Morgunblaðið - 14.01.2021, Blaðsíða 38

38 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 2021
Flatahrauni 7 | 220 Hafnarfirði | Sími 565 1090 | www.bjb.is
SAMEINUÐ GÆÐI
BJB-Mótorstilling býður upp á mikið úrval af öllum tegundum af dekkjum
NÚ ER TÍMINN FYRIR DEKKJAVEISLU
FÓLSKBÍLADEKK, JEPPADEKK, SENDIBÍLADEKK, FJÓRHJÓLADEKK, LYFTARADEKK
ALLT AÐ
30%
AFSL. AF ÖLLUM DEKKJUM
SUMAR-, VETRAR-, NAGLA- OG HEILSÁRSDEKK
DAGANA 11.–15. JAN.
Frír þvottur
hjá Lindin Bílaþvottastöð fylgir öllum
keyptum Continental dekkjum
Wintrac Pro
Nordfrost 200 Eurofrost 6
Alnac 4G
Winter
Alnac 4G
Allseason
Quatrac Pro
VikingContact 7
Continental
PremiumContact 6
CrossContact
LX Sport
Ultrac Vorti
Eurovan WinterSnow Grabber Plus
*Sam
kvæ
m
tvetrardekkjakönnun
FÍB
árið
2019.
Í grein Hannesar
Lárussonar sem birtist
í Morgunblaðinu 8. jan-
úar sl. eru bornar þung-
ar sakir á samtökin
Landvernd, Héraðs-
nefnd Árnesinga sem
og látna Íslendinga sem
sinntu málefnum þess-
ara aðila fyrir áratug-
um. Það hefur ekki tal-
ist stórmannlegt að
bera opinberlega sakir á og sverta
minningu genginna Íslendinga. Rétt
er þá að hafa í huga að niðurstaða
Hæstaréttar árið 1982, um eignar-
hald á landi Alviðru og Öndverðar-
ness II undir Ingólfsfjalli við Sogið,
féll á þann veg að núverandi eigendur
eru óumdeilanlega Héraðsnefnd Ár-
nesinga og Landvernd, landgræðslu-
og umhverfisverndarsamtök Íslands.
Í dóminum geta þeir sem hafa hug á
að kynna sér staðreyndir málsins leit-
að upplýsinga. Ósannindi í grein
Hannesar eru það mörg að þau er
ekki hægt að leiðrétta í stuttri blaða-
grein. Eftirfarandi er kjarni málsins:
Jarðirnar sem um ræðir eru opnar
almenningi, gönguleiðir merktar og
við haldið og eru jarðirnar mikið not-
aðar til útvistar. Um langt árabil hef-
ur verið rekið þar fræðslusetur um
umhverfi og náttúru og á tímabili
sóttu yfir 2.000 gestir staðinn heim
árlega í nafni þeirrar starfsemi. Í
fjármálakreppunni veiktist fjárhagur
starfseminnar svo um nokkurt skeið
hefur hún legið niðri. Eins og Hannes
bendir réttilega á varð þetta ástand
til þess að ýmis úrbóta-
verkefni söfnuðust upp.
Að þeim er nú unnið með
skipulögðum hætti.
Meira en 4 m.kr. var var-
ið til úrbóta á síðasta ári.
Á liðnu ári var fræðslu-
starfið endurvakið, en að
takmörkuð leyti, m.a.
vegna sóttvarnaaðgerða.
Væntingar standa til
þess að starfsemin verði
öflugri á þessu ári sem
nú er að hefjast, frekari
úrbætur verði gerðar á húskosti og
landi, skógrækt efld, votlendi endur-
heimt svo staðurinn nái hægt og bít-
andi aftur fyrri reisn, og verði eigend-
um sínum til sóma. Gerðir hafa verið
samningar bæði við Kolvið um skóg-
rækt og Landgræðsluna um endur-
heimt votlendis og nýir öflugir aðilar
koma að því að nýta veiðiheimildir í
Soginu.
Undanfarin misseri hafa staðið deil-
ur um lóð sem á stendur gamall sum-
arbústaður við Sogið sem er kominn
að hruni og gengur undir nafninu
Laxabakki. Bústaðurinn hefur bæði
menningarsögulegt og fagurfræðilegt
gildi. Því var það ánægjulegt að hann
var friðlýstur á sl. ári. Bústaðurinn
hefur verið í einkaeign, en landið er
eign almennings, íbúa Árnessýslu og
félaga í Landvernd. Félagið Íslenski
bærinn ehf. telst eigandi bústaðarins
sjálfs, þ.e. húsakostsins eins. Íslenski
bærinn hefur einnig talið sig eiganda
landsins undir og umhverfis bústaðinn.
Fyrir því liggja þó engar framkomnar
heimildir eða yfirlýsingar. Það er mjög
miður fyrir alla aðila og hefur sett góð
áform Íslenska bæjarins ehf. um
endurbyggingu Laxabakka í uppnám.
Þess má geta að á landi Alviðru og
Öndverðarness II eru fimm aðrir bú-
staðir, fjórir á eignarlandi og einn á
leigulandi. Liggja öll nauðsynleg gögn
fyrir um stöðu þeirra.
