Morgunblaðið - 29.03.2021, Blaðsíða 32

Samstarfssamningur við Sigurð Flosason var undirrit-
aður fyrir helgi af Sigurði og Gunnari Einarssyni, bæjar-
stjóra Garðabæjar, um skipulagningu og framkvæmd á
Jazzhátíð Garðabæjar en Sigurður er framkvæmda-
stjóri hennar. Samningurinn staðfestir vilja Garðabæjar
til að halda góðu samstarfi við Sigurð áfram. Hátíðin
féll niður í fyrra og enn á eftir að koma í ljós með hvaða
hætti hún fer fram í ár. Á myndinni má sjá Gunnar og
Sigurð við undirritun samnings en Ólöf Breiðfjörð
menningarfulltrúi og Gunnar Valur Gíslason, formaður
menningar- og safnanefndar, fylgjast með.
Áframhaldandi samstarf við Sigurð
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Fyrir um fimm árum var tekin
ákvörðun um að Íslensk-dönsk orða-
bók Sigfúsar Blöndals yrði gerð að-
gengileg á vefnum. Viðamikilli vinnu
til að gera það mögulegt er lokið og
er rafræna útgáfan nú öllum opin
(https://blondal.arnastofnun.is/).
„Þetta er langstærsta verkefni sinn-
ar tegundar sem ég hef tekið þátt í
og sjálfsagt er vandfundið fólk sem
hefur tekið þátt í stærra verkefni af
þessu tagi,“ segir Steinþór Stein-
grímsson, verkefnisstjóri í upplýs-
ingatækni hjá Árnastofnun, en hann
sá um tæknilega vinnu við ljóslestur
og gagnavinnslu.
Sigfús vann að orðabókinni ásamt
Björgu Þorláksdóttur Blöndal, eig-
inkonu sinni, í mörg ár auk þess sem
margir aðrir lögðu hönd á plóg. Bók-
in kom út á árunum 1920−1924 og er
sennilega stærsta íslenska orðabók-
in, yfir 1.000 blaðsíður í stóru broti í
tveimur bindum. 1952 kom út ljós-
prentuð útgáfa og viðbætir við bók-
ina kom út 1963. Allar skýringar á
íslensku orðunum eru á dönsku.
Stofnun Árna Magnússonar í ís-
lenskum fræðum gaf út rafrænu út-
gáfuna og Íslensk-danskur orða-
bókasjóður kostaði verkið. Verk-
efnisstjórn skipuðu Halldóra
Jónsdóttir formaður, Steinþór Stein-
grímsson og Þórdís Úlfarsdóttir og
höfðu þau umsjón með útgáfunni.
Trausti Dagsson bjó til heimasíðu
verkefnisins og hannaði viðmót fyrir
uppflettingar. Þórdís sá um texta
heimasíðunnar. Landsbókasafn Ís-
lands sá um að ljósmynda orðabók-
ina. Sex stúdentar við Háskóla Ís-
lands voru ráðnir til að yfirfara og
lagfæra ljóslesna textann.
Um 160.000 flettur
Steinþór bendir á að hjónin Sigfús
og Björg hafi stofnað Orðabókasjóð-
inn fyrir um einni öld. Tekjur af sölu
bókarinnar áttu að renna í sjóðinn og
tilgangur hans hafi verið að tryggja
að bókin yrði aðgengileg um ókomna
tíð. Nú séu breyttir tímar, stórar
orðabækur hafi verið gefnar út á raf-
rænu formi og ákveðið hafi verið að
fara þá leið með Blöndalsbókina.
Efninu sé skipt niður í mörg svið og
leita megi eftir orðum í ákveðnum
flokkum eins og til dæmis stað-
bundnum orðum. „Hver einasta
færsla er brotin upp, öllum upplýs-
ingum haldið til haga og allt efnið
gert aðgengilegt þeim sem rannsaka
það,“ segir hann. Reyndar bjóði leit-
arsíðan ekki enn upp á alla mögu-
leika sem hún á að bjóða upp á, en
endanlega útgáfan verði tilbúin inn-
an skamms.
Sérstakt forrit, sem Steinþór
skrifaði, var notað til þess að merkja
sviðin sjálfvirkt. Hann segir að það
hafi gengið vel með einföldustu og
kerfisbundnu færslurnar, en undan-
tekningarnar hafi kostað mikla
vinnu. „Krakkarnir unnu við það og
gerðu það ansi vel,“ segir hann.
Um 160.000 flettur eru í bókinni.
„Þetta er örugglega stærsta orða-
bók sem hefur verið búin til á ís-
lensku,“ segir Steinþór. „Hún lýsir
málinu eins og það var fyrir 100 ár-
um, sem getur verið mjög gagnlegt
fyrir þá sem skoða breytingar í mál-
inu og hvernig það þróast. Bókin er
ekki síst áhugaverð fyrir málfræð-
inga og málvísindamenn en líka
áhugaverð og skemmtileg fyrir al-
menning.“
Verkefnislok Frá vinstri; Steinþór Steingrímsson, Þórdís Úlfarsdóttir, Halldóra Jónsdóttir og Trausti Dagsson.
Viðamesta verkefnið
- Íslensk-dönsk orðabók Sigfúsar Blöndals aðgengileg á vefnum
MÁNUDAGUR 29. MARS 88. DAGUR ÁRSINS 2021
Sími: 569 1100
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is Auglýsingar: augl@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is mbl.is: netfrett@mbl.is
Í lausasölu 739 kr.
Áskrift 7.982 kr. Helgaráskrift 4.982 kr.
PDF á mbl.is 7.077 kr. iPad-áskrift 7.077 kr.
Ísland á litla möguleika á að komast í átta liða úrslit á
Evrópumóti U21-árs landsliða karla í fótbolta eftir 0:2-
tap gegn Danmörku í öðrum leik sínum í gær. Ísland
tapaði fyrir Rússlandi í fyrsta leik, 1:4, og er því án
stiga eftir tvo leiki. Ísland verður að vinna gríðarlega
sterkt lið Frakka í síðasta leik til að eiga einhvern
möguleika á að fara áfram. Ísland lék betur en gegn
Rússlandi og fékk liðið vítaspyrnu í fyrri hálfleik en
Sveini Aroni Guðjohnsen mistókst að koma boltanum
framhjá Oliver Christensen í danska markinu. »26
Ísland komið í afar erfiða stöðu í
Ungverjalandi eftir tap gegn Dönum
ÍÞRÓTTIR MENNING