Stefnir - 01.11.1960, Blaðsíða 19

f’relsi sínu, unz Karli tókst loks sumarið 785
að reka enda'hnútinn á hernám alls landsins.
Widukind varð að gefast upp, vinna Karli holl-
ustu og taka skírn ásamt mörgum öðrum sax-
neskum höfðingjum.
Karl var nú búinn að kljást við Saxa í þrettán
ár og hefur víst fundizt, að það væri orðinn
nógu langur tími. Til að koma í veg fyrir frek-
ari uppreisnir af þeirra hálfu ákvað hann að
láta kné fylgja kviði. Hófst nú mikill þrauta-
tími fyrir Saxa, þar eð Karl rétti þeim hin
grimmilegustu kúgunarlög. Hér er sýnishorn af
lagasetningu hans: „Hver sá, sem brýzt inn í
kirkju og rænir eða stelur þaðan einhverju,
verður tekinn af lífi.“ „Hver sá, sem af fyrir-
litningu á kristindómi neitar að virða helgihald
föstunnar og étur þá kjöt, verður tekinn af lifi“.
„Hver sá, sem drepur biskup, prest eða djákna,
verður tekinn af lífi.“ „Hver sá, sem kastar líki
á bál samkvæmt heiðnum siðum og brennir það
til ösku, verður tekinn af lífi.“ „Hver sá Saxi,
sem er óskírður og reynir að felast meðal landa
sinna og sleppa við skírn, verður tekinn af lífi.“
„Hver sá, sem gerir samsæri með heiðingjum
móti hinum kristnu eða heldur áfram að styðja
iþá í baráttu þeirra á móti hinum kristnu, verður
tekinn af lífi.“ „Hver sá, sem ekki vinnur kon-
ungi skyldan hollustueið, verður tekinn af lífi.“
Þannig lifðu Saxar nokkur ár með hnífinn
á barkanum. Samtímis leituðu þeir þó tækifæris
til að brjótast undan okinu. Vorið 793 héldu þeir,
að stundin væri komin. Þetta vor var frankversk
herdeild á leið austur yfir Saxland. Saxar réð-
ust á hana við Weserfljót og brytjuðu hana nið-
ur. Þar með var hafin uppreisn sem breiddist
út eins og eldur í sinu um allt Saxland. Saxar
köstuðu nú kristni og tóku aftur upp heiðni. Þeir
rifu niður kirkjur í landi sínu eða brenndu þær.
Biskupa sína og presta ýmist drápu þeir eða
hröktu burt. Karl var fjögur ár að bæla niður
þessa uppreisn. Friður komst loks á árið 797.
Þetta ár samdi hann við foríngja Vestfala, Aust-
fala og Angara um, að þau kúgunarlög, sem
hann hafði sett árið 785, skyldu afnumin. Ný
stefna var tekin upp, stefna málamiðlunar og
sáttfýsi. Saxland fékk nú svipaða stöðu og önn-
ur svæði Frankaríkisins, sem áður hafði hangið
eins og sverð yfir höfðum Saxa, komu nú bætur
og sektir.
Uppreisnum var þar með lokið í mestum hluta
Saxlands. Þó náði þetta samkomulag ekki til
þeirra Saxa, sem bjuggu í norðausturhluta Sax-
lands, þar sem nú er Hamborg og nálægir stað-
ir. Þeir voru enn óbugaðir.
I sex ár, 798—804, veittu íbúar þessara svæða
harðvítuga mótspyrnu öllum tilraunum Karls til
að gerast drottinn þeirra. Þeir myrtu umvörp-
um konunglega embættismenn og kristna trú-
boða, byrjuðu aftur og aftur á hinum eilífa skop-
leik um að þykjast vera orðnir trúir og góðir
þegnar, þegar hersveitir Franka voru staddar í
landinu, en rísa upp að nýju og hefja slátrun
á frankverskum embættismönnum um leið og
hershöfðingjar Karls voru á brott með menn
sína. Það gagnaði lítið að heimta af þeim gisla.
Þeir létu þá af hendi og hófu svo uppreisn að
nýju.
Karl ákvað þá að grípa til róttækari ráðstaf-
ana: taka íbúa uppreisnarsvæðanna og flytja þá
nauðungarflutningi til annarra héraða ríkisins
og láta þá setjast þar að. I stað þeirra skyldu svo
fluttir aðrir íbúar trúir ríkisvaldinu á þau svæði,
sem höfðu verið tæmd. Meðal hinna nýju íbúa
á uppreisnarsvæðunum voru margir munkar og
klerkar og studdu þeir mjög að því, að Karli
tækist að slá tvær flugur í einu höggi, tryggja
bæði völd sín og sigur kristninnar í viðkomandi
héruðum. Karl vakti sjálfur yfir því, að þetta
kæmist almennilega í framkvæmd. Frankverskar
hersveitir fóru um svæðin, sem höfðu verið
undirokuð og tóku með sér íbúana, þar með
talið öldungar, konur og börn. Hermennirnir
STEFNIR 17