Stefnir - 01.11.1960, Blaðsíða 42

manna nægilega fljótt, og auk þess var talið, að
fæstir þeirra hefðu svo mikið vald á málinu, að
ferðin gæti orðið þeim að æskilegum notum.
I dag eru alþingismennirnir hér í Kaupmanna-
höfn. Og til allrar hamingju standa tungumála-
örugleikar nú ekki í vegi fyrir fullum og
gagnkvæmum skilningi. Það er okkur mikill heið-
ur að hafa hér á danskri grund þjóðþing, sem
nýtur svo mikillar virðingar sakir aldurs og
frjálslyndis. Kaupmannahöfn getur ekki borið
sig saman við París, og það, sem við í Danmörku
getum boðið Islendingum, er lítið samanborið við
viðhöfn og hina gífurlegu gestrisni, sem menn
nutu í Frakklandi.
En það sem Danmörk getur veitt, það mun
verða veitt. Það er engin hætta á því, að Alþingi
verði boðið það næst bezta, eins og Agli Skalla-
grímssyni var boðið hjá bóndanum í Varma-
landi* Þið munið vafalaust, hversu reiður hann
varð, þegar hann uppgötvaði, að honum hafði
verið boðin sú mungát, sem næstbezt var til,
og hve rækilega hann hefndi sín.
En bóndinn hét líka Armóður**. Það er í
engum skilningi okkar nafn.
Ég yeit, að gestir okkar munu ekki telja það
ókurteisi af mér, þó að ég víki að viðurgern-
ingnum. Á íslandi hafa menn alltaf skilið það,
að hið andlega og líkamlega á saman og verður
ekki skilið að. Það vissu íslendingar þegar árið
1000, þegar þeir með einum og sömu lögum
tóku við kristinni trú og leyfðu hrossakjötsát.
Ég er einn þeirra mörgu manna, sem eru
glaðir yfir því, að Danmörk sendi heimboð til
Alþingis og að því skyldi vera tekið. Gestir okk-
ar vita, hversu ákaft ég hef óskað eftir góðu
sambandi milli íslands og Danmerkur. Þið mun-
ið ef til vill eftir því, að ég leit á ferð dönsku
* Síá Egils sögu, útgáfu Menningarsóóðs, 1945, als.
167—170. (Þýð.)
** Orðaleikur á dönsku. Sbr. danska orðið armod
(örbirgð).
stúdentanna til íslands sem yfirlýsingu um vin-
áttu frá Danmörku til Islands. Ég hef haft
samúð með þeirri óþolinmæði, sem ríkt hefur í
stjórnmálum ykkar.
Ég sagði eitt sinn, að ágætasti hluti danskrar
æsku hefði aldrei gleymt því, í hverri þakkar-
skuld dönsk list stæði við ísland og íslendinga
og hina karlmannlegu list norrænna bókmennta.
Ég kallaði menningu Islands stolt vort meðal
þjóða Evrópu og fyrir sex árum sagði ég við
unga Islendinga: Ef þið viljið vinna Danmörku
hylli á íslandi, þá skulum við taka það að okk-
ur að gera Island ástsælt í Danmörku. Ég hrós-
aði Islendingum fyrir það, að þeir væru ekki
hálfvolgir, ég hrósaði þeim fyrir þrjózku þeirra,
sem bráðnaði ekki fremur en snjórinn á fjöll-
um þeirra; ég hrósaði þeim fyrir ákafa þeirra,
s-em kólnaði ekki fremur en hinar heitu upp-
sprettur í landi þeirra.
Islendingar hafa uppskorið laun fyrir þolin-
mæði sína. Grundvöllur hefur verið lagður uð
góðu og varanlegu sambandi milli hinna tveggja
þjóða. i
Island hefur m.a. fengið eigin ráðherra og
fengið svo mikið sjálfstæði, að þegar aðrir ráð-
herrar fara frá, situr hann áfram, eins og ekk-
ert hafi í skorizt, eins lengi og Alþingi vill.
Okkar eigin deilur hafa engin áhrif á hanr..
Hann heldur stöðu sinni, án tillits til þess, hvaða
flokkur er hér við völd.
Þetta er þó aðeins líking. Gagnvart Alþingi
íslendinga sem og gagnvart íslenzku þjóðinni
skiptumst við Danir ekki í flokka. Gagnvart yður
lítum við aðeins á okkur sem Dani, sem Norður-
landahúa, sem landa ykkar.
Þið eruð okkur kærir. En maður verður að
leitast við að skilja það, sem manni þykir vænt
um, til að geta metið það betur.
Þegar ég leitast við að skilja Islendinga, þá
hef ég í huga nokkur grundvallaratriði úr forn-
aldarsögu þeirra: I fyrsta lagi þá sjálfstæðis-
40 STEFNIR