Morgunblaðið - 12.04.2021, Qupperneq 17

UMRÆÐAN
17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. APRÍL 2021
Guðlaugur Þór Þórð-
arson utanríkisráð-
herra brást við tveimur
tillögum okkar í Við-
reisn um nýja nálgun
Evrópumálanna með
grein í Morgunblaðinu
síðastliðinn fimmtu-
dag. Fyrirsögnina um
„snemmbúið apríl-
gabb“ tekur hann úr
leiðara Morgunblaðs-
ins, sem skrifaður var af sama tilefni
1. apríl.
Leiðaraopna Morgunblaðsins
þennan dag, sem grein ráðherrans
birtist, er lýsandi fyrir það hvernig
komið er fyrir Sjálfstæðisflokknum,
sem áður var kjölfestan í utanrík-
ismálum landsins. Nú birtist flokk-
urinn í þessu gamalgróna blaði þver-
klofinn á einu helsta málasviði
stjórnmálanna.
Með og móti EES
Utanríkisráðherrann er í frjáls-
lyndari armi flokksins. Í greininni
ver hann EES-samninginn og aðild-
ina að innri markaði Evrópusam-
bandsins með skynsamlegum rök-
um. Við erum sammála honum um
þau.
En ritstjórar Morgunblaðsins,
sem eru í hugmyndafræðilegri for-
ystu fyrir íhaldsarmi
flokksins, birta leiðara
við hliðina á grein ráð-
herrans til að tæta jafn-
harðan niður rök hans
fyrir EES.
Þar er tekið undir
þau sjónarmið að Ís-
land hafi tapað fullveld-
inu með framkvæmd
samningsins. Forherð-
ingin er svo mikil að
blaðið gengur í lið með
þeim sem halda því
fram að aðild Íslands að
Mannréttindasáttmála
Evrópu stríði gegn fullveldi landsins.
Það eru þessi öfgaviðhorf í íhalds-
armi Sjálfstæðisflokksins, sem binda
hendur þeirra sem frjálslyndari eru.
Þegar þeir verja EES-samninginn
er jafnvel sett ofan í við þá samdæg-
urs á sömu opnu Morgunblaðsins.
Kyrrstaðan heldur
flokknum saman
Veruleikinn er sá að það eru þrjá-
tíu og þrjú ár síðan umræður hófust
um þátttöku Íslands í EES. Það var
fyrir fall múrsins. Þetta þýðir að all-
ar ákvarðanir um stöðu landsins í
fjölþjóðasamvinnu voru teknar á
tímum kalda stríðsins.
Heimurinn hefur bara gjörbreyst
á þessum tíma. En klofningurinn í
Sjálfstæðisflokknum kemur í veg
fyrir að ræða megi hvort unnt sé að
taka ný skref í fjölþjóðasamvinnu til
þess að styrkja samkeppnishæfni Ís-
lands í nýrri heimsmynd.
Kyrrstaðan ein getur haldið
flokknum saman. Hún er tekin fram
yfir umræðu, sem leitt getur til öfl-
ugri hagsmunagæslu fyrir Ísland.
Varðstaða um fortíðina verður mik-
ilvægari en sókn fyrir framtíðina.
Sammála um hindranir
Full aðild að Evrópusambandinu
er ekki markmið í sjálfu sér. Hún er
aðeins leið fyrir Ísland eins og flest
önnur Evrópuríki til þess að ná þeim
markmiðum, sem við horfum til.
Tökum dæmi: Verðbólga er áttföld
miðað við Danmörku. Vextir hér eru
umtalsvert hærri en þar. Gengis-
sveiflur eru að mati forstöðumanna
nýsköpunarfyrirtækja helsta hindr-
un fyrir þróun þekkingariðnaðar. Ís-
land er eina vestræna ríkið sem tek-
ur nú erlend lán í stórum stíl með
gengisáhættu til að fjármagna ráð-
stafanir vegna kórónuveirunnar.
Utanríkisráðherra veit jafn vel og
ég að þetta er stórar hindranir. Fyrir
heimili sem fyrirtæki. Þær gera at-
vinnulífinu erfiðara um vik að hlaupa
hraðar. Um þetta deilum við ekki.
Ósammála um leiðir
Hvernig á þá að bregðast við? Þar
skilur leiðir.
