Morgunblaðið - 05.08.2021, Qupperneq 37

næðis- og búsetuóskir erlendra rík-
isborgara sem eru fjölmargir á
höfuðborgarsvæðinu. Eru þeir einn-
ig að flytja frá höfuðborgarsvæðinu?
Lokaorð
Hvers vegna velur ungt fjöl-
skyldufólk að flytja burt af höfuð-
borgarsvæðinu? Er það vegna hús-
næðisskorts, þröngbýlis og annarra
mögulegra ókosta borgarlífs eða er
það vegna þess að það telur kostina
við að búa í smærri bæjum nærri
höfuðborgarsvæðinu meiri en að búa
í borginni? Ef svo er mun víðfemt
borgarríki eflast á komandi áratug-
um. Þetta þarf að kanna og móta síð-
an samræmda stefnu fyrir allt svæð-
ið
Ef skipulagsyfirvöld vilja draga úr
þeirri þróun að ungt fjölskyldufólk
flytjist burt frá höfuðborgarsvæðinu
þarf ekki aðeins lóðaframboð að
aukast heldur þurfa skipulags-
yfirvöld einnig að huga að fjölbreytt-
ari húsagerðum en eingöngu háum
fjölbýlishúsum í þéttum klösum.
Nægjanlegt landrými fyrir nýja
byggð er á jaðri höfuðborgarsvæð-
isins, t.d. Úlfarsárdalur, Blikastaða-
land, Geldinganes, Álfsnes og Garða-
holt. Þar má skipuleggja ný hverfi
með fjölbreyttum húsagerðum og
opnum svæðum. Mikilvægt er að sjá
fyrir nægilegri þjónustu og atvinnu-
tækifærum á nýbyggingasvæðum á
jaðri höfuðborgarsvæðisins til að
draga úr ferðum út fyrir hverfin.
Einnig þarf að gera þarf ráð fyrir
greiðfærum stofnbrautum til ný-
byggingasvæða.
Sameinuðu þjóðirnar (UN habitat)
hafa varað við mengun og smithættu
í þéttbyggðum borgum, þar sem
margir þjappast saman og flestir
nota almenningssamgöngur (Cities
and Pandemics: Towards more just,
green and healthy future), 2021.
Varla fellur stefna borgarinnar um
þéttingu byggðar og borgarlínu vel
að þessari stefnumótun Sameinuðu
þjóðanna. Sú hætta vofir yfir að mik-
ilvægustu svæðin á höfuðborgar-
svæðinu, grænu svæðin – lungu
borgarinnar – verði skert of mikið.
Enda kjósa flestir frekar gróður en
steypu og malbik nærri heimilum
sínum.
Brýnt er að vinna að svæðis-
skipulagi fyrir suðvesturhluta lands-
ins þar sem mörkuð er stefna til
langs tíma. Þar komi m.a. fram, hvar
æskilegt er að byggja ný íbúðahverfi
og atvinnusvæði þ.m.t. flugvelli,
hafnir og þjónustukjarna án þess að
raska náttúruverndarsvæðum. Við
skipulag íbúðahverfa þarf að tryggja
heilsusamlegt nærumhverfi fyrir
íbúanna, fjölbreyttar húsagerðir og
góð tengsl við opin svæði (þ.e. vist-
væna byggð). Fyrsta skrefið í slíkri
vinnu er að kanna óskir og þarfir
borgarbúa og atvinnulífsins.
Höfundur er skipulagsfræðingur.
Höfuðborgarsvæðið og Akranes,
Árborg og Reykjanesbær
Mismunur á fjölda aðfluttra og brottfluttra eftir aldri 2016 til 2020
Mynd 3
85 ára og eldri
80-84 ára
75-79 ára
70-74 ára
65-69 ára
60-64 ára
55-59 ára
50-54 ára
45-49 ára
40-44 ára
35-39 ára
30-34 ára
25-29 ára
20-24 ára
15-19 ára
10-14 ára
5-9 ára
0-4 ára
-2
-6
-73
-158
-85
-62
-91
-73
-96
-132
-182
-10
-8
-99
-182
-284
2
136
Heildarfjöldi
-1.405
frá höfuð-
borgarsvæðinu
Flutti frá Reykjavík Til Reykjavíkur
UMRÆÐAN 37
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 2021
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
Síðumúla 32, Reykjavík. S. 588 5900 g Tjarnargötu 17, Keflavík. S. 421 2061 g Glerárgötu 32, Akureyri. S. 462 5900 g alnabaer.is
Við erum sérhæfð í gluggatjöldum
alnabaer.is
TWIN LIGHT RÚLLUGARDÍNA
Í útvarpsþætti í síð-
ustu viku svaraði við-
mælandi að kjósendur
myndu helst hlusta
eftir því hjá stjórn-
málamönnum á næst-
unni hvað þeir ætluðu
að gera næstu fjögur
árin. Það sem þeir
hefðu gert síðustu
fjögur ár hefði lítið eða
ekkert að segja um
hvað fólk myndi kjósa. Umræðan
var meðal annars um að úrslit
næstu kosninga myndu mögulega
ráðast að hluta til af því hvernig nú-
verandi valdhöfum hefði tekist að
glíma við Covid-19.
