Morgunblaðið - 05.08.2021, Page 26

26 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 2021
VIÐTAL
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Við gerum okkur vonir um að
gullvinnsla hér geti reynst arð-
bær,“ segir Herb Duerr, jarðfræð-
ingur og starfandi forstjóri kan-
adíska náma- og
endurvinnslufélagsins St-Georges
Eco-Mining Corp. Fyrirtækið er
skráð í Canadian Securities Ex-
change-kauphöllinni, OTC Market
í Bandaríkjunum og kauphöll í
Frankfurt. Það á þrjú dótturfélög
hér á landi, Iceland Resources
ehf., Melmi ehf. og Borealis ehf.
Einnig á það 15% hlut í Íslenskri
vatnsorku ehf. sem undirbýr
vatnsaflsvirkjun við Hagavatn.
Duerr hefur verið hér á landi
undanfarið vegna þess að Iceland
Resources er að hefja rannsókn-
arboranir eftir gulli í Þormóðsdal,
rétt fyrir austan Hafravatn í Mos-
fellsbæ. Einnig hefur hann heim-
sótt aðra staði þar sem fyrirtækið
er með rannsóknarleyfi en þar má
nefna Vopnafjörð og Tröllaskaga.
En hvernig metur hann möguleika
á að finna hér gull í vinnanlegu
magni?
„Við grundvöllum vinnu okkar
mikið á fyrirliggjandi jarðfræði-
líkönum. Það eru til líkön sem
benda til auðlinda í jörðu sem
gæti verið hagkvæmt að vinna.
Við leitum að vísbendingum eins
og kvartsæðum í yngra bergi sem
geta teygt sig djúpt. Í Þormóðsdal
leitum við að kerfi með gulli í
nægu magni til að gera það vinn-
anlegt,“ segir Duerr.
Gagnabanki um gullleit
Iceland Resources hefur eignast
rannsóknargögn og sýni úr gull-
leitarverkefnum á Íslandi allt frá
byrjun 20. aldar. Búið er að rýna
þessi gögn og rannsaka mörg sýni
á ný. Stuðst er við niðurstöðurnar
við undirbúning nýrra borana í
Þormóðsdal. Gull hefur þegar
fundist og á að rannsaka hve mik-
ið það er og hve víða.
Ísland er að stórum hluta ungt
jarðfræðilega séð. Hvaða áhrif
hefur það á möguleika á að finna
gull?
„Aðstæður hér eru að sumu
leyti sérstakar en að öðru leyti
svipaðar og víða annars staðar.
Við Kyrrahafsplötuskilin (Pacific
Rim) eru á köflum að sumu leyti
svipuð kerfi og hér. Á meginlandi
Bandaríkjanna, eins og t.d. í Ne-
vada, eru aðstæður ekki ólíkar og
hér og þar er grundvöllur fyrir
vinnslu á gulli,“ segir Duerr.
Hann segir ýmsar ástæður fyrir
því hvað gullleitarverkefnið hefur
gengið hægt hér á landi. Sú helsta
er efnahagsleg. Niðursveifla varð
á mörkuðum 1996 og þeir réttu
ekki úr kútnum fyrr en um 2004. Í
nær heilan áratug fékkst ekki
fjármagn til gullleitar og rann-
sókna. Svo batnaði ástandið og
voru gerðar rannsóknarboranir
hér 2006. Markaðir hrundu svo
2008 og þá tók aftur fyrir öflun
fjár til rannsókna. Námafyrir-
tækin nýttu námur í rekstri en
lögðu ekki fjármagn til rannsókna
á nýjum stöðum.
Formleg skýrsla verður gerð
„Ástandið var aftur orðið eðli-
legt árið 2018. Þá fékkst fjármagn
til leitar og rannsókna og gullverð
hækkaði. Það hefur haldið áfram
að hækka í Covid. Búið er að fjár-
magna rannsóknarverkefnið í
sumar og fyrirtækið vel í stakk
búið til að fylgja niðurstöðunum
eftir, verði þær jákvæðar,“ segir
hann.
Þórdís Björk Sigurbjörnsdóttir,
forstjóri Iceland Resources, segir
að gerð verði formleg skýrsla unn-
in eftir alþjóðlegum stöðlum um
rannsóknirnar í sumar. Í kjölfarið
verða ákvarðanir um framhaldið
teknar á grundvelli niðurstöðu
þeirrar skýrslu. Slík skýrsla hefur
ekki verið gerð áður um gullleit á
Íslandi.
Duerr sagði að í Kanada sé lög-
bundin krafa um sérstaka skýrslu
(National Instrument 43-101) með
staðfestum upplýsingum um
niðurstöður rannsóknarverkefna.
Krafan um slíka skýrslu var sett
undir lok síðustu aldar til að
tryggja að upplýsingar frá náma-
fyrirtækjum væru gagnsæjar og
réttar.
„Þetta heldur okkur öllum rétt-
um megin við strikið,“ segir Du-
err. „Ef rannsóknirnar ganga vel
og við finnum meira gull reiknum
við með að skila 43-101-skýrslu
þar sem auðlindin verður skil-
greind nákvæmlega.“
Þegar skýrslan liggur fyrir mun
Iceland Resources eiga samtal
bæði við ríkið og Mosfellsbæ um
framhaldið, að sögn Þórdísar.
Stefnt er að því að skýrslan liggi
fyrir seint á þessu ári og þá verð-
ur hún birt opinberlega.
