Rit Landbúnaðardeildar : A-flokkur - 01.05.1943, Síða 10

safnað á skýrslu, frá hverjum fjáreiganda, tölu ásettra lamba á hverju
hausti, eftir að mæðiveikin kom á heimilið, og hve margt var lifandi af
hverjum árgangi, þegar skýrslan var tekin í ársbyrjun. Það fé, sem
gengið liafði úr tölu úr hverjum árgangi, var flokkað í tvo flokka. í öðr-
um flokknum var tala þess fjár, sem talið var að hefði drepizt úr mæði-
veiki, eða verið slátrað mæðiveiku, en í hinum flokknum tala þess fjár,
sem farizt hafði, eða gengið úr tölu af öðrum orsökum en mæðiveiki,
þar í er auðvitað nokkuð af fé, sem hefur verið selt.
1 hverri sveit hefur oflast cinn maður annast merkingu fjárins,
talningu á því og skýrslugerð.
Ær voru teknar sér á skýrslur og hrútar á aðrar.
Við skýrslusöfnunina voru fjáreigendur flokkaðir eftir því, hvaða
ár mæðiveikin kom í ljós í fé þeirra. I hverjum hreppi var fé allra fjár-
eigenda, sem veikin kom til sama árið, sett á sömu skýrslu, og fé þeirra,
sem veikin kom til næsta ár á eftir, sett á aðra skýrslu o. s. frv. Var
þetta gert með tillíti til þess að hægt væri að athuga livort veikin
rénaði, eftir því sem hún væri Iengur í stofninum.
Skýrslur hafa borizt xir flestum hreppum, sem beðnir voru um að
senda þær. Frá eftirtöldum hreppum vantar þó skýrslur: Bæjarhreppi
og Kirkjubólshreppi í Strandasýslu, Saurbæjarhreppi í Dalasýslu, Innri-
Akraneshreppi í Borgarfjarðarsýslu, Kjósarhreppi í Kjósarsýslu og
Þingvalla- og Grafningshreppum í Árnessýslu. Mæðiveikin kom yfirleitt
ekki fyrr en 1938 og síðar í þessa hreppa og' er ókomin enn á marga
bæi í sumum þeirra.
Það hafa því komið skýrslur frá því nær öllum fjáreigendum, sem
fengu mæðiveiki í fé sitt 1935—1937 og frá flestum, sem veikin hefur
komið til síðan.
Yfirleitt er frágangur á skýrslunum góður. Nákvæmni og gildi
slcýrslanna byggist að langmestu leyti á samvizkusemi þeirra, sem
merkja og telja féð, og því hve fjáreigendur gefa réttar uppplýsingar uin
dauðaorsök þess fjár, sem farist hefur. Ekki er ástæða til þess að efa
það, að skýrslurnar séu flestar nokkurn veginn áreiðanlegar og upp-
lýsingar gefnar eftir beztu vitund. Það má telja vist, að það fé liafi verið
lifandi, sem talið var lifanda um s. 1. árarnót. Hins vegar má gera
ráð fyrir, að bráð lungnabólga (lungnapest), langvinn lungabólga
(Þingeysk mæði eða lungnaþemba) og fleiri Iungnakvillar hafi verið
dauðaorsök sumra þeirra kinda, sem talið er að hafi farizt af völdum
mæðiveiki. Þó er víst, að langmestur hlutinn af því fé, sem talið er að
hafi farizt úr mæðiveiki, hefur gert það.
Það fé, sem gengið hefur úr tölu af öðrum orsökum en mæðiveiki,
hefur ýmist drepizt af slysum, farizt úr bráðapest, riðu, Hvanneyrarveiki
o. fl. sjúkdómum, því verið slátrað heilbrigðu (geldar ær) eða selt.
Hvar, sem hægt er að koma þvi við, þegar unnið er úr skýrsluuum, eru
keyptar og seldar kindur þó færðar á milli eigenda, án þess að láta þær
lenda í hópi þeirra kinda, sem ganga úr tölunni.