Það var áhugavert svar þar sem
allar kannanir fjölmiðla um úrslit
næstu kosninga fjalla um hvaða
flokk fólk ætlar að kjósa. Að úrslit
kosninganna fari eftir því. Stjórn-
málaflokkarnir hafa einnig sam-
mælst fjölmiðlum um að allt snúist
um flokkana og hafa orðið átök um
sætin.
Reynslan hefur þó kennt kjós-
endum að það er ekki sama að kjósa
flokk eða kjósa um einhverja til-
tekna glæsta framtíð fyrir þjóðina
næstu fjögur árin. Eftir kosningar
kemur í ljós hvernig atkvæði falla
og þá fá formenn þeirra flokka sem
mest fylgi fá eða eru taldir sigur-
vegarar kosninganna umboð til
stjórnarmyndunar. Í þeim grauti
sem þá er búinn til og kallaður
stjórnarsáttmáli eru línurnar lagðar
fyrir næstu fjögur árin og kjós-
endur koma hvergi nálægt þeirri
eldamennsku. Þeir geta í besta falli
kosið aðra stjórnmálamenn eða
flokka eftir þar næstu kosningar að
fjórum árum liðnum. En þegar þar
að kemur þá er allt gleymt sem var
tekist á um fjórum árum áður og
allt þaggað í hel.
Fyrir kjósendur er þetta eigin-
lega nær óendanleg þvæla þar sem
engin leið er að kjósa þannig til Al-
þingis með núverandi fulltrúa-
lýðræði að tryggt sé að einhverjum
hjartans málum þjóðarinnar sé
tryggður framgangur þótt meiri-
hluti sé fyrir því í samfélaginu.
Sumir málaflokkar sem endalaust
njóta velvildar þeirra sem á end-
anum veljast á þing
geta þvælst í áratugi
inni í stjórnkerfinu án
þess að almenningur
fái neitt við ráðið eða
geti haft áhrif á þvæl-
una og bætt sam-
félagið. Oft virðist
þvælan snúast um að
tryggja valdastéttinni
það sem hún vill, svo
sem forgang og að-
gengi að auðlindum,
fjármagni, verkefnum,
atvinnu og margt
fleira. Engin leið er að hygla bæði
valdastéttinni og þurfalingunum.
Valdastéttin heldur því bara sínu
þrátt fyrir að meirihluti þjóðarinnar
sé því mótfallinn. Það er eiginlega
það eina sem er öruggt.
Þvælan skilar valdastéttinni mikl-
um völdum og því er mikill slagur
um að komast í þingsæti. Mála-
flokkar kjósenda og fólksins skipta
ekki máli um niðurstöður kosninga.
Hinar stríðandi fylkingar safna bara
liði eins og fyrir þúsund árum og
þeir sem hafa flesta liðsmenn kom-
ast alla leið að kjötkötlum og djásn-
um ríkisins.
Í úttekt sem var gerð á starfs-
háttum Alþingis að frumkvæði
þingsins til að þingið gæti lært og
sett stefnumörkun samkvæmt rann-
sóknarskýrslu Alþingis kom fram að
engin fundarsköp eða neinn stjórn-
unarstaðall er til fyrir þingið. Þing-
störfin velta áfram af einhvers kon-
ar óskipulögðum hefðum sem
forseti Alþingis setur fram í sam-
ráði við stjórnmálaflokkana. Þetta
er alvörusuðupottur þar sem fólk
þarf ekkert að mæta frekar en það
vill og getur bara hangið á nærliggj-
andi börum eða verið í útlöndum á
kostnað ríkisins. Málaflokkarnir eru
löngu foknir út í veður og vind sam-
anber síðustu daga alþingis núna
um daginn.
En hvernig getur fólk þá kosið til
Alþingis til að leggja atkvæði sitt til
málaflokka, til dæmis málefna eldri
borgara og öryrkja, heilbrigðismála,
skólamála, atvinnumála, viðskipta-
lífsins, auðlinda landsins eða utan-
ríkismála svo dæmi séu tekin? Við
erum ofurseld hjartalagi og sam-
visku þeirra sem kjörnir eru á þing.