Utanríkisráðherra hefur ásamt
samráðherrum sínum lagt fyrir þing-
ið að framselja vald til Seðlabankans
til þess að beita jafn víðtækum fjár-
magnshöftum og gera þurfti eftir
hrun. Með öðrum orðum: Það á að
setja upp nýjar viðskiptahindranir
því krónunni er ekki treyst.
Fyrsti áfanginn í tillögum okkar í
Viðreisn um ný skref í alþjóðasam-
vinnu miðar að því að taka upp stöð-
ugleikasamstarf í gjaldeyrismálum
við Evrópusambandið. Markmiðið er
að tryggja íslensku atvinnulífi sam-
bærilega samkeppnisstöðu og ná-
grannar okkar njóta.
Með slíku samstarfi getum við rutt
hindrunum úr vegi án þess að taka
upp nýjar viðskiptahindranir. Það
eru ríkir hagsmunir.
Að þóknast ritstjórum
Utanríkisráðherra reynir að þókn-
ast ritstjórum Morgunblaðsins með
því að halda því fram að Ísland sé
ekki nú þegar aðili að stærstum
hluta Evrópusamstarfsins. Því að við
innleiðum ekki nema 13,4% af
reglum þess. Annar af ritstjórum
blaðsins var á sinni tíð fyrstur til að
nota þessa talnaleikfimi.
Auðvitað veit utanríkisráðherra að
fjöldi lagareglna er ekki góður mæli-
kvarði á þau umsvif sem að baki búa.
Með sömu rökum væri unnt að halda
því fram að ferðaþjónusta hefði
óverulegt vægi í þjóðarbúskapnum
af því að ríkisstjórnin hefur bara
flutt eitt frumvarp sem snertir þá at-
vinnugrein sérstaklega.
Til frekari skýringar má benda á
að flestar reglur Evrópusambands-
ins eru á sviði landbúnaðar. Margar
þeirra gilda í stuttan tíma og eru því
settar aftur og aftur. Á innri mark-
aðnum eru reglurnar í miklu ríkari
mæli til lengri tíma. Af sjálfu leiðir
að fjöldi reglna er ekki mælikvarði á
umfangið.
Kyrrstaðan er versti
óvinur atvinnulífsins
Kjarni málsins er sá að við lifum í
öðrum heimi en í kalda stríðinu þótt
sumir vilji halda dauðahaldi í þá
tíma. Við stöndum andspænis nýjum
áskorunum til þess að tryggja ís-
lenskum fyrirtækjum sömu stöðu og
keppinautarnir njóta. Ný skref í al-
þjóðasamvinnu geta einfaldlega
hjálpað okkur til þess að ná settum
markmiðum.
Kyrrstaðan er versti óvinur at-
vinnulífsins um þessar mundir. Það
er því hættulegt að láta klofninginn í
Sjálfstæðisflokknum ráða því hvaða
mál komast á dagskrá stjórnmál-
anna.
Klofinn Sjálfstæðisflokkur
Eftir Þorgerði
Katrínu
Gunnarsdóttur
» Við stöndum and-
spænis nýjum
áskorunum til þess að
tryggja íslenskum fyrir-
tækjum sömu stöðu og
keppinautarnir njóta.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Höfundur er formaður Viðreisnar.
HAGI ehf Stórhöfða 37 • 110 Reykjavík • S. 414-3700 • hagi@hagi.is • Hagi ehf HILTI
Hágæða
vinnuföt
í miklu úrvali
Sérmerkjum fyrir fyrirtæki
Verkfæri og festingar
Mikið úrval af öryggisvörum
vinnuföt fást einnig í
Nýlega komu
stjórnvöld fram með
frumvarp að nýjum
hálendisþjóðgarði. Í
skýrslu nefndar um-
hverfis- og auðlind-
aráðuneytisins og
hagaðila um for-
sendur fyrir stofnun
þjóðgarðs á miðhá-
lendi Íslands sem
frumvarpið byggist á
er lögð rík áhersla á
að þjóðgarðurinn sé góður fyrir
umhverfisvernd og ferðaþjónust-
una því: „Að þróa og markaðs-
setja ferðaþjónustu og útivist-
armöguleika innan þjóðgarðs
felur því í sér mikil tækifæri“
(bls. 10). Sem sagt, ferðamenn
eiga eftir að flykkjast til landsins
vegna þjóðgarðsins en eins og al-
þjóð veit þá kemur mikill meiri-
hluti ferðamanna til landsins með
flugi.
