Fréttablaðið - 25.09.2021, Qupperneq 6

Það er leyndarmál.
Margrethe Kristinsson
jafnréttisdani
Valli
rostungur
Rostungurinn
Valli hefur
vakið mikla
kátínu meðal
Íslendinga, Íra
og Breta. Valli
kíkti á bæjar­
búa á Höfn í
Hornafirði og
fangaði hjörtu landsmanna. Valli
er fjögurra til fimm ára Atlants­
hafsbrimill og vegur 800 kíló.
María Sjöfn Árnadóttir
lögfræðingur
María hafði
betur í Lands­
rétti gegn
fyrrverandi
sambýlis­
manni. Hún er
ein níu kvenna
sem kærðu
íslenska ríkið
til Mannréttindadómstóls Evrópu
fyrir að hafa brotið á rétti þeirra
til réttlátrar málsmeðferðar. Hún
hafði kært líkamsárás sambýlis­
mannsins en brotin fyrndust.
Ríkislögreglustjóri hefur beðið
hana afsökunar.
Atli Rafn Sigurðarson
leikari
Atli Rafn lagði
Leikfélag
Reykjavíkur í
Hæstarétti. Voru
honum dæmdar
1,5 milljónir
króna í miska­
bætur vegna
uppsagnar í
Borgarleikhúsinu árið 2017 eftir
tilkynningar um kynferðislega
áreitni. Hæstiréttur segir leik­
félagið hafa vikið frá skráðum
reglum við mat á ásökununum. n
n Þrjú í fréttum
BJÓÐUM UPP Á 37” - 40” BREYTINGAPAKKA
BREYTINGAVERKSTÆÐI ÍSBAND,
SMIÐSHÖFÐA 5, SÉRHÆFIR SIG Í
BREYTINGUM Á RAM PALLBIFREIÐUM.
ÍSBAND UMBOÐSAÐILI RAM Á ÍSLANDI
RAM 3500
BÍLL Á MYND RAM 3500 LARAMIE SPORT MEGACAB MEÐ 35” BREYTINGU
VERÐ FRÁ 7.421.210 KR. ÁN VSK.
9.202.300 KR. M/VSK.
UMBOÐSAÐILI JEEP® OG RAM Á ÍSLANDI • ÍSLENSK-BANDARÍSKA • ÞVERHOLT 6 • 270 MOSFELLSBÆR
S. 590 2300 • WWW.ISBAND.IS • ISBAND@ISBAND.IS • OPIÐ VIRKA DAGA 10-18 • LAUGARDAGA 12-16
Forseti Mannréttindadóm­
stóls Evrópu segir ábyrgð
þeirra sem vilja draga úr
trúverðugleika dómstólsins
mikla. Viðsjárverðir tímar
séu fyrir mannréttindakerfi
Evrópu. Efla verði þátttöku
Íslands í alþjóðasamstarfi til
að standa vörð um það.
adalheidur@frettabladid.is
DÓMSTÓLAR Ef la þarf þátttöku
Íslands í starfi Evrópuráðsins, að
mati Róberts Spanó forseta Mann­
réttindadómstóls Evrópu (MDE).
Þetta kom fram í erindi hans á mál­
þingi undir yfirskriftinni Réttarríki,
lýðræði og Mannréttindasáttmáli
Evrópu, í Háskóla Íslands í gær.
„Ísland verður að gegna þar lykil­
hlutverki samhliða öðrum Norður­
löndum, sérstaklega á þeim tímum
sem við nú lifum. Raunar þarf að
ef la enn frekar þátttöku Íslands í
þessu samstarfi og ekki síst með
það í huga að Ísland mun taka við
formannssætinu í ráðherranefnd
Evrópuráðsins í nóvember á næsta
ári,“ sagði Róbert í erindi sínu.
Róbert hafnaði fullyrðingum um
að réttarríkið væri orðið að innan­
tómu slagorði eða draumórum, sem
misst hefðu öll tengsl við raunveru­
leikann. Hann rifjaði upp þá vegferð
sem mörkuð var á árunum 1994
til 1995 er Mannréttindasáttmáli
Evrópu var lögfestur hér á landi
og endurbætur gerðar á mann­
réttindakafla stjórnarskrárinnar.
Sjaldan hafi verið mikilvægara en
nú að hvergi verði hvikað frá þeirri
vegferð.
„Við lifum á viðsjárverðum
tímum. Við skulum ekki velkjast í
vafa um það. Leitast er við að grafa
undan réttarríkinu, lýðræðinu og
mannréttindum, sem eru undir­
stöður okkar stjórnskipunar og til­
vistargrundvöllur Evrópuráðsins,“
sagði Róbert.