Í prédikun sinni í Hallgríms-
kirkju sunnudaginn 1. ágúst sl. vitn-
aði séra Irma Sjöfn Óskarsdóttir í
16. kafla Lúkasarguðspjalls: „Sá
sem er trúr í því smæsta er einnig
trúr í miklu og sá sem er ótrúr í því
smæsta er og ótrúr í miklu. Ef ekki
er hægt að treysta yður fyrir hverf-
ulum auðæfum, hver trúir yður þá
fyrir sönnum auði? Og ef ekki er
hægt að treysta yður fyrir eigum
annarra, hvernig getur Guð þá
treyst yður fyrir því sem hann ætlar
yður að eiga sjálf? Enginn þjónn
getur þjónað tveimur herrum. Ann-
aðhvort hatar hann annan og elskar
hinn eða þýðist annan og afrækir
hinn. Þér getið ekki þjónað Guði og
mammon.“
Sem sagt; þeir alþingismenn sem
ekki geta verið trúir því smæsta eða
þeim smæstu eru fólkinu og þjóð-
inni lítils virði. Sönn verðmæti
liggja aðeins í því fólki á þingi sem
gefur af sér fyrir þjóðina.
Þjóðin bjó við það ástand í mörg
ár eftir bankahrunið að íbúðir og
hús voru í þúsundatali teknar af
fjölskyldum sem var bara vísað á
götuna. Upplýsingar meðal annars
um afdrif íbúðanna voru bundnar
bankaleynd þannig að engin leið var
að vita hvað varð um allt þetta hús-
næði sem var tekið af fólkinu í skjóli
laga frá Alþingi.
Skuldabréfin á fólkið voru seld
erlendum fjárfestingasjóðum á
hrakvirði auk þess að til dæmis
Íbúðalánasjóður seldi íbúðir í
stórum pökkum til fjárfesta. Eftir-
stöðvar þessara mála eru enn í
gangi og Hagsmunasamtök heim-
ilanna starfa enn í þágu þeirra sem
voru rændir í þessari gróðabylgju
fyrir mammon.
Hvar var hjartalag kristinna al-
þingismanna?
Alþingiskosningar 2021
Eftir Sigurð
Sigurðsson »Reynslan hefur
kennt kjósendum
að það er ekki sama að
kjósa flokk eða kjósa
um einhverja tiltekna
glæsta framtíð fyrir
þjóðina næstu fjögur
árin.
Sigurður Sigurðsson
Höfundur er BSc MPhil bygg-
ingaverkfræðingur.
hana nær nútímanum, eins og jafnt
vægi atkvæða og möguleikann á per-
sónukjöri. Það má kannski segja að
nýja stjórnarskráin sé uppfærsla á
þeirri gömlu. Nýja stjórnarskráin er
líka nær þeirri stjórnskipan sem við
búum við í dag því margt í núverandi
stjórnskipun er ekki byggt á orða-
lagi stjórnarskrárinnar, og rímar
raunar illa við hana, heldur er byggt
á hefðum og venjum.
Sérhagsmunavarslan
Í umfjöllun Kristrúnar um stjórn-
arskrána er ekki eitt orð um pólit-
ísku hagsmunaslagsmálin sem voru
á þingi á árunum 2009-2013 og eru
enn. Á þessum tíma var stjórnar-
andstaðan vægast sagt önnum kafin
við að stoppa málið. Alveg eins og
núna þegar umræðan um nýju
stjórnarskrána er að vakna þá eru
allar klær settar út til að villa um
fyrir almenningi, sá efasemdafræj-
um og tala niður það frábæra lýð-
ræðislega ferli sem nýja stjórnar-
skráin sprettur af.
Allt þetta til að vernda sérhags-
munina gegn almannahagsmunum.
Þetta snýst ekki síst um auðlindir
þjóðarinnar. Þeir sem setið hafa við
kjötkatlana allan lýðveldistímann
munu ekki átakalaust gefa eftir sæt-
in sín.
Það er erfitt að sjá hvernig stjórn-
armaður í Brimi getur verið fagleg-
ur og hlutlaus í þessari umræðu.
Höfundur er í stjórn
Stjórnarskrárfélagsins.
kristinernaa@gmail.com
Móttaka aðsendra
greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfu-
daga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsam-
lega beðnir að nota inn-
sendikerfi blaðsins. Kerfið er
auðvelt í notkun og tryggir ör-
yggi í samskiptum milli starfs-
fólks Morgunblaðsins og höf-
unda. Morgunblaðið birtir ekki
greinar sem einnig eru sendar á
aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í
hægra horni forsíðu mbl.is.
Þegar smellt er á lógóið birtist
felligluggi þar sem liðurinn
„Senda inn grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf not-
andinn að nýskrá sig inn í kerf-
ið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja
hverju þrepi í skráningarferlinu.
Eftir að viðkomandi hefur skráð
sig sem notanda í kerfið er nóg
að slá inn kennitölu notanda og
lykilorð til að opna svæðið.
Hægt er að senda greinar allan
sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir
starfsfólk Morgunblaðsins alla
virka daga í síma 569-1100 frá
kl. 8-18.