Þá spyr ég, er þessi tillaga um
hálendisþjóðgarð góð umhverf-
isvernd því á sama tíma og þjóð-
garðurinn verndar vissulega
gróður og náttúru þá losar flug
umtalsvert meira af gróðurhúsa-
lofttegundum en stóriðjan á Ís-
landi sem sumir umhverfissinnar
hafa haft horn í síðu um langt
árabil.
Kolefnisspor flugs
meira en stóriðju
Samkvæmt tölum frá Hagstofu
Íslands (tölur úr lofslagsbókhaldi
(AEA)) var losun gróðurhúsa-
lofttegunda frá hagkerfi Íslands
árið 2016 langmest fyrir flutninga
með flugi eða 1.939 kt CO2 ígildi
og 2.645 kt CO2 ígildi árið 2017,
þ.e. árin á undan gjaldþroti
WOW/Primera Air og Covid en
töluverð minnkun hefur orðið á
flugi síðan. Á sama tíma var kol-
efnisfótspor málmvinnslu 1.777 kt
CO2 ígildi (2016) og 1.825 kt CO2
ígildi (2017) (sjá Hagstofa Ís-
lands, bráðabirgðatölur fyrir los-
un gróðurhúsalofts frá hagkerfi
Íslands).
Græn orka bönnuð, hvað þá?
Frumvarpið gengur reyndar
lengra því öll ný raforkufram-
leiðsla er bönnuð innan svæðisins
sem þekur um 30.000
km2 (3 milljónir hekt-
ara) eða um 30% af
Íslandi. Á sama tíma
er ljóst að skapa þarf
um 50 þúsund ný
störf á næstu 10 árum
fyrir unga fólkið okk-
ar og vegna fólks-
fjölgunar og vandséð
að hægt sé að gera
það án raforku því
nánast öll störf krefj-
ast raforku með ein-
hverjum hætti. Ef
frumvarp um hálendisþjóðgarð
verður samþykkt af Alþingi og
verður að lögum þá er vandséð
hvernig stjórnvöld ætla að skapa
ný störf því búið verður að
þrengja svo að nýjum endurnýj-
anlegum virkjunarkostum að í
óefni stefnir en eins og alþjóð veit
þá er meginþorri endurnýjan-
legrar raforku framleiddur með
vatnsafli sem staðsett er á hálend-
inu.
En vatnið finnur sér leið og ef
þrengt verður svo að nýjum end-
urnýjanlegum virkjunarkostum að
ekki verður hægt að uppfylla þörf
næstu ára fyrir raforku með end-
urnýjanlegri raforku, þá neyðast
fyrirtæki og sveitarfélög til að
uppfylla þörfina með annarri teg-
und raforku, þ.e. kolefnisraforku
s.s. með díselrafstöðvum, líkt og
kom fram á fundi um raforku-
öryggi á Akureyri fyrir nokkru
(Vísir, 5. okt. 2017). Slíkt væri al-
gjör stefnubreyting á Íslandi og
gengi þvert gegn markmiðum
landsins í loftslagsmálum.
Niðurstaða
Að þessu sögðu get ég ekki séð
annað en að hálendisþjóðgarður
vinni beinlínis gegn umhverfis-
vernd á Íslandi og geti þegar
fram í sækir unnið gegn mark-
miðum Íslands í loftslagsmálum.
Hálendisþjóðgarður góð umhverfisvernd?
Eftir Magnús B.
Jóhannesson
Magnús B.
Jóhannesson
» Get ég ekki séð ann-
að en að hálendis-
þjóðgarður vinni bein-
línis gegn umhverfis-
vernd á Íslandi.
Höfundur er framkvæmdastjóri og
umhverfissinni.
Ari Trausti Guðmundsson, þing-
maður Vinstri grænna, sendir eft-
irfarandi leiðréttingu: „Í Morg-
unblaðinu 10. apríl birtist grein
mín um orkumál og hefst á þess-
um orðum: „Á næstu 40 til 50 ár-
um þarf að afla raforku til marg-
víslegra nota ef gert er ráð fyrir
að orkufrekur málmiðnaður
hverfi.“
Hér átti að standa: „Á næstu 40
til 50 árum þarf að afla raforku
til margvíslegra nota hvort sem
gert er ráð fyrir að orkufrekur
málmiðnaður hverfi eða hverfi
ekki.““
LEIÐRÉTT
Leiðrétting á upphafi
greinar um orkumál