Hann vék að gagnrýni á Mann­
réttindadómstólinn bæði hér
heima og í ríkjum sem legið hafa
undir ámæli fyrir aðför að dóms­
valdi sínu. Eðli málsins samkvæmt
komi stundum dómar frá MDE sem
valdhöfunum mislíki. Þá sé einn­
ig skiljanlegt að stjórnmálamenn
kunni, í hita leiksins, að misskilja
hlutverk dómstólsins. „En ábyrgð
þeirra sem til þekkja, einkum lög­
fræðinga, er aftur á móti mikil við
slíkar aðstæður,“ sagði Róbert. Eðli­
legt sé að þeir ræði úrlausnir dóm­
stólsins og annarra dómstóla.
„En við það verður að gera
athugasemdir að því sé haldið fram
af þeim sem lengi hafa starfað sem
dómarar eða lögfræðingar, án nokk­
urra haldbærra raka, að Mannrétt­
indadómstóllinn sé í störfum sínum
kominn inn á hið pólitíska svið með
því einfaldlega að leysa úr þeim
málum sem honum berast í sam­
ræmi við skýran texta sáttmálans,“
sagði Róbert og bætti við:
„Kjarninn er sá að það er einmitt
hlutverk lögfræðinga í réttarríki að
leggja sitt af mörkum til að minna á
þær grundvallarreglur sem stjórn­
skipan okkar er reist á, sérstaklega
þegar stormar geisa í þjóðfélags­
umræðunni.“
Róbert rifjaði upp þá samstöðu
sem ríkti á Alþingi um lögfestingu
Mannréttindasáttmálans, ekki
aðeins ákvæðin um mannréttindin
sjálf heldur einnig ákvæðin um
dómstólinn og áhrif dóma hans hér
innanlands. Í lögskýringargögnum
með lögfestingunni kæmi skýrt
fram að dómar MDE skyldu teljast
fordæmi sem skyldu hafa leið­
sagnargildi.
Róbert fagnaði jákvæðum breyt­
ingum sem orðið hefðu á íslenska
dómskerfinu og tók dæmi um nýleg­
an dóm Hæstaréttar þar sem minnt
er á að Hæstiréttur hafi „ítrekað
slegið því föstu að líta beri til dóma
Mannréttindadómstóls Evrópu við
skýringu ákvæða mannréttinda­
sáttmálans, þegar reynir á hann sem
hluta af landsrétti.“ n
Réttarríkið er ekki innantómt slagorð
Róbert Spanó og Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, sem hlýddi á erindi hans. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Við lifum á viðsjár-
verðum tímum. Við
skulum ekki velkjast í
vafa um það.
Róbert Spanó, forseti
Mannréttindadómstóls Evrópu
kristinnhaukur@frettabladid.is
KOSNINGAR Margrethe Kristinsson
er einn af þremur svokölluðum
„jafnréttisdönum“ sem mega kjósa
til Alþingis og forsetakosninga. En
jafnréttisdanir eru þeir dönsku
ríkisborgarar sem búsettir voru hér
á landi 6. mars árið 1946, eða ein­
hvern tímann á síðustu tíu árunum
fyrir þann tíma.
„Ég er búin að kjósa,“ sagði Mar­
grethe í gær þegar Fréttablaðið náði
af henni tali. Hún segir kosninga­
réttinn dýrmætan og að hún nýti
hann ávallt.
Margrethe f lutti hingað til lands
árið 1946 og var gift Sigurbirni
Kristinssyni listmálara, sem lést
fyrir tíu árum. Þegar hún kom til
Íslands fyrst var hún í vist hjá Agn­
ari Kofoed­Hansen lögreglustjóra.
Hún býr í Garðabænum og kýs því
í Suðvesturkjördæmi.
„Ég fylgist ekkert svo mikið með
stjórnmálunum, bara annað slag­
ið,“ segir Margrethe, en gefur ekk­
ert upp um hvað hún kaus. „Það er
leyndarmál,“ segir hún.
Fyrir síðustu kosningar voru
jafnréttisdanirnir fimm, en nú eru
tveir fallnir frá.
Kosningaréttur erlendra ríkis­
borgara til sveitarstjórnarkosninga
er mun rýmri en til alþingis­ og for­
setakosninga. n
Einn af þremur jafnréttisdönum á Íslandi búinn að kjósa
Margrethe Kristinsson er búin að
kjósa. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
4 Fréttir 25. september 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