Víkurfréttir - 13.01.2021, Blaðsíða 12

Sólborg Guðbrandsdóttir er 24 ára tónlistarkona, fyrirlesari og laganemi. Hún gerðist einnig bókaútgefandi á nýliðnu ári og þá er hún líka aktívisti sem lætur hlutina gerast. Bætt kynfræðsla í grunn- og framhaldsskólum á Íslandi er málefni sem hefur brunnið á henni. Sólborg tók því til sinna ráða og hvatti fólk til að senda hvatningu á tölvupóst menntamálaráð-herra um bætta kynfræðslu í skólum. Lilja Alfreðsdóttir, ráðherra, greip boltann á lofti, fékk Sólborgu og Siggu Dögg, kynfræðing, til fundar við
sig í ráðuneytinu og hefur nú skipað Sólborgu sem formann í starfshópi sem á að skila til-
lögu um kynfræðslu í skólakerfinu. Sólborg hefur einnig verið ötul baráttukona gegn staf-
rænu kynferðislegu ofbeldi og haldið úti síðunni Fávitar á Instagram sem m.a. hefur varpað
ljósi á stafræna kynferðisofbeldið á internetinu. Víkurfréttir hafa valið Sólborgu mann
ársins á Suðurnesjum 2020 fyrir baráttu hennar fyrir aukinni kynfræðslu í grunn- og fram-
haldsskólum.
Blaðamaður Víkurfrétta settist niður
með Sólborgu fyrir framan sjón-
varpsvélarnar í myndveri Víkurf-
rétta og fyrst var rætt um bókina
Fávitar sem Sólborg gaf út fyrir ný-
liðin jól. Bókin er í ellefta sæti á met-
sölulistum eftir jólin og útgefandinn
ungi frá Keflavík er sögð vera nýliði
ársins í bókaútgáfunni.
„Þetta eru algjörar kanónur sem
eru á rithöfundalistanum og það er
frekar mikill heiður að fá að vera
þarna með öllum þessum snillingum
með bók sem heitir Fávitar,“ segir
Sólborg.
– Gastu ímyndað þér að
þú yrðir með elleftu mest
seldu bókina á Íslandi?
„Ég fékk mjög góðar viðtökur í
ferlinu þegar ég var að klára bókina
en þegar ég lít til baka þá hefði mig
ekki grunað að ég fengi svona góðar
viðtökur, þó svo ég hafi vitað að
eftirspurnin eftir svona fræðslu er
mikil. Nei, ég bjóst eiginlega ekki
við þessu og það kom mér eigin-
lega á óvart að Fávitar kæmust inn
á einhverja svona lista. Það eru líka
svo margir sem gáfu út frábærar
bækur um jólin og það var metsala
í bókum.“
Ekki verið gefin út svipuð
bók á Íslandi áður
– Þú ert líka að gefa út eitt-
hvað allt annað. Þú ert ekki
með glæpasögu. Þú ert með
eitthvað sem er ekki mjög
algengt í bókum í dag.
„Ég var ekki beint með samkeppni
við aðra með þessari bók núna um
jólin og ég er ekki viss um að það hafi
verið gefin út svipuð bók á Íslandi
áður, sem hefur tekið saman spurn-
ingar frá unglingum og svör við þeim
eingöngu. Þetta var eitthvað nýtt.“
– Segðu okkur í stuttu máli
frá efni bókarinnar.
„Fávitar er samansafn af spurn-
ingum sem ég hef fengið frá ungu
fólki á samfélagsmiðlum og á fyrir-
lestrum sem ég hef haldið undan-
farin ár um kynlíf, ofbeldi, fjölbreyti-
leika, líkamann og ýmislegt fleira. Ég
tók þetta saman og setti spurning-
arnar og svörin í eina bók.“
– Hvenær fæddist þessi
hugmynd hjá þér?
„Fyrir einu og hálfu ári var ég farin
að velta þessari bók fyrir mér. Svo
hafði ég samband við listamanninn
Ethorio úr Keflavík og spurði hvort
hann væri til í að myndskreyta og
um hálfu ári síðar fór ég að vinna
þetta af alvöru og fór að taka saman
pælingar um hvernig ég ætti að gera
þetta.“
– Var mikil vinna að gera
efnið tilbúið fyrir bók?