Hvorki gjafabréfið sem fylgdi þeg-
ar Landvernd og Árnesingar tóku á
móti þeirri miklu gjöf sem Alviðra og
Öndverðarnes II eru, né almenn lög
og reglur heimila Landvernd og Hér-
aðsnefnd Árnesinga að gefa út afsal til
Íslenska bæjarins ehf. fyrir umrædda
landspildu. Hins vegar hefur Íslenska
bænum ehf. verið boðinn leigusamn-
ingur til 50 ára, með hóflegri landleigu
með möguleika á framlengingu, en
jafnframt með því skilyrði að ákvæð-
um gjafabréf landsins yrði fylgt. Því
tilboði hefur Íslenski bærinn hafnað.
Að svo komnu máli telja þeir sem fara
með umboð landeigenda heppilegast
fyrir alla aðila að gera tilraun til að
ljúka málinu fyrir dómstólum. Í kjöl-
far dómsúrskurðar verður vonandi
hægt að ganga til samninga svo óum-
deildum menningarverðmætum verði
bjargað. Þangað til er affarasælast að
málsaðilar sýni hófstillingu og dreifi
ekki rógi, hálfsannleika og illmælum
um Íslendinga sem hafa kvatt eða
aðra þá sem að málinu koma. Sjálfur
óska ég Íslenska bænum heilla í sínu
mikilvæga starfi og vona að þetta fari
allt vel að lokum.
Laxabakki við Sogið
– kjarni málsins
Eftir Tryggva
Felixson
»Deilur um land undir
friðlýstum sumar-
bústað við Sogið, Laxa-
bakka, er hægt að leysa,
ef farið er að lögum og
reglum og háttvísi sýnd
í samskiptum.
Tryggvi Felixson
Höfundur er formaður Landverndar
og stjórnar Alviðrustofnunar.
tryggvi@landvernd.is
Nú er hafin leit að
loðnu að tilhlutan
Hafró af sömu aðilum
og tortímdu henni fyr-
ir fjórum árum með
því að veiða hana áður
en hún hrygndi og gat
af sér afkvæmi.
Allar lífverur á
þessari plánetu geta
af sér afkvæmi til að
viðhalda tegund sinni.
Spendýr með lifandi
ungum, fuglar með eggjum, fiskar
með hrognum og jurtir með fræj-
um.
Þetta vita allir, nema sjávar-
útvegsráðherra, Hafró og stór-
útgerðarmenn.
Þó voru innan Hafró einhverjir
fyrir mörgum árum sem höfðu vit á
að gefa þorskinum frið frá veiðum
til að hrygna, því þorskstofninn var
þá kominn í lágmark vegna ofveiði.
Við þessa friðun var stofninn ótrú-
lega fljótur að ná aftur veiðanlegri
stærð.
Samfara framangreindum stað-
reyndum finnst mér furðulegt
hvernig stórútgerðarmenn fá að
haga sér í stærstu auðlind þjóð-
arinnar. Þeir fá ennþá að veiða
með veiðarfæri sem alls staðar er
verið að banna; botnvörpu/
flotvörpu, sem stórskemmir lífríki
hafsins og hafsbotnsins. Þetta veið-
arfæri er yfir 20 tonn að þyngd,
dregið af skipinu eftir hafsbotn-
inum á 4-5 mílna ferð (1 sjómíla =
1.852 m).
Stórútgerðarmenn eiga þessi
skip og hafa veiðiheimild á yfir
85% botnfisks, þ.e. þorsks, ýsu og
annars botnfisks.
Þessi skip eru 2-3 þús-
und brúttótonn að
stærð, með 2-3 þúsund
hestafla vélarafl og
eyða gífurlega mikilli
olíu við þessar veiðar.
Allflestar botnfisks-
tegundir sem veiðast
hér við land er hægt
að veiða á vistvænan
máta með línuveiðum,
þ.e. krókaveiðum.
Veiðiheimildir nú
eru 273.000 tonn af
þorski, ýsu 41.000 tonn og ufsa
80.000 tonn, samtals 394.000. Það
væri lítill vandi fyrir sjávarbyggðir
um allt land að veiða á vistvænan
máta stóran hluta þess botnfisks
sem leyfilegt er að veiða í dag.
Dæmi eru um að plastbátar með
línubeitningarvél veiði 1-2 þúsund
tonn á ári. Hjá þessum bátum er
margfalt minni eyðsla á olíu (meng-
un) á hvert landað fiskitonn en hjá
stórum togurum. Fyrir ónotaðar
fiskvinnslustöðvar úti um land, t.d.
á Akranesi, ætti að vera auðveld-
ara að afla hráefnis til vinnslu.
Tilgangur minn með þessum
skrifum er að reyna að bjarga líf-
ríki sjávar, stærstu auðlindar þjóð-
arinnar, því græðgi stórútgerðanna
er brjálæði, samanber veiðarnar á
loðnunni.
Loðnan
Eftir Hafstein
Sigurbjörnsson
»Um sjávarútvegs-
mál, vistvænar
veiðar og skaðsemi
togveiða.
Hafsteinn
Sigurbjörnsson
Höfundur er eldri borgari.