Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.2021, Blaðsíða 28

28 FÓKUS
Að fórna símanum í heilan dag er hugmynd sem kom fram hér á ritstjórn
fyrir nokkru, en einhvern
veginn ýtti ég þessu verkefni
á undan mér mánuðum sam-
an. Loks varð ég að horfast í
augu við það að ég kveið alveg
stjarnfræðilega fyrir þessu.
Ég bara gat ómögulega hugsað
mér símalausan dag. Ég bauðst
meira að segja til að fórna mér
frekar og fasta í mánuð. Ég
hafði gert mistök. Ég var ekki
rétta manneskjan í þetta. Enda
nota ég símann bara hóflega.
En ef það var rétt, hvers
vegna þessi kvíði? Að lokum
þurfti ég að horfast í augu við
að það hversu lítið mig lang-
aði að gera þetta, þýddi að ég
var einmitt rétta manneskjan
í verkefnið.
Fíkill í fráhvarfi
Ég ákvað því, með fýlusvip, að
kýla á þetta. Ég valdi sunnu-
dag því það einhvern veginn
hljómaði eins og það hefði
minnst heftandi áhrif á líf
mitt. Ég myndi því ekki missa
af neinu, eða í það minnsta
vonaði ég það.
Sunnudagurinn rann upp. Ég
vaknaði og að sjálfsögðu var
það fyrsta sem ég gerði eftir
að ég hafði nuddað stírurnar
úr augunum að teygja mig
eftir símanum til að fletta í
gegnum frétta- og samfélags-
miðla. En á náttborðinu var
enginn sími.
Ég dröslaði mér því á fætur
og náði í tölvuna. Sat svo inni
í eldhúsi með rjúkandi kaffi-
bollann og skrollaði snöggt í
gegnum það helsta. Mér fannst
eins og ég væri að svindla á til-
rauninni – en hins vegar var ég
ekki í símanum heldur bara
tölvunni. Ákvað samt að halda
því í lágmarki yfir daginn.
Það er ótrúlegt hvað ég er
farin að treysta á þetta litla
tæki. Stöðugt teygði ég mig
eftir símanum, og greip í
tómt. Hvað ætli einbreið rúm
kosti í IKEA? Hvað ætli sé
opið lengi í Krónunni? Hvaða
leikari var það aftur sem lék
þarna í myndinni sem ég sá
ÉG FÓRNAÐI SÍMANUM Í HEILAN
SÓLARHRING OG LIFÐI ÞAÐ AF
Hæ ég heiti Erla og ég er símafíkill. Það var ekki fyrr en ég reyndi að komast af án símans míns
að ég gerði mér grein fyrir því hversu háð ég er orðin honum. Ég gat ekki notað peningana
mína, auðkennt mig eða borgað svo mikið sem í stöðumæli. Mér leiddist líka alveg óbærilega.
um daginn? Er það Istanbúl
eða Konstantínópel?
Öllum þessum spurningum
var ósvarað þar sem alfræði-
orðabókin í símanum var mér
ekki aðgengileg.
Óbærilegar samræður
Án þess að hafa símann kom
á daginn að mér finnst það að
hlusta á aðra manneskju vera
lengi að koma sér að efninu
á pari við miðaldapyntingar.
Makinn á það til að taka sér
korter í að segja einfaldan
hlut eins og „þessi datt á rass-
inn“.
Af hverju var þetta svona
ógeðslega erfitt? Ég var farin
að stappa niður fótunum, orð-
in þurr í munninum og komin
með verk í kjálkann eftir að
hafa bitið tönnunum of fast
saman. Ætlaði þessi saga eng-
an enda að taka?
Hugurinn reikaði til allra
lífanna í Angry Birds sem ég
var ekki að eyða, þráðanna á
Reddit sem ég gæti verið að
skrolla í gegnum, fólkið sem
gæti verið að reyna að ná í
mig í gegnum Messenger.
Kannski var byrjað að gjósa
og ég vissi ekkert af því?
ADHD og símafíkn
Það hvarflaði að mér að ég
væri að ganga í gegnum frá-
hvörf. Ég nota símann til að
dreifa huganum, til að fá upp-
lýsingar beint í æð og fram-
kalla þannig einhvers konar
ánægjuviðbragð í heilanum.
Ég er greind með ADHD og
það er þekkt fyrirbæri að við
notum símana til að dreifa at-
hyglinni. Netið er endalaust og
okkur þarf aldrei að leiðast.