Gullagnir hafa fundist
Hugmyndir margra um gullleit
koma úr kvikmyndum þar sem
heppnir gullgrafarar finna sverar
gullæðar eða skola möl og set úr
árfarvegum og tína gljáandi gull-
mola úr skolunarpönnunni. Duerr
segir þessar aðferðir ekki eiga við
um gullleitina hér.
Ekki hafa fundist gullmolar
liggjandi á yfirborðinu en í rann-
sóknunum hefur fundist gull í set-
lagasýnum úr árfarvegum. Sýnin
eru send til rannsóknarstofu sem
skoðar hvort og þá hve mikið gull
er í þeim. Finnist gull í tilteknu
sýni er leitað lengra upp eftir far-
veginum til að finna upprunann.
Gullagnir hafa einnig fundist í bor-
kjörnum. Í sumum sýnum hafa
þær verið sýnilegar berum augum.
Umhverfisvæn vinnsla
Nafn fyrirtækisins St-Georges
Eco-Mining vísar til þess að það
leggi áherslu á umhverfisvernd.
„Auk gullleitar er fyrirtækið að
vinna að verkefni í Kanada undir
stjórn frumkvöðulsins Enrico Di
Cesare og Paul Pelosi Jr. sem
stýra þróun á umhverfisvænni að-
ferð við endurvinnslu bæði á liþí-
um-batteríum, nikkel-kadmíum og
alkalírafhlöðum. Verið er að setja
upp tilraunaverksmiðju í Kanada í
samstarfi við kanadísk stjórnvöld.
Rafbílar eru gerðir til að endast
í minnst tíu ár en geta enst lengur.
Á endanum þarf að endurvinna
rafhlöðurnar. Við stefnum að því
að ná fótfestu á þeim markaði. Það
er ekki bara liþíum sem við ætlum
að vinna úr rafhlöðunum heldur
líka kopar, kóbalt, nikkel og ál.
Það má segja að það skilji eftir sig
jákvætt kolefnisfótspor þegar við
verðum búin að setja upp verk-
smiðju og vinnslan hefst,“ segir
Duerr.
Fyrirtækið leggur áherslu á að
námavinnsla þess sé sjálfbær og
umhverfisvæn. Verið er að sækja
um einkaleyfi á vistvænum aðferð-
um við vinnslu nikkels og kopars í
Kanada.
„Ef framhald verður á verkefn-
inu munum við nota nýjustu tækni
við námavinnsluna hér og erum í
samvinnu við háskóla í Kanada og
Stóra-Bretlandi,“ segir Þórdís og
bætir við að ætlunin sé að nýta alla
auðlindina við vinnsluna og að
gæta þess að námasvæðið verði
snyrtilegt og vinnslan sem sjálf-
bærust.
Að sögn Duerr er markmið
fyrirtækisins að umgangast náttúr-
una á ábyrgan hátt. Ef finnst vinn-
anleg uppspretta gulls verður
hægt að skilgreina nánar hvernig á
að vinna gullið í sátt við umhverfið,
yfirvöld, þjóðina og á arðbæran
hátt. Hann segir líftíma námu ráð-
ast alfarið af magninu sem þar
finnst. Vinnslutími geti verið frá
nokkrum árum upp í marga ára-
tugi. Gróflega megi áætla að líftími
námu í Þormóðsdal geti verið 10-30
ár.
Vilja fullvinna íslenskt gull
Duerr kvaðst sjá fyrir sér að
fullvinnsla gullsins geti farið fram
hér á landi. Það fer þó eftir hrein-
leika efnisins hvort það verður
raunhæft. Þórdís sér fyrir sér að
íslenska gullið verði upprunamerkt
og rekjanlegt.
„Við þekkjum slíkan rekjanleika
úr matvælaframleiðslu okkar.
Tæknin er til. Ég sé fyrir mér að
íslenska gullið verði á sama hátt
rekjanlegt og merkt með íslensk-
um stimpli. Það verði unnið með
hátækniaðferðum á umhverfis-
vænan hátt og af vel menntuðu
fólki á góðum launum. Ég tel að
slík vottun og rekjanleiki geti skil-
að sér í hærra gullverði. Í nútíma
upplýstu samfélagi vilja neytendur
þekkja uppruna vörunnar og
hvernig hún er unnin. Gull er þar
ekki undanskilið. Þarna er tæki-
færi fyrir Íslendinga að taka for-
ystu og gera breytingar. Gull er
ekki bara í skartgripum heldur líka
til dæmis í sjónvörpunum okkar og
farsímunum. Það er hræsni að taka
niður skartgripina vegna þess að
gullið í þeim geti hafa verið unnið
með vafasömum hætti en horfa svo
á sjónvarpið og tala í farsímann.
Gullið er alls staðar í okkar dag-
lega lífi án þess að við gerum okk-
ur grein fyrir því,“ segir Þórdís.
Bora eftir gulli í Þormóðsdal
- Rannsókn til að sjá hvort gull finnst í vinnanlegu magni - Gerð verður formleg rannsóknar-
skýrsla - Áhersla á umhverfisvernd og sjálfbærni - Vilji til að fullvinna vottað og rekjanlegt gull
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gullleit á Íslandi Herb Duerr, jarðfræðingur og starfandi forstjóri St-Georges Eco-Mining Corp, móðurfélags
Iceland Resources ehf., og Þórdís Björk Sigurbjörnsdóttir, forstjóri Iceland Resources ehf.
Álfheimum 74, 104 Rvk, sími 568 5170
ÚTSALA
LOKADAGAR
Verið velkomin