Fréttablaðið - 10.07.2021, Page 12

Það stingur
því í stúf
við þá stað-
reynd að
um þessar
mundir séu
helstu við-
fangsefni
varðandi
öldrunar-
þjónustu
rifrildi
um hvort
rekstur
hjúkrunar-
heimila
skuli vera á
borði ríkis
eður ei.
Lands-
manna
bíða hinir
æðstu
leikar:
Kosninga-
barátta.
Jón
Þórisson
jon@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is
HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
n Gunnar
Ef tré fellur í skógi og enginn er nærri, heyrist þá hljóð? Ef marka má nýlega framgöngu Sigmundar Davíðs Gunn-
laugssonar, formanns Miðflokksins, gæti
spurningin orðið helsta áherslumál hans í
komandi kosningum.
Nú um helgina fer fram úrslitaleikur
Evrópumótsins í knattspyrnu. Út um eldhús-
gluggann minn blasir við mér einn stærsti
fótboltaleikvangur Lundúna. Þrátt fyrir það
fylgist ég ekki með íþróttinni. Ég hyggst þó,
aldrei þessu vant, gera mér að góðu „brauð
og leika“ þegar Englendingar mæta Ítölum á
morgun. Því þótt rómverska skáldið Juve-
nalis, sem talaði um „brauð og leika“ á tímum
Rómaveldis, hafi sett hugmyndina fram
sem ádeilu á sinnulausan almenning sem lét
glepjast af innantómri afþreyingu, er andlegt
óminni einmitt það sem mörg okkar þrá á
þessum merkingarþrungnu tímum farsóttar.
Fótboltinn er ekki einu leikarnir sem nú
standa yfir. Alþingi Íslendinga lauk störfum
í vikunni og kemur ekki saman aftur fyrr
en eftir kosningar. Landsmanna bíða hinir
æðstu leikar: Kosningabarátta.
Einhverjir kunna að telja óviðeigandi að
leggja fótbolta og stjórnmál að jöfnu; stjórn-
mál hafa jú bein áhrif á hag fólks. Það má
vera rétt. En oftar en ekki leysist stjórnmála-
barátta upp í opinbera leika, þar sem pólitísk
mörk eru skoruð í sýningu innblásinni af
leikhúsi fáránleikans.
Einn stærsti pólitíski skandall hér í Bret-
landi sem af er ári tengist veggfóðri. Boris
Johnson og kona hans, Carrie, létu nýverið
gera upp íbúð sína í Downing-stræti. Boris
er hins vegar blankur. Virðist sem hann hafi
óskað eftir því að styrktaraðilar Íhaldsflokks-
ins greiddu fyrir framkvæmdirnar – ein rúlla
af veggfóðrinu kostaði heilar 150.000 krónur.
Athæfið vakti hneykslun. En ekki jafnmikla
hneykslun og þegar fréttist að Carrie hefði
kallað ástand íbúðarinnar þegar þau tóku
við henni af Theresu May „martröð í boði
John Lewis“, en Bretar hafa sterkar taugar
til þeirrar verslunar, sem var í uppáhaldi hjá
Díönu prinsessu.
Næsta dag mætti leiðtogi stjórnarand-
stöðunnar, Keir Starmer, í John Lewis-verslun
ásamt blaðaljósmyndurum þar sem hann lét
mynda sig að handfjatla veggfóður. Uppá-
tækið hafði sannarlega skemmtanagildi. Það
telst þó tæplega framlag til aukinnar hag-
sældar lands og lýðs.
Á síðasta þingfundi sumarsins sló Sig-
mundur Davíð tóninn fyrir kosningabaráttu
Miðflokksins með vel völdum spurningum.
Sigmundur spurði forsætisráðherra hversu
mörg kynin væru. Einnig vildi hann vita
hver tók þá ákvörðun að kalla ferðaávísun
stjórnvalda „ferðagjöf“ og hvort að „ef skatt-
greiðslum er skilað til skattgreiðenda sé um
gjöf að ræða“.
Ef tré fellur í skógi ... Hver myndi ekki vilja
sitja með Sigmundi Davíð á Klausturbar og
skeggræða þessar heimspekilegu hugleiðing-
ar? Hvort slíkar rökflækjur eigi heima í kosn-
ingabaráttu er hins vegar önnur spurning.
Pólitískt sjónarspil
Þótt nýgengi Covid-smita aukist hratt í Bret-
landi tilkynnti Boris Johnson á mánudag
að sóttvarnareglum verði aflétt 19. júlí. Keir
Starmer gagnrýndi ákvörðunina. „Að aflétta
öllum sóttvörnum í einu er glapræði.“ Boris
ákvað þó að fresta því að undanskilja bólusetta
frá sóttkví. Keir Starmer gagnrýndi það líka og
sagði, í mótsögn við sjálfan sig daginn áður, að
þungar sóttvarnakröfur yllu „glundroða“.
