Stefnir - 01.11.1960, Síða 12

hlut frá borði í átökum við fantaskapinn. Það
mun seint gleymast.
Kenningin um Co-existens fékk sitt innsigli við
Brest-Litofsk árið 1939. Þar mættust rússnesku
og þýzku herirnir og skiptu Póllandi í fjórða
sinn.
Co-existens-pólitík Litwinows var að syngja
sitt síðasta, enn var þó talað tungum tveim. í
apríl árið 1941 gerði Litwinow furðusamninga
um vináttu við Matsuóka utanríkisráðherra
Japans. Kvöldið fyrir árásina á Pearl Harbor
gekk hann svo á fund Iloosvelts og aðvaraði
hann. Co-existensinn var orðinn að fjöldamorð-
um, blekkingin of auðsæ. Litwinow var látinn
sigla sinn sjó. — Hafði verið settur úr skips-
rúmi eftir samningana við Hitler, fengið smá-
vægilega uppreisn 1941, síðan gerður að undir-
tyllu hjá Molotov 1943—’46 og að lokum sett-
ur algerlega úr leik og dó án þess að til við-
burðar teldist síðasta dag ársins 1951
Nýir tímar kröfðust nýrra vinnubragða og
nýrra áróðursorða og tækja. — „Co-existensinn“
var hvíldur í bili.
Samfylkingar-pólitíkin geispaði og golunni
árið 1939. Þá var eftir stríðslok gripið til friðar-
hreyfingarinnar út á við, en inn á við voru önn-
ur vinnubrögð viðhöfð.
Comintern, þriðji Internationale, aliþjóða-
samband kommúnista, hafði svo seint sem árið
1943 lýst yfir, að „lokatakmark er að koma á
heimsskipulagi kommúnismans í stað auðvalds-
skipulagsins.“
1 september-mánuði árið 1947 stofnuðu full-
trúar Rússa, Rúmena, Tékka, Pólverja, Ungverja,
Júgóslava, Búlgara, Frakka og ítala, það er að
segja kommúnistanna í þessum löndum Kommin-
form. Fundurinn var haldinn í Moskvu. Það var
ákveðið að gefa út tímarit „Fyrir varanlegum
friði.“
Áróðurinn var aukinn út á við og hert á tök-
unum inn á við. — Árið 1947 bera Sovét-ríkin
á vettvangi Sameinuðu þjóðanna fram tillögu
um fordæmingu áróðursstríðs!
Eftir ófriðinn hafði pan-slavisminn, alríkis-
stefna slavneskra þjóða, verið talin hentugt
áróðurstæki af hálfu Rússa, en svo reis Tító upp
á afturfæturna og krafðist ótímabærs sjálfstæð-
is þjóðar sinnar. 1 júnílok árið 1948 fellir Komm-
inform refsidóm sinn yfir Tító, útskúfar Júgó-
slöfum úr Komminform-samtökunum, og pan-
slavismanum er varpað fyrir borð sem „gjald-
þrota stefnu Bukharins.“ — Gamli byltingar-
foringinn Dimitrow hafði tekið áróðurinn um
panslavismann of hátíðlega, svo að einnig hon-
um var varpað fyrir róða.
Það voru víðar höfð snör handtök, og örlög
margra stofnenda Komminforms voru afráðin
í skyndingu: Zhadanof var myrtur í Rússlandi,
Popov í Búlgariu, Slansky tekinn af lífi í Tékkó-
slóvakíu, Gomulka og Onnu Pauker stungið í
tugthús í sínum heimalöndum, Póllandi og
Rúmeníu.
Leppríkin fengu sína ráðningu, og lexía dags-
ins var barin inn í þau með harðri hendi. Og
lexían var þessi, eftir því sem Imre Nagy hinn
ungverski orðar það í endurminningabók sinni:
„Ríkin utan Sovét-ríkjanna er tvenns konar:
Óvinir og þrælar. Tilvera fjandmannanna er
bærileg, unz Sovét-ríkin eru nægilega öflug til
að kollvarpa þeim eða þrælbinda. En þegar Sovét-
ríkin eru orðin öflug, verða aðeins þrælaríki
þoluð.“
Það er aðeins til eitt sósíalistaríki, Sovét-
Rússland, hitt eru „alþýðulýð;veldi“, og þau eru
óæðri tegundar og verða að hlíta leiðsögn Rússa.
Enda sagði sá illræmdi, ungverski hermálaráð-
herra, Mihaley Farkas: „Ungversk ættjarðar-
hyggja getur ekki þrifizt án ástar á Rússlandi.“
Ot á við var friðarsókninni haldið áfram. •—
Á árinu 1952 óska Rússar eftir stórveldafundi um
friðarsamninga. Þeir undirrita samninga um ör-
10 STEFNIR