Ég opna kannski fréttamiðil
til að lesa um jarðskjálftana,
fer svo í að leita að upplýsing-
um um jarðskjálftariðu, þaðan
fer ég yfir í upplýsingar um
jafnvægisvandamál og áður en
ég veit af er ég farin að gúggla
hvort það sé hægt að snerta
óvart á sér heilann ef maður
borar of langt inn í nefið.
Nýlegar rannsóknir hafa
jafnvel bent til þess að einhver
tilfelli af ADHD séu í rauninni
bara tilfelli af símafíkn, fólk er
sem sagt orðið svo háð símun-
um að það er að greinast með
varanlega taugaröskun. Galið.
Peningalaus án símans
Ég líkt og svo margir aðrir
nota símann til að funkera.
Til að komast í gegnum leið-
inlega fundi, til að komast í
gegnum óspennandi búðar-
ferðir og yfirborðskenndar
samræður í fjölskylduboðum.
Þetta er flótti minn frá því
sem mér finnst óþægilegt
að takast á við. Á sama tíma
verður færni mín til að takast
á við þessa hluti án símans
enn minni.
Svo eru það allir hinir hlut-
irnir. Ég þurfti að láta mak-
ann sjá um að borga í búðinni
því það kom á daginn að ég
hef ekki hugmynd um hvar
greiðslukortin mín eru, eða
hvort þau séu yfir höfuð enn
til. Ég nota bara símann til að
borga.
Ekki gat ég heldur lagt
bílnum í miðbænum því ég gat
ekki borgað með stöðumæla-
appinu og ekki geng ég lengur
með klink á mér. Eins gott að
lögreglan stöðvaði mig ekki
því ökuskírteinið mitt er bara í
símanum þar sem ég týndi því
áþreifanlega fyrir guðslifandi
löngu síðan.
Ég ætlaði að fara út að
hlaupa, en hvernig fer ég að
því án þess að hafa tónlistina
eða hljóðbókina í eyrunum og
smáforritið til að segja mér
hvað ég er búin að hlaupa langt
og hversu hratt ég fer? Ekki
fer ég að hlaupa af því bara án
þess að geta deilt nokkru um
það á samfélagsmiðlum eftir á.
Hvernig gat ég líka opnað
heimabankann og annað án
rafrænna skilríkja?
Diskóljósin slokkna
Um kvöldið settist ég að vanda
fyrir framan sjónvarpið til að
„slaka á“. Vanalega er ég með
eitthvað í sjónvarpinu í gangi,
tölvuna opna og svo símann
í hendinni. Ég var að horfa á
sögulega þætti, en mátti ekki
google-a. Kvöl og pína.
Eftir smá stund róaðist ég
aðeins. Fann að ég fylgdist
mun betur með þættinum
en ég geri vanalega. Makinn
og ég áttum áhugaverðar
samræður um hitt og þetta,
veltum fyrir okkur hlutunum
og komum með getgátur. Eitt-
hvað sem ég var löngu hætt
að gera því ég gat alltaf bara
gúgglað og teflt fram gall-
hörðum staðreyndum.
Mestan muninn fann ég
þegar ég fór að sofa. Vanalega
leggst ég upp í rúm, loka aug-
unum og sé strobe-ljós eins og
á dansiböllunum með flass-
andi myndum og dúndrandi
tónlist. Nú sá ég bara innan á
augnlokin á mér.
Svo hvað kenndi þessi til-
raun mér? Ég sá það svart á
hvítu að ég er háð símanum
mínum, það er staðreynd sem
mér hefur ítrekað verið bent
á en hingað til hef ég leitt þær
athugasemdir hjá mér. Ég er
þó ekki að fara að sturta sím-
anum ofan í næsta klósett.
Hins vegar datt mér í hug
að það væri sniðugt að leggja
símann frá sér í kringum
kvöldmatinn og leyfa honum
bara aðeins að hvíla sig fram
á næsta dag. Minnka þetta
stöðuga áreiti og halda þeirri
litlu félagslegu færni sem ég
bý enn yfir. n
12. MARS 2021 DV
Erla Dóra
Magnúsdóttir
erladora@dv.is
Blaðamaður
þurfti að
horfast í augu
við harðan
raunveruleika
eftir tilraunina.
MYND/GETTY
BLAÐAMAÐUR
FÓRNAR SÉR