„Brauð og leikar“ sjást ekki aðeins á fót-
boltavöllum. Vörum okkur á stjórnmálafólki
í komandi kosningabaráttu sem setur á svið
pólitískt sjónarspil; Morfís-kappleiki þar
sem markmiðið er aðeins að vera ósammála
síðasta ræðumanni; leikþætti þar sem orð-
hengilsháttur trompar innihald; sirkus þar
sem trúðar fylla blöðrur af svo miklu lofti að
við sjáum ekki lengur hvað er handan þeirra.
Sækjumst við eftir því að sljóvga vitin má
alltaf kveikja á fótboltanum. n
Brauð og leikar í kosningum
Það sem allir vilja verða en enginn vill vera – er gömul gáta og lausnarorðið var „gamall“. Vísað var til þess að ungir vildu gjarnan verða eldri, fá bílpróf, slá sér upp, komast inn á skemmtistaði eða geta keypt áfengi
möglunarlaust. En enginn vildi vera gamall. Þetta er
gömul saga og ný.
Það er ekki gott að eldast á Íslandi. Fólk sem hvorki
getur búið heima með góðu móti en er samt of
frískt til að fá vist á hjúkrunarheimili, líður fyrir að
almennt skuli ekki vera til stig á milli þessara tveggja
kosta. Búseta á eigin heimili er auðvitað ákjósan-
legust en þar kemur að það verður erfitt. Ýmislegt
er boðið fram til að gera búsetu eldra fólks á eigin
heimilum bærilega og lengja tímann þar sem hún er
möguleg. En oft er aðstaðan sú að maki þarf að sætta
sig við að taka að sér hjúkrunarhlutverk sem getur
takmarkað lífsgæði hans.
Í Fréttablaðinu á fimmtudag greindi frá könnun
þar sem í ljós var leitt að ríf lega 81 prósent svarenda
taldi frekar eða mjög illa staðið að málefnum eldri
borgara á Íslandi þegar kemur að hjúkrunarheim-
ilum.
Jafnframt kom í ljós að innan við eitt prósent þeirra
sem svöruðu telja að mjög vel sé staðið að málefnum
eldri borgara og ríf lega sex prósent fremur vel. Þegar
að er gáð eru það yngstu svarendurnir sem þannig líta
á mál. Það kemur svo sem ekki sérstaklega á óvart.
Helgi Pétursson, formaður Landssambands eldri
borgara, sagði í fréttinni þegar niðurstöðurnar voru
bornar undir hann, að verið væri að gefa frat í kerfið.
„Það er eins og stjórnmálafólkið og krakkarnir sem
eru að fara með peningana hérna fatti þetta ekki.
Staða hjúkrunarheimila er vandamál sem hefur horft
ískalt framan í okkur lengi, það eru allir búnir að
benda á þetta vandamál og það er með ólíkindum að
enginn ætli að taka á þessu.“ Hann bendir á að brúa
þurfi bilið milli þess sem fólk býr enn heima hjá sér
og á hjúkrunarheimili. Búseta á eigin heimili henti
ekki öllum þó þeir þurfi ekki á hjúkrunarheimili.
„Búsetuúrræði fyrir eldra fólk eru ekki nógu fjöl-
breytt.“
Fyrir liggur að þjóðin eldist og hópur þeirra sem
eldri eru vex hægt en örugglega. Verkefni samfélags-
ins verða að taka mið af því.
Það stingur því í stúf við þá staðreynd að um þessar
mundir séu helstu viðfangsefni varðandi öldrunar-
þjónustu rifrildi um hvort rekstur hjúkrunarheimila
skuli vera á borði ríkis eður ei.
Helgi Pétursson segir í niðurlagi tilvitnaðrar fréttar
að það geti verið kvíðavaldandi fyrir fólk að vita að
þeirra „næsta stopp“ sé hjúkrunarheimili, þar sem
fólk telji ekki vel staðið að málefnum þeirra. „Þetta
getur valdið fólki miklum áhyggjum, sjálfur er ég 72
ára og ef ég á ekkert eftir nema þetta þá líst mér ekki
á það.“
Ef allt væri með felldu ætti að vera eftirsóknarvert
að eldast, geta notið ávaxta ævistarfsins í vissu þess
að vera ekki byrði á maka, fjölskyldu, ættingjum eða
vinum.
Við skuldum þeim sem gamlir eru að betra verði að
eldast á Íslandi. n
Að eldast
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 10. júlí 2021 LAUGARDAGUR