„Nei, svo sem ekki. Ég veit að margir
höfundar eru ár og jafnvel mörg ár
að skrifar bækur en af því að þetta
var sett upp í auðskiljanlegt form
sem spurningar og svör þá var ég
fljótari að þessu en ef þetta hefði
verið samfelldur texti. Ferlið við að
skrifa bókina var nokkrir mánuðir
í heildina en ég var ekki að skrifa
upp á hvern einasta dag og var að
sinna ýmsu öðru á meðan þetta var
í gangi.“
– Þetta er mjög sérstök upp-
bygging á bók. Þarna er
litadýrð og teikningar og
bókin er auðlæsileg.
„Ég vildi líka hafa þetta þannig, því
markhópurinn minn er fyrst og
fremst börn og unglingar en bókin
er miðuð við að vera fyrir tólf ára og
eldri. Við vitum það á tímum sam-
félagsmiðla og allt það sem snjall-
símar hafa upp á að bjóða að krakkar
eru kannski ekki rosalega mikið að
lesa bækur. Ég vildi að þetta væri
hnitmiðað og liti vel út með allar
myndirnar og litina. Þetta mátti
heldur ekki vera fráhrindandi fyrir
fullorðið fólk sem ég veit að hefur
líka gaman af að lesa svona auð-
skiljanlegt efni.“
Dýrmætt að setja efnið í bók
– Þú ert að ná til markhóps sem
er mjög mikið í símanum og er
ekki mikið að lesa bækur. Var
markmiðið að hvetja þau til þess?
„Markmiðið með bókinni var ekkert
endilega að fá ungt fólk til að lesa
sérstaklega. Ég var búin að svara
mörgum af þessum spurningum
inni á Fávita-Instagraminu á síð-
ustu árum. Efnið þar er hins vegar
meira falið og dettur jafnvel út eftir
24 tíma í Story á Instagram. Að
taka þetta saman í bókarform var
svo dýrmætt. Þetta er svo dýrmæt
heimild um það sem unglingar eru
að velta fyrir sér.“
– Og þetta eru spurningar
sem þú hefur fengið frá ung-
mennum á fyrirlestrum sem
þú hefur verið að halda.
„Já og á samfélagsmiðlum. Ég hef
alltaf boðið upp á nafnlausar spurn-
ingar í lokin á öllum mínum fyrir-
lestrum og þar eru krakkarnir ekkert
feimnir við að spyrja mig, því þau fá
að spyrja í gegnum símana. Þar er
nafnleynd og þá þora þau frekar að
spyrja að því sem þau vilja raunveru-
lega fá svar við og bókin sýnir að
krakkarnir eru ófeimnir við að spyrja
um það sem þeim dettur í hug. Alls
konar áhugaverðar og skemmtilegar
spurningar.“
– Þú ert að vinna með orð í
þessari bók sem mörg hver eru
tabú hjá fólki í kynfræðslunni.
„Alveg 100%. Ég þurfti meira að
segja að æfa mig sjálf í að tala um
þessa hluti upphátt. Um leið og
maður er mættur upp á svið fyrir
framan hundrað, fimmhundruð eða
þúsund manns að svara spurningum
um hluti sem mér finnst meira að
segja sjálf vera tabú, það getur verið
krefjandi. Ég þurfti að æfa mig í að
svara þessu fyrir framan fullt af fólki
og venja mig á þessi orð og þennan
talsmáta, því þetta er svolítið feimn-
ismál hjá okkur mörgum. Þetta má
líka alveg vera áfram feimnismál en
það verður samt sem áður að afmá
þessa skömm sem er í kringum
þetta.“
Skólarnir að vinna
með bókina
– Þú gerir þér vonir um að
bókin seljist áfram. Þetta
er ekki einungis jólabók.
„Efni bókarinnar er viðeigandi á
öllum tímum ársins og það er nóg til
af henni ennþá og ég vona að fólk
haldi áfram að kaupa bókina. Ég er í
sambandi núna bæði við grunnskóla
og framhaldsskóla og það er áhugi
að fá bókina inn í þá marga hverja,
hvort sem það er á skólabókasöfnin
eða til kennslu en ég veit um nokkra
skóla sem eru að vinna með bókina
og það er rosalega skemmtilegt.
Tónlistarkona og
aktívisti í baráttu fyrir
bættri kynfræðslu
Sólborg Guðbrandsdóttir er maður ársins 2020 á Suðurnesjum
Páll Ketilsson
pket@vf.is
12 // vÍkurFrÉttir á SuðurnESjuM Í 40 ár