Börn og menning - 01.09.2011, Qupperneq 29

Góðir galdrar eru til
29
áberandi en vaðandi ský eða flökt sólargeisla,
sem gefur áhorfandanum tilfinningu fyrir
umhverfi atriðisins. Öðru hverju grípur tjaldið
athyglina með skyndilegum innkomum norna
eða fugla. f tveimur atriðum leikur það svo
lykilhlutverk: ( blekkingarleik galdrakarlsins
(sem minnir dálítið á Max Headroom úr
samnefndum breskum sjónvarpsseríum, ef
einhver skyldi muna eftir þeim) og ekki síður
í hvirfilbylnum sem sviptir Dóróteu til Oz. í
síðarnefnda atriðinu leit opinmynnt fjögurra
ára dóttir min snöggt á pabba sinn, svona
rétt til að ganga úr skugga um að öllu væri
óhætt. Samspil leikmyndar, myndbands og
hljóðmyndar var þarna svo magnað að mér
stóð sjálfum varla á sama og sömu sögu má
segja um fleiri atriði.
Útlit Gimsteinaborgarinnar, þar sem
galdrakarlinn sjálfur býr, olli mér nokkrum
heilabrotum, en hún er græn að lit, skreytt í
bak og fyrir með frímúraratáknum þeim sem
prýða bandaríska dollaraseðla. Nú skilst mér
að kenningar séu til um að sagan um Oz sé
í rótina pólítísk allegoría sem snúist að miklu
leyti um peningastefnu og gullfót, og er þá
þessi borg blekkinga fulltrúi grænu seðlana
sem voru lögeyrir án þess að eiga sér stoð
í gulli. Fyrir fslenska áhorfendur í dag vekur
þetta fyrst og fremst spurningar. Þótt áhugi á
peningastefnu og gjaldmiðlum sé einmitt nú
meiri en alla jafna, þá er ekki gott að átta sig
á því hvað þetta myndmál á að segja okkur.
Búningar Helgu I. Stefánsdóttur eiga
stóran þátt í að gefa hinum ýmsu verum Oz
líf, lit og karakter. Þar sem aðalsöguhetjurnar
eru annars vegar virðist Helga hafa tekið þá
stefnu að tengja útlit þeirra rækilega við
kvikmyndina gömlu sem leikgerðin er byggð
á. Einkum er búningur Dóróteu þannig úr
garði gerður að í upphafi sýningar er engu
líkara en að Judy Garland hafi stigið út
úr filmunni og upp á Stóra sviðið. I fyrstu
angraði þetta mig dálítið, en það vandist
vel og sé ætlunin sú að taka með þessu
lítillega ofan fyrir kvikmyndinni, þá tekst það
smekklega.
Þaðtelstvarlaóásættanleg uppljóstrun þótt
hér komi fram að boðskapur verksins felst
ekki síst í trúnni á sjálfan sig. Fuglahræðan,
tinkarlinn og Ijónið halda til að mynda öll að
þau vanti mikilvæga eiginleika, heila, hjarta
og hugrekki. Það eina sem galdrakarlinn
gerir er að benda þeim á að þau bjuggu yfir
þessu allan tímann. Sjálfur beið ég spenntur
eftir þessu lykilatriði verksins og varð nokkuð
hissa þegar ég áttaði mig á þvf að ég hafði
næstum misst af því - svo fljótt tók það af.
Raunar vinst mjög hratt ofan af sögunni í
lokin, og vantar eilítið upp á manni finnist
maður hafa náð að kveðja, nema þá helst í
uppklappinu.
Á heimleiðinni ræddum við feðginin um
galdra og nornir. Sú stutta sagðist ekki
hafa verið neitt hrædd við vondu nornina,
enda vissi hún mætavel að þetta var allt í
þykjustunni. Hana grunaði samt að leikararnir
hefðu verið dálítið hræddir, því þeir þurftu að
vera svo nálægt norninni. Annars væri ekkert
að óttast, því galdrar væru ekki til í alvörunni
- nema góðir galdrar. Og þá má finna í
Borgarleikhúsinu um þessar mundir.
Höfundur er áhugaleikari og leikskáld