt af. Hún er heldur bústn-
ari en ég mundi hana.
Sigurjón Valdimarsson, Guðrún Magnúsdóttir eiginkona hans og
Þorhjörn Guðmundsson, varaformaður stjórnar MFA við
afhendinguna.
Stjórnvöld framfylgi lögum um heilsufarsskoðanir
Sambandsstjóm ASÍ samþykkti kröfu um
að stjómvöld framfylgi 20 ára gömlum
lögum um heilsugæslu starfsfólks. Sigurður
T. Sigurðsson, flutningsmaður tillögunnar,
sagði m.a. í framsögu sinni að lögin væru
skýlaus og ótrúlegt að trúnaðarlæknar fyrir-
tækja skuli komast upp með að safna upp-
lýsingum um starfsfólk og boða það í skoð-
anir.
í lögum um aðbúnað, hollustuhætti og ör-
yggi á vinnustöðum segir að heilsuvernd
starfsmanna skuli falin þeirri heilsugæslu-
stöð eða sjúkrahúsi sem næst liggur og/eða
auðveldast er að ná til. Þá er kveðið á um
reglulegar heilbrigðisskoðanir. Þrátt fyrir
þessi tuttugu ára gömlu ákvæði viðgengst
það enn að fyrirtæki feli launuðum trúnaðar-
læknum sínum að skoða starfsfólk sem veik-
ist og þeir komist jafnvel upp með kalla
starfsfólk til sín í skoðun. Að mati sam-
bandsstjórnar ASÍ er þetta skýlaust brot á
lögunum og í samþykktinni eru stjómvöld
vítt fyrir sinnuleysi sitt. þess er krafist að far-
ið sé að gildandi lögum.
Þá er þess sérstaklega krafist að per-
sónulegar upplysingar úr læknisskoðunum
starfsmanna fyrirtækja lendi ekki í höndum
annarra en heilsugæslustöðva, sjúkrahúsa
eða annarra til þess bærra aðila. I umræð-
um á fundinum kom fram að trúnaðarlækn-
ar fyrirtækja safni nú slíkum upplýsingum
óáreittir og nefnd voru dæmi þess að upp-
lysingar endi beint hjá starfsmannastjórum
atvinnurekenda. í sumum tilvikum er trún-
aðarlæknir jafnframt heimilislæknir við-
komandi starfsmanna sem hann veitir at-
vinnurekendum upplýsingar um.
í greinargerð Sigurðar T. Sigurðssonar
með ályktuninni segir að með aðgerðaleysi
sínu séu stjómvöld að taka þátt í brjóta lög
á starfsfólki og taka þátt í siðlausu fram-
ferði varðandi meðferð persónulegra upp-
lýsinga um starfsfólk fyrirtækja.
ÞJ'O O. •Rg
Næst stærsta verkalýðsfélag landsins
Þann 5. desember næstkomandi er fyrirhugaður fundur
þar sem verkalýðsfélögin Dagsbrún-Framsókn, Sókn og
Félag starfsfólks í veitingahúsum verða sameinuð. Sam-
einingin á sér nokkurn aðdraganda. Svo sem kunnugt er,
/
Aður en til sameiningar kom, hafði
Sókn óskað eftir aðild að viðræðum
um sameiningu, en ferlið var þá komið það
langt að ekki var talið ráðlegt að sameina
öll félögin að svo stöddu. Hins vegar var
lýst vilja til að taka málið upp síðar. Auk
þess barst kveðja á stofnfundinn frá Félagi
starfsfólks í veitingahúsum, þar sem farið
var fram á viðræður um hugsanlega aðild.
I janúar á þessu ári var ósk Sóknar síðan
lögð fram með formlegum hætti, eftir að
stjómin hafði fengið formlegt umboð til að
fara í viðræður um sameiningu. Vinnuhóp-
ur hefur unnið að undirbúningi málsins, þar
sem sæti eiga fulltrúar allra félaganna. þessi
vinna er að mestu leyti frágengin, að því
sameinuðust Verkamannafélagið Dagsbrún og Verka-
kvennafélagið Framsókn í eitt félag þann 6. desember á
síðasta ári. Dagsbrún og Framsókn voru síðan lögð niður
á aðalfundum í aprfl sl.
tillögur um deildaskiptingu lagðar fyrir að-
alfund árið 1999. Félagsmenn verða alls um
12.000, en „gegnumstreymi" um 20.000
manns með þeim sem tímabundið þiggja
laun samkvæmt samningum félagsins án
þess að ganga í það með formlegum hætti,
svo sem skólafólk. Af þessum 12.000 koma
um 6.300 úr Dagsbrún - Framsókn, um
4.000 úr Sókn og yfir 2.000 úr Félagi
starfsfólks í veitingahúsum. Alls verða
launagreiðendum á ellefta hundrað, þar af
nokkrir mjög stórir svo sem ríki og borg.
Nýja félagið verður næst stærsta verkalýðs-
félag landsins, næst á eftir Verslunar-
mannafélagi Reykjavíkur.
undanskildu að eftir er að finna nafn á hið
nýja félag. Það verður ekki gert fyrr en eftir
stofnfundinn 5. desember. Eldri félögin
koma til með að hætta starfsemi, að öðru
leyti en því sem snýr að skilum, þar með
talið hið ársgamla félag Dagsbrún og Fram-
sókn - stéttarfélag.
Slópt og öllugt lólag
1 hinu nýja félagi verða stjómarmenn alls
21, þar af tveir varaformenn. Markmiðið er
að fulltrúar úr öllum helstu starfsgreinum
eigi sína fulltrúa í stjórninni. Gert er ráð
fyrir að trúnaðarráð verði skipað alls 130.
Félagið verður deildaskipt og verða nánari
2
